Anna Braude-Hellerowa

Anna Braude-Hellerowa

Anna Braude-Hellerowa. Jedna z fotografii dokumentujących badania kliniczne nad głodem przeprowadzone w 1942 w getcie warszawskim.
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1888 Warszawa
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1943 Warszawa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Anna Braude-Hellerowa (ur. 6 stycznia 1888 w Warszawie, zm. w kwietniu 1943 tamże) – polska lekarka-pediatra, doktor nauk medycznych, działaczka społeczno-polityczna i radna Warszawy pochodzenia żydowskiego. W latach 1930–1942 lekarka naczelna Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie. Dama Orderu Virtuti Militari^[1]

Anna Braude-Hellerowa była córką Lejby (kupiec) i Tauby z domu Litwin^[1]. Uczennica szkoły im. F. Thalgrünowej, a następnie w Kijowie zdała maturę jako eksternistka. W Zurychu studiowała początkowo nauki społeczne, a później medyczne, a dyplom uzyskała w Berlinie. Była członkinią Bundu. W 1913 roku pracowała w Szpitalu Żydowskim na Czystem w Warszawie. Współorganizatorka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w 1916 roku, a pracowała tam w ambulatorium i jako lekarz naczelny w zorganizowanym przez nią Domu Wychowawczym i później w Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem^[1].

Od czasu zakończenia studiów była związana ze Szpitalem Dziecięcym im. Bersohnów i Baumanów. To dzięki jej zaangażowaniu i interwencjom szpital wznowił działalność po tym, jak został zamknięty w 1923. Przyczyniła się również do jego znacznej rozbudowy w 1930. Od tego czasu była dyrektorem placówki i ordynatorem oddziału niemowląt. Zorganizowała w 1919 roku przy TPD i kierowała do 1923 roku pierwszą w Polsce szkołą pielęgniarek dziecięcych^[1].

W listopadzie 1940 szpital znalazł się w granicach getta warszawskiego. Anna Braude-Hellerowa kierowała nim aż do jego likwidacji podczas wielkiej akcji deportacyjnej w sierpniu 1942^[2]. Była także przewodniczącą Komisji Zdrowia Rady Żydowskiej^[3]. Była współautorką badań nad chorobą głodową prowadzonych w getcie w 1942. Ich wyniki, pomimo śmierci prawie wszystkich uczestniczących w nich lekarzy, w większości zachowały się – w opublikowanej w 1946 pod redakcją Emila Apfelbauma książce Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942 Anna Braude-Hellerowa jest autorką rozdziału dotyczącego wpływu głodu na dzieci^[4].

Od września 1942 roku była wicedyrektorką połączonego szpitala przy ul. Gęsiej 6/8^[1]. Zginęła razem z chorymi dziećmi i częścią personelu podczas powstania w getcie warszawskim w bunkrze w podziemiach szpitala.

Henryk Makower opisał ją jako osobę bardzo energiczną, prawą, doskonałego lekarza i organizatora^[3].

Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie^[5].

Jej mężem był inżynier Eliezer Heller (1885–1934)^[6], z którym miała syna Olka (1921–1926), zmarłego przedwcześnie w wieku 5 lat. Małżonkowie Hellerowie byli fundatorami Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem przy ul. Bonifraterskiej 31^[1].

20 kwietnia 2001 na ścianie budynku głównego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego im. Dzieci Warszawy, gdzie dawniej mieścił się Szpital Dziecięcy im. Bersohnów i Baumanów, odsłonięto tablicę upamiętniającą Annę Braude-Hellerową.

• Janusz Korczak: Pamiętnik. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 1996. ISBN 83-7162-114-0. Brak numerów stron w książce
• Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. ISBN 83-06-01195-3.

• Publikacje Anny Braude-Hellerowej w bibliotece Polona