Żegrze

Żegrze

Część i obszar SIM Poznania
Zabudowa osiedla Stare Żegrze na Żegrzu (styczeń 2016)
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Miasto	Poznań
Dzielnica	Osiedle Żegrze
Wysokość	78 m n.p.m.
Strefa numeracyjna	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	PO
Położenie na mapie Poznania Żegrze
Położenie na mapie Polski Żegrze
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Żegrze
52°22′46″N 16°58′06″E/52,379342 16,968297
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Żegrze – część Poznania, a jednocześnie jednostka obszarowa Systemu Informacji Miejskiej, położona na osiedlu samorządowym Żegrze we wschodnim obszarze miasta.

Obejmuje osiedla Polan, Stare Żegrze i Orła Białego oraz rozległy teren aż do południowej części stacji Poznań Franowo, w którego centrum znajduje się Fort II (Stülpnagel) dawnej Twierdzy Poznań.

Wedle Systemu Informacji Miejskiej jednostka obszarowa Żegrze znajduje się w granicach:

• od wschodu: torami kolejowymi
• od południa od krzyżówki ulic Nowosądeckiej z Sarbinowską w linii prostej do posesji, wzdłuż ich zachodniej rubieży
• od zachodu: ulicą Unii Lubelskiej, Żegrze, Inflancką, Pawią, północno-zachodnią granicą zabudowy osiedla Polan
• od północy: ulicą Piłsudskiego, Inflancką do ulicy Bolesława Krzywoustego, następnie ulicą Bolesława Krzywoustego do torów kolejowych^[1]

Widok na osiedla: Orła Białego, Stare Żegrze i Polan na Żegrzu i Armii Krajowej, Bohaterów II Wojny Światowej na Ratajach. Widoczne ulice: Żegrze, Inflancka, Pawia, Redarowska (2009)

Cały ten obszar wchodził w przeszłości w skład wsi Żegrze nadanej Poznaniowi jako zaplecze gospodarcze w roku 1253, a został ostatecznie włączony do miasta w 1940 r. Wieś szlachecka Zegrz położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego^[2].

Według danych ze spisu powszechnego w 1789 (pierwszego w Polsce) Żegrze zamieszkiwało 135 osób, a w 1819 liczyło ono już 142 mieszkańców^[3].

Aż do lat 70. teren zachował charakter i zabudowę wiejską. Wraz z budową nowych osiedli pierwotny charakter obszaru został zniszczony, a sieć hydrologiczna i topograficzna prawie całkowicie zmieniona. Pozostały nieliczne relikty wiejskiej zabudowy, np. kapliczki czy uliczki osiedlowe.

Obszar Żegrza w latach 1954–1990 należał do dzielnicy Nowe Miasto.

W 2000 r. utworzono jednostkę pomocniczą miasta Osiedle Żegrze^[4].

W latach 1974–1977 na pograniczu Żegrza i Chartowa powstała nowoczesna trasa wylotowa na Katowice, zwana popularnie Trasą Katowicką. Powstała ona w miejscu założonego w 1939 cmentarza parafii św. Rocha. W związku z likwidacją jego oraz kaplicy cmentarnej, służącej również za kościół, uzyskano zgodę na budowę nowej świątyni pw. Najświętszej Bogarodzicy Maryi.

W połowie lat 90. na nowo ruszyła intensywna rozbudowa osiedli, zwłaszcza Starego Żegrza. Osiedla początkowo nazwane skrótami organizacji społeczno-politycznych ZWM, ZMS i ZMP po okresie transformacji przemianowane zostały na Polan, Stare Żegrze i Orła Białego.

Przy ulicy Bobrzańskiej mieści się remiza Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 7 Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej^[5].

Przy ulicy Krzywoustego 72 znajduje się siedziba stacji telewizyjnej WTK.

Przez Żegrze przebiegają 4 linie tramwajowe – 3 dzienne^[6] oraz jedna nocna^[7]:

•  1 Franowo – Junikowo
•  5 Unii Lubelskiej – Górczyn PKM
•  17 Starołęka – Ogrody
•  201 Os. Sobieskiego – Unii Lubelskiej

Przez obszar Żegrza przebiegają liczne linie autobusowe, obsługiwane zarówno przez MPK Poznań, jak i innych przewoźników.

• linie dzienne MPK Poznań^[8]

•  152 Rondo Rataje – Darzybór
•  154 Franowo – Spławie
•  162 Rondo Rataje – Krzesiny – Rondo Rataje (linia okrężna)
•  166 Rondo Rataje – Zieliniec
•  174 Sobieskiego Dworzec – Unii Lubelskiej
•  181 Rondo Rataje – Centrum Handlowe M1
•  184 Rondo Rataje – Nowe ZOO
•  196 Rondo Rataje – Krzesiny – Rondo Rataje (linia okrężna)

• linie Zakładu Komunalnego w Kleszczewie obsługiwane na zlecenie ZTM^[9]

•  431 Rondo Rataje – Kleszczewo/Pętla
•  432 Rondo Rataje – Kleszczewo/Pętla
•  435 Rondo Rataje – Tulce/Kościół

• linie Kombus Kórnik

• 501 Rondo Rataje – Kórnik-Bnin Osiedle
• 502 Rondo Rataje – Kórnik-Bnin Osiedle
• 560 Rondo Rataje – Zaniemyśl-kościół
• 561 Rondo Rataje – Zaniemyśl-kościół

• linie Kombus Kórnik obsługiwane na zlecenie ZTM^[8]

•  511 Franowo – Kamionki/Klonowa
•  512 Franowo – Borówiec/Dębowa

• linie nocne MPK Poznań^[7]

•  211 Garbary – Starołęka
•  212 Kacza – Szwajcarska Szpital
•  218 Sobieskiego Dworzec – Franowo
•  220 Garbary – Pokrzywno – Szczepankowo – Spławie – Krzesiny – Garbary (linia okrężna)
•  222 Mogileńska – Port Lotniczy Ławica

• Szkoła podstawowa nr 64 im. Marii Konopnickiej^[10],
• Szkoła podstawowa nr 50 im. I Dywizji Pancernej gen. S. Maczka^[11],
• Przedszkole nr 180 „Dzięciołowe Mieszkanie”^[12],
• Przedszkole nr 20 „Śmiałka Umiałka”^[13]
• Przedszkole nr 178 „Kwiaty Polskie”^[14],
• Przedszkole nr 21 „Akademia Pana Kleksa”^[15],
• Przedszkole nr 186 „Mieszkańcy Łąki”^[16],
• Gimnazjum nr 27 im. z Oddziałami Integracyjnymi im. gen. Stanisława Maczka (wygaszone w 2019^[17])^[18]

• Dom Kultury „Na Pięterku”, os. Orła Białego 5^[19]
• Dom Kultury „Polan Sto”, os. Polan 100^[20]
• Cinema City Poznań Kinepolis, ul. Krzywoustego 72

• Ratajska Telewizja Kablowa (od 1997),
• Bezpłatny miesięcznik lokalny: „Gazeta ratajska” (nakł. 5000 egz.). Adresowany jest on do mieszkańców Rataj, Chartowa i Żegrza. Redaktorem naczelnym jest Jerzy Raube^[21].
• Darmowy miesięcznik lokalny: „Oferta Rataj”^[22].

Na Żegrzu utworzono dwie parafie kościoła rzymskokatolickiego, które należą do dekanatu Poznań-Rataje i są to:

• Parafia Najświętszej Bogarodzicy Maryi
• Parafia św. Mateusza Apostoła i Ewangelisty

• Podział administracyjny Poznania
• Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania
• Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach w Poznaniu

• Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz: Poznań od A do Z. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 172. ISBN 83-03-01260-6.
• MariaM. Paradowska MariaM., Poznań. Zabytki bamberskie, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 28–36, ISBN 978-83-7503-056-3, OCLC 297839783 .

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Żegrze

• Nieoficjalna strona Żegrza
• Strona internetowa Spółdzielni Mieszkaniowej Osiedle Młodych w Poznaniu