Adam Bogoria-Zakrzewski

Adam Kazimierz Zakrzewski
	; Płk Adam Zakrzewski jako dowódca 1 Pułku Strzelców Konnych (1932)
	pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1892 ; Mokręszczyzna
Data i miejsce śmierci	14 października 1958 ; Sopot
	Przebieg służby
Lata służby	1914–1947
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	1 Pułk Strzelców Konnych; Pomorska Brygada Kawalerii; 7 Brygada Kadrowa Strzelców; Brygada Szkolna
Stanowiska	dowódca pułku kawalerii; zastępca dowódcy brygady kawalerii; dowódca brygady kawalerii; dowódca brygady piechoty; zastępca dowódcy brygady
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Kazimierz Zakrzewski h. Bogoria (ur. 25 lutego 1892 w Mokręszczyźnie k. Żytomierza, zm. 14 października 1958 w Sopocie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 25 lutego 1892 roku w Mokręszczyźnie, pow. żytomierskim, jako syn Ottona i Anastazji z d. Stefańskiej^[1]^[2]. W 1914 roku został powołany do armii rosyjskiej^[3]. Od 1917 roku służył w 3 pułku ułanów w składzie I Korpusu Polskiego w Rosji^[3]. Od 1920 roku zastępca dowódcy 14 pułku Ułanów Jazłowieckich, W dniach 29 lipca – 2 sierpnia 1920 roku w Kaliszu, pełniąc obowiązki dowódcy zorganizował 203 Ochotniczy pułk ułanów. Do 9 września 1920 roku był zastępcą dowódcy pułku, mjr. Zygmunta Podhorskiego, a następnie objął dowództwo 203 puł i sprawował je do marca 1921 roku^[3].

Po zakończeniu wojny z bolszewikami został skierowany na kurs do Grudziądza. Później dowodził II dywizjonem 19 pułku Ułanów Wołyńskich w Ostrogu^[4]. Od maja 1924 roku pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 3 pułk strzelców konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego w Wołkowysku^[5]^[3], a od marca 1926 roku pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 3 pułku Ułanów Śląskich w Tarnowskich Górach^[6]^[3]. Do wiosny 1929 roku był zastępcą dowódcy 10 pułku strzelców konnych w Łańcucie^[7]^[3].

W okresie od 11 kwietnia 1929^[3] do 12 czerwca 1937 roku dowodził 1 pułkiem strzelców konnych w Garwolinie^[8]. Do sierpnia 1939 roku pełnił służbę na stanowisku zastępcy dowódcy Pomorskiej Brygady Kawalerii. Z chwilą objęcia przez gen. bryg. Stanisława Grzmot-Skotnickiego dowództwa Grupy Osłonowej „Czersk” został dowódcą Pomorskiej Brygady Kawalerii. W październiku 1939 roku przedostał się na Węgry, tam pod przykrywką pracownika konsulatu nadzorował ewakuację wojskową. W okresie od 24 listopada 1940 roku do 1 grudnia 1941 roku dowodził 7 Brygadą Kadrową Strzelców. Następnie pełnił służbę na stanowisku I zastępcy dowódcy Brygady Szkolnej. Równocześnie od czerwca 1942 roku do stycznia 1943 roku sprawował funkcję komendanta Obozu Rozdzielczego w Auchtertool. W marcu 1946 roku powrócił do kraju.

Walki Grupy Operacyjnej „Czersk” w kampanii wrześniowej opisał w wydanej w roku 1958 książce „Wspomnienia – wrzesień 1939”^[9].

Awanse

major – zweryfikowany 3 maja 1922 roku ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 101. lokatą w korpusie oficerów jazdy
podpułkownik – 12 kwietnia 1927 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 14. lokatą w korpusie oficerów kawalerii
pułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów kawalerii

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[10]
Krzyż Niepodległości (20 lipca 1932)^[11]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[12]
Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (17 marca 1930)^[13]

Krzyż Oficerski Orderu Orła Białego z Mieczami (Serbia, 1921)^[14]
Medal Zwycięstwa (międzysojuszniczy)

Przypisy

↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-01-19] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja VM ↓, s. 4.
↑ Rocznik oficerski 1923 s. 637, 677.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 42 z 29.04.1924 r. Rocznik oficerski 1924 s. 587, 600.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 11.03.1926 r.
↑ Rocznik oficerski 1928 s. 326, 338.
↑ Rocznik oficerski 1932 s. 140, 655.
↑ Zakrzewski 1958 ↓, s. 107-257.
↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3370 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)
↑ M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
↑ Rocznik Oficerski 1921 nr 48, s. 1746

Bibliografia

Zakrzewski Adam. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.42-3308 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-02].
Adam Zakrzewski: Wspomnienia – wrzesień 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1958.
Ryszard Juszkiewicz, Andrzej Urbaniak, Dowódcy Polskiego Września, Ciechanów 1989.
Rocznik Oficerów Kawalerii 1930, Główna Drukarnia Wojskowa, Warszawa 1930.
Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.

[CITEREFKolekcja_VMs._1-1] Kolekcja VM ↓, s. 1.

[2] Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-01-19] .

[CITEREFKolekcja_VMs._4-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja VM ↓, s. 4.

[4] Rocznik oficerski 1923 s. 637, 677.

[5] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 42 z 29.04.1924 r. Rocznik oficerski 1924 s. 587, 600.

[6] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 13 z 11.03.1926 r.

[7] Rocznik oficerski 1928 s. 326, 338.

[8] Rocznik oficerski 1932 s. 140, 655.

[CITEREFZakrzewski1958107-257-9] Zakrzewski 1958 ↓, s. 107-257.

[10] Dekret Wodza Naczelnego L. 3370 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 39, poz. 1822)

[11] M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[12] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[13] M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.

[14] Rocznik Oficerski 1921 nr 48, s. 1746

[1]