Śluza Prądy

Śluza Prądy
	; Wrota śluzy
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Bydgoszcz, ul. Mińska 105
Droga wodna	Wisła-Odra
Lokalizacja	na 20,0 km
	Dane techniczne
Długość	57,4 m
Szerokość	9,6 m
Różnica poziomów	3,82 m
Wrota	stalowe dwuskrzydłowe
Rodzaj napędu	ręczny
	Położenie na mapie Bydgoszczy Śluza Prądy
	Położenie na mapie Polski Śluza Prądy
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Śluza Prądy
	53°08′38″N 17°53′38″E/53,143889 17,893889
	Multimedia w Wikimedia Commons

Śluza Prądy – śluza na Kanale Bydgoskim w Bydgoszczy. Stanowi jedną z budowli hydrotechnicznych Kanału Bydgoskiego, zarządzaną przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu, Zarząd Zlewni Noteci w Bydgoszczy. Jest to śluza nr 5 drogi wodnej Wisła-Odra, która jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E-70.

Lokalizacja

Śluza znajduje się na zachodnich rubieżach miasta Bydgoszczy, nieopodal ul. Spacerowej i Mińskiej na osiedlu Prądy.

Historia

Śluzę wybudowano w latach 1773–1774. Krótko po pierwszych próbach uruchomienia kanału, drewniana śluza rozpadła się jednak. Musiano spuścić wodę, kanał wyczyścić i pogłębić. W latach 1840–1852 przebudowano ją do masywnej formy murowanej. Wymiary użytkowe komory wynosiły wówczas 44,5 × 9,65 m, światło wrót 4,97 m, a spadek 3,34 m^[1]. Obecna forma budowli została oddana do użytku pod koniec sierpnia 1913 roku, kiedy dokonano przebudowy Kanału Bydgoskiego. W wyniku prowadzonych z rozmachem robót wykonano nowy dwukilometrowy odcinek kanału, zmodernizowano wszystkie śluzy i wybudowano dwie nowe. Oddana do użytku droga wodna umożliwiała spławianie 400-tonowych barek, pływających powszechnie na wodach śródlądowych Europy Zachodniej. Obecny dom śluzowego wybudowano w 1942 roku.

W 2005 r. śluzę Prądy wraz z budynkiem towarzyszącym wpisano do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego^[1].

Charakterystyka

Jest to pojedyncza śluza komorowa III klasy o napędzie ręcznym. Konstrukcja jest betonowa z okładziną ceglaną. Dno i progi również są betonowe. Posiada zamknięcia górne w postaci wrót stalowych klapowych oraz dolne wrota wsporne, stalowe dwuskrzydłowe. Napełnianie wodą odbywa się poprzez galerie obiegowe usytuowane w głowach śluzy. Przeciętny czas śluzowania wynosi 25 minut.

Na zamknięciach śluzy znajdują się dwa przejścia technologiczne o szerokości 1,0 m i długości 9,6 m. Kładka na głowie górnej w czasie śluzowana chowa się pod wodę, natomiast kładka na głowie dolnej razem ze skrzydłami wrót rozchyla się na boki^[1].

Most przy śluzie

Przy głowie dolnej śluzy znajduje się most drogowy o nośności 2,5 t służący dla ruchu lokalnego. Jego długość wynosi 10,2 m^[2] (ze skrzydełkami – 25 m), a szerokość 6 m. Konstrukcja składa się z dwóch jednoprzęsłowych, stalowych dźwigarów nitowanych, stężonych ramą przestrzenną, na których oparto żelbetową płytę pomostu. Przeprawa mieści jezdnię z nawierzchnią granitową oraz dwu chodników o nawierzchni betonowo-ceglanej. Ceglane przyczółki mostu zespolone są z konstrukcją śluzy. Przestrzeń żeglugowa pod obiektem wynosi ok. 4 m^[1].

Poziomy

Śluza umożliwia podniesienie jednostek o 3,82 m, od 50,98 do 54,80 m n.p.m.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.
↑ Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.

Bibliografia

Badtke Marek: Kanał Bydgoski: Bydgoszcz, 2006.
Bartowski Krzysztof: W 231. rocznicę Kanału Bydgoskiego (1774-2005). [w:] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 10. Bydgoszcz 2005.
Winid Walenty: Kanał Bydgoski: Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Popierania Nauki, 1928.
Woźniak-Hlebionek Agnieszka. Kanał Bydgoski, Brda i Noteć w pruskich planach inwestycyjnych w latach 1773–1915. [w:] Kronika Bydgoska XXIII (2001). Bydgoszcz 2002.
Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
O Kanale Bydgoskim na portalu Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-05)].

Linki zewnętrzne

RZGW w Poznaniu
Program Rewitalizacji i Rozwoju Bydgoskiego Węzła Wodnego na stronie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Bydgoszczy
Kanały.info. kanaly.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
Zdjęcie śluzy z czasów przebudowy przed 1914

[MMKP-1] Monografia mostów województwa kujawsko-pomorskiego. Brda i Kanał Bydgoski. Tom II z serii: Mosty z biegiem rzek pod red. Krzysztofa Dudka. Bydgoszcz – Grudziądz 2012. Wydawca: Związek Mostowców Rzeczypospolitej Polskiej Oddział Pomorsko-Kujawski. ISBN 978-83-934160-2-8.

[2] Podawana jest też szerokość przęsła 9,6 m – zob. Roman Zamyślewski „Bydgoski Węzeł Wodny. Album map dla wodniaków”, Bydgoszcz 2012.

[1]

cieki i akweny	Brda Wisła (Bydgoskie zakole Wisły) Kanał Bydgoski Młynówka Kanał Górnonotecki Flis Struga Młyńska Potok Prądy Tor regatowy Zalew Smukalski
kanały historyczne	Fosa zamkowa Fosa miejska
wyspy	Wyspa Młyńska Wyspa Kanałowa Wyspa św. Barbary Wyspa na Kapuściskach Wyspa na Zimnych Wodach Wyspy w Brdyujściu
śluzy czynne	Śluza Czersko Polskie Śluza Miejska Śluza Okole Śluza Czyżkówko Śluza Prądy Śluza Osowa Góra
śluzy nieczynne zabytkowe	Śluza Brdyujście Śluza IV Wrocławska Śluza V Czarna Droga Śluza VI Bronikowskiego
śluzy nieistniejące	Śluza Kapuściska Śluza II Św. Trójcy Śluza III Grunwaldzka
jazy	Jaz Farny Jaz Ulgowy Jaz Czersko Polskie
kaskady	Międzywodzie
tamy	Stopień wodny w Smukale
mosty i kładki	Mosty w Bydgoszczy
elektrownie wodne	Bydgoskie elektrownie wodne Elektrownia Smukała
porty	Stary Port Port Drzewny Port Handlowy Żeglugi Bydgoskiej
mariny	Gwiazda Bydgoszcz
obiekty sportowe	Tor regatowy Przystanie wioślarskie Przystanie kajakarskie Przystanie żeglarskie Tor kajakarstwa górskiego
tereny zieleni	Planty nad Kanałem Bydgoskim Planty nad Brdą park Centralny park Milenijny