Aminotransferaza alaninowa

Aminotransferaza alaninowa (w skrócie ALT, ALAT, AlAT lub GPT od ang. glutamic pyruvic transferase) – narządowo niespecyficzny enzym (EC 2.6.1.2) indykatorowy, biorący udział w przemianach białek. Należy do aminotransferaz i katalizuje odwracalną reakcję przenoszenia grupy aminowej z L-alaniny na kwas α-ketoglutarowy z wytworzeniem kwasu pirogronowego i kwasu L-glutaminowego.

kwas glutaminowy + kwas pirogronowy ⇄ kwas α-ketoglutarowy + alanina

Badanie poziomu aminotransferazy alaninowej jest często wykorzystywane w diagnostyce laboratoryjnej diagnostyce medycznej, głównie w rozpoznawaniu chorób wątroby i dróg żółciowych^[1][2].

Najczęstszymi przyczynami wzrostu aktywności w surowicy krwi ALT, jak i spokrewnionego enzymu indykatorowego AST mogą być:

• martwica mięśnia serca (zawał mięśnia sercowego, pourazowe uszkodzenie serca np. po zabiegach kardiochirurgicznych),
• choroby wątroby (zapalenia wątroby niezależnie od etiologii),
• uszkodzenie mięśni szkieletowych (jak np. zmiażdżenia kończyn, inne urazy, zapalenia mięśni, rzadziej dystrofia mięśniowa, rabdomioliza w przebiegu zatruć i stosowania niektórych leków, zwłaszcza z grupy statyn, czyli leków obniżających stężenie cholesterolu),
• stosowanie niektórych leków psychotropowych, jak np. agomelatyna, amisulpryd,
• intensywny, forsowny wysiłek fizyczny, trening siłowy^[3] (wzrost poziomu obserwowany głównie u mężczyzn).

Z uwagi, że rutynowo określa się zarówno poziom ALT, jak i AST, do diagnostyki również weszło pojęcie wskaźnika de Ritisa, czyli stosunku AST do ALT. W warunkach prawidłowych wskaźnik ten jest większy od jedności (a więc wartości AST są nieco wyższe od ALT), natomiast spadek poniżej 0,9 silnie wskazuje na chorobę miąższu wątroby.

Izoforma cytoplazmatyczna aminotranferazy alaninowej jest kodowana przez gen GPT znajdujący się na chromosomie 8 (8q24.3), a gen GPT2 znajdujący się na chromosomie 16 (16q12.1) odpowiada za kodowanie izoformy mitochondrialnej tego enzymu^[4].

Inne badania laboratoryjne wykorzystywane w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych:

• aminotransferaza asparaginianowa (AST, AspT)
• gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP)
• bilirubina

• Enzyme entry: EC 2.6.1.2, [w:] Enzyme nomenclature database [online], SIB Swiss Institute of Bioinformatics  (ang.).