Düwag Wadloper
Wadloper o numerze 3105 w barwach Nederlandse Spoorwegen | |
Inne oznaczenia |
SN82 |
---|---|
Kraj produkcji | |
Producent | |
Lata budowy |
1981–1983 |
Układ wagonów |
s |
Wymiary | |
Szerokość |
2856 mm |
Wysokość |
3600 mm |
Średnica kół |
840 mm |
Napęd | |
Typ silników |
Cummins NT 855 R4 |
Parametry eksploatacyjne | |
Rodzaj przekładni |
hydrauliczna |
Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
100 km/h |
System hamulca |
Knorr |
Parametry użytkowe | |
Wysokość wejścia |
1220 mm |
Düwag Wadloper – rodzina wagonów spalinowych (typ DH1, polska seria SN82) i spalinowych zespołów trakcyjnych (typ DH2, polska seria SN83) produkowana przez niemieckie zakłady Düwag z Düsseldorfu. W latach 1981–1983 powstało łącznie 50 pojazdów tej rodziny specjalnie dla holenderskich kolei Nederlandse Spoorwegen. Na początku XXI w. były one eksploatowane głównie przez przewoźników prywatnych, w 2006 rozpoczęto ich wycofywanie, a w 2008 sprzedaż do innych państw. Pociągi trafiły do przewoźników z Polski, Argentyny i Rumunii. Były eksploatowane przez Przewozy Regionalne, Koleje Mazowieckie i Koleje Śląskie, a także wykorzystywane przez Trenes de Buenos Aires do obsługi połączenia transgranicznego między Argentyną i Urugwajem. Obecnie obsługują połączenia łączące Argentynę z Paragwajem oraz są eksploatowane w Polsce przez SKPL Cargo (głównie na Podkarpaciu), a także na kilku liniach w Rumunii.
Historia
Geneza
Na początku lat 70. holenderskie koleje Nederlandse Spoorwegen stanęły przed koniecznością wymiany łącznie 76 spalinowych wagonów typu DE1 i zespołów typu DE2 nazywanych Blauwe Engelen (niderl. Niebieskie Anioły). Eksploatacja tych pojazdów pochodzących z lat 1953–1955 powinna zostać zakończona w latach 80., natomiast na obsługiwanych przez nie trasach należało utrzymać ruch. W 1976 w związku z zaistniałą sytuacją powołano zespół, którego celem było rozstrzygnięcie sprawy zagrożonych połączeń. W 1977 postanowiono zachować obsługę na bocznych liniach za pomocą nowych i tańszych w obsłudze pociągów[2].
4 lutego 1978 przewoźnik wypożyczył niemiecki zespół 627 008 na trwające dwa tygodnie jazdy testowe, a po nich przystąpił do poszukiwania dostawcy nowego taboru. Swoje oferty złożyły niemieckie zakłady Waggonfabrik Uerdingen oraz Linke-Hofmann-Busch. Propozycja pierwszego producenta, jaką były wagony typu Ym, została odrzucona ze względu na przestarzałą konstrukcję i zbyt duże zużycie paliwa, natomiast pojazdy VT2E oferowane przez drugą fabrykę odpadły przez niewystarczające parametry i zbyt wysoką cenę[2][3].
Ostatecznie postanowiono nawiązać współpracę z niemieckim Düwagiem, który wyprodukował testowany pojazd 627 008. Jego parametry uznano za właściwe, a pojazdy dla holenderskiego przewoźnika upodobniono do wagonów serii 627 i 628 kolei Deutsche Bahn[2].
Produkcja
W latach 1981–1982 w zakładach Düwag w Düsseldorfie wyprodukowano 31 zespołów dwuwagonowych DH2, natomiast w 1983 w tych samych zakładach powstało 19 sztuk wagonów typu DH1. Pojazdy trafiły do holenderskich kolei Nederlandse Spoorwegen, które w wyniku przeprowadzonego w 1983 konkursu nazwały je Wadloper (niderl. wędrowiec przez dno morskie odsłonięte przez odpływ)[2].
Konstrukcja
DH1 | DH2 | |
---|---|---|
Układ wagonów | s | s+s |
Układ osi | B′2′ | 2′B′+B′2′ |
Długość pudła | 21 710 mm | 42 850 mm |
Długość całkowita | 22 310 mm | 43 450 mm |
Szerokość maksymalna | 2856 mm | |
Wysokość maksymalna | 3600 mm | |
Wysokość podłogi | 1220 mm ponad główką szyny | |
Liczba i światło drzwi pasażerskich | 1×1300 mm | 2×1300 mm + 2×800 mm |
Liczba miejsc siedzących stałych+odchylnych |
56+7 54+7 (po przebudowie na SN82) |
148+10 140+10 (po przebudowie na SN83) |
Średnica kół | 840 mm | |
Baza wózka | 2000 mm | |
Rozstaw czopów skrętu | 14 100 mm | |
Rozstaw osi skrajnych | 16 100 mm | 37 240 mm |
Masa | 37 000 kg | 69 000 kg |
Liczba i moc silników | 1×210 kW | 2×210 kW |
Zapas paliwa | 750 l | 1500 l |
Prędkość maksymalna | 100 km/h |
Nadwozie
Konstrukcja pojazdów z rodziny Wadloper była podobna do pojazdów serii 627 i 628[4]. Stylistyka zewnętrzna została uproszczona względem protoplastów[2].
Wnętrze
Wagon DH1 posiada dwa przedsionki drzwiowe umieszczone za kabinami maszynisty oraz jeden przedział pasażerski między nimi. Jeden z przedsionków jest większy i jest przeznaczony do przewozu większego bagażu i rowerów, natomiast z drugiego przedsionka można wejść do toalety. Przestrzeń pasażerską wyposażono w siedzenia przedsiębiorstwa Compin, które ustawiono w układzie 2+2 wzdłuż przejścia biegnącego wzdłuż osi pojazdu[2].
W obydwu wagonach zespołu DH2 jedną z kabin zastąpiono ciśnieniowym przejściem międzywagonowym. Przedsionek drzwiowy znajdujący się przy zlikwidowanej kabinie przesunięto bliżej przejścia i ponadto zmniejszono szerokość drzwi wejściowych w tym przedsionku, co w połączeniu z niezmienioną długością wagonów doprowadziło do zwiększenia przedziału pasażerskiego. Ponadto tylko w jednym z wagonów znajduje się toaleta, podczas gdy w drugim zlikwidowano ją na rzecz miejsc siedzących[2].
Zastosowano odskokowo-przesuwne drzwi wejściowe o świetle 1300 mm w wagonach DH1 oraz 1300 mm i 800 mm w zespołach DH2. Przy drzwiach zamontowane są dwa stopnie wejściowe w DH1 są odchylane na czas postoju[2].
Wnętrze wyposażono w oświetlenie jarzeniowe zasilane napięciem 24 V DC[1].
Wózki
Wszystkie pojazdy typów DH1 i DH2 wyposażono w wózki dwuosiowe. Średnica wszystkich kół wynosi 840 mm, natomiast baza wózków to 2000 mm. Każdy wagon DH1 oraz każdy człon zespołu DH2 jest oparty na jednym wózku tocznym i jednym wózku napędnym[1].
Napęd
Wadlopery są napędzane silnikami przedsiębiorstwa Cummins typu NT 855 R4. Są to spalinowe silniki wysokoprężne o mocy 210 kW wyposażone w sześć cylindrów w układzie rzędowym[1]. Zastosowano w nich chłodzenie wodne, co pozwoliło zmniejszyć gabaryty maszyny w porównaniu z silnikami zastosowanymi w pojazdach serii 627/628. Producent określił żywotność silników na 15 lat[4].
Silnik napędza oba zestawy kołowe wózka napędnego poprzez przekładnię hydrauliczną przedsiębiorstwa Voith typu T211r[2][1]. Wagony typu DH1 posiadają jeden taki silnik, natomiast zespoły typu DH2 wyposażono w dwie jednostki napędowe. Zapas paliwa w pojazdach typu DH1 wynosi 750 l, a w składach DH2 1500 l[4].
W porównaniu z protoplastami zrezygnowano z wyposażenia elektronicznego i hamulców magnetycznych[4]. Zamontowano hamulec Knorra[1].
Eksploatacja
Państwo | Przewoźnik | Typ | Liczba sztuk | Oznaczenie | Lata eksploatacji | Łączna liczba | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Holandia | Nederlandse Spoorwegen (1981–2002) Connexxion (2002–2006) Arriva (2006–2007) Veolia Transport (2007–2008) |
DH1 | 19 | 3101 ÷ 3119 | 1983–2008 | 50 | [2][4] |
DH2 | 31 | 3201 ÷ 3231 | 1981–2008 | ||||
Polska | Przewozy Regionalne/Polregio (2010–2012, od 2020) Koleje Mazowieckie (2010–2011) Koleje Śląskie (2012–2014) SKPL Cargo (od 2018) Koleje Dolnośląskie (2020–2021) |
DH1 | 3 | SN82-001 ÷ 003 | 2010–2014 od 2018 |
10 | [2][5][4][6] |
DH2 | 7 | SN83-001 ÷ 007 | |||||
Argentyna Urugwaj |
Trenes de Buenos Aires | DH1 | ? (15) | 31xx | 2011–2012 | ? (25) | [2][7][8][9] |
DH2 | 6 (10) | 32xx | |||||
Argentyna Paragwaj |
Trenes Argentinos | DH2 | 2 | F-1xx | od 2014 | 2 | [10][11][12] |
Rumunia | Transferoviar Călători | DH2 | 7 (13) | 78-32xx | od 2010 | 7 (13) | [2][13] |
Holandia
Wadlopery zadebiutowały w Holandii w listopadzie 1981 na linii Groningen – Delfzijl, w marcu 1982 skierowano je także do obsługi połączeń Groningen – Leeuwarden, natomiast w maju 1982 rozpoczęły jazdy również w relacji Groningen – Nieuweschans. Można było spotkać je w trakcji ukrotnionej z zespołami typu DM90, które ograniczały prędkość maksymalną kombinowanego składu do 90 km/h. Serwisowanie pojazdów miało miejsce w Groningen[4].
W listopadzie 1982 pojawiły się problemy z elektromagnesami zainstalowanymi w wózkach, które niewłaściwie odczytywały polecenia i samoczynnie zmieniały ustawienia naziemnych urządzeń systemu bezpieczeństwa. Pojazdy obydwu serii wycofano wtedy z eksploatacji i do ruchu przywrócono je po rozwiązaniu sprawy w marcu 1983[4].
W latach 80. i 90. wagony DH1 i zespoły DH2 kursowały na liniach wylotowych z Groningen i Leeuwarden oraz planowano skierować je do obsługi linii Rotterdam – Zwolle. Wystąpiły wtedy problemy techniczne, gdyż istniejący na tej linii system bezpieczeństwa ruchu nie współpracował z urządzeniami zamontowanymi w pojazdach, dlatego od stycznia 1992 do stycznia 1994 Wadlopery były prowadzone lokomotywami serii 6400[4].
W 1995 podjęto decyzję o modernizacji pojazdów typu DH1 i DH2. W okresie od lutego do czerwca 1996 warsztaty naprawcze kolei NS w Tilburgu wykonały remonty polegające na wymianie foteli w przedziałach pasażerskich oraz zmianie malatury[4].
We wrześniu 2002 pojazdy zostały przejęte przez przewoźnika Connexxion, który zmienił malowanie pojazdów oraz skierował je do eksploatacji na linii Almelo – Mariënberg[4].
W 2006 pojazdy DH1 i DH2 trafiły do Arrivy, która obsługiwała nimi linie:
- Leeuwarden – Harlingen Haven/Sneek – Stavoren,
- Leeuwarden – Groningen – Nieuweschans/Roodeschool/Delfzijl[4].
W 2006 rozpoczęto wycofywanie pojazdów[2] i w 2008 ostatecznie zakończono eksploatację pojazdów typu DH1 i DH2 w Holandii[4]. Liczące niespełna 30 lat pociągi postanowiono sprzedać. Pierwsza oferta kupna 2 wagonów DH1 i 2 zespołów DH2 pochodziła z Albanii. Transakcja nie doszła jednak do skutku, a pojazdy zostały zamówione przez regionalnego przewoźnika ze Słowacji. Według zawartej umowy tabor przed dotarciem do nowego właściciela miał zostać zmodernizowany w zakładach ZNTK „Mińsk Mazowiecki”, ale ostatecznie dwa sprowadzone już do Polski pojazdy DH o numerach 3222 i 3226 pozostały na terenie ZNTK w Paterku, a dwa wagony DH1 trafiły do Ameryki Południowej. W międzyczasie ofertę zakupu złożył również przewoźnik czeski, ale ostatecznie pojazdy z Holandii w łącznej liczbie 46 sztuk (19 wagonów DH1 i 27 zespołów DH2) trafiły do Polski, Argentyny i Rumunii[2].
Polska
Oznaczenie | Modernizator | Rok modernizacji |
Historia właścicieli |
Historia eksploatacji |
Status | |
---|---|---|---|---|---|---|
holend. | polskie | |||||
3102 | SN82-001 | ZNTK Poznań | 2009 | Sigma Tabor (2009–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Przewozy Regionalne (2010–2012) Koleje Śląskie (2012–2014) Polregio (od 2021) |
Czynny |
3105 | SN82-002 | ZNTK Paterek | 2012 | Sigma Tabor (2008–2019) SKPL Cargo (od 2019) |
Koleje Śląskie (2012–2014) Koleje Dolnośląskie (2020–2021) Polregio (od 2021) |
Czynny |
3110 | SN82-003 | ZNTK Paterek | 2012 | Sigma Tabor (2009–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Koleje Śląskie (2012–2014) Polregio (od 2021) |
Czynny |
3206 | SN83-001 | ZNTK Poznań | 2009 | Sigma Tabor (2009–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Przewozy Regionalne (2010–2012) Koleje Śląskie (2012–2014) |
Czynny |
3207 | SN83-002 | ZNTK Poznań | 2009 | Sigma Tabor (2009–2019) SKPL Cargo (od 2019) |
Przewozy Regionalne (2010–2012) Koleje Śląskie (2012–2014) |
W trakcie naprawy |
3231 | SN83-003 | ZNTK Poznań | 2009 | Sigma Tabor (2009–2013) GPW (2013–2018) SKPL Cargo (od 2018) |
Przewozy Regionalne (2010–2012) Koleje Śląskie (2012–2014) Koleje Dolnośląskie (2020–2021) Polregio (od 2021) |
Czynny |
3219 | SN83-004 | ZNTK Paterek | 2010 | Sigma Tabor (2008–2019) SKPL Cargo (od 2019) |
Koleje Mazowieckie (2010–2011) Polregio (2011–2012) Koleje Śląskie (2012–2014) Polregio (od 2020) |
Czynny |
3222 | SN83-005 | ZNTK Paterek | 2012 | Sigma Tabor (2008–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Koleje Śląskie (2012–2014) Polregio (od 2020) |
Czynny |
3225 | SN83-006 | HCP-FPS | 2012 | Sigma Tabor (2009–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Koleje Śląskie (2013–2014) | W trakcie naprawy |
3226 | SN83-007 | ZNTK Paterek | 2012 | Sigma Tabor (2009–2020) SKPL Cargo (od 2020) |
Koleje Śląskie (2013–2014) Polregio (od 2022) |
Czynny |
Na początku 2009 spółka Sigma Tabor zainteresowała się wystawionymi na sprzedaż pojazdami Wadloper. Przedsiębiorstwo, pomimo braku zamówienia na nie, chciało je pozyskać w celu wynajęcia krajowym przewoźnikom. Początkowo planowano kupno 17 wagonów DH1 i 29 zespołów DH2, ale ostatecznie z powodu trudności finansowych zamawiającego do Polski dostarczono mniej pojazdów[2]. W maju spółka zakupiła pierwsze 3 pojazdy (1 zespół DH2 i 2 wagony DH1), a w lipcu kolejnych 7 (6 zespołów DH2 i 1 wagon DH1)[4].
Sigma Tabor zleciła dostosowanie sprowadzonych pojazdów do polskich warunków zakładom ZNTK Poznań należącym do grupy Sigma. W ramach modernizacji zmieniono rozplanowanie wnętrza, wymieniono siedzenia, zastosowano ich wandaloodporne obicia, wymieniono okładziny wewnętrzne ścian, wykładziny podłogowe i oświetlenie wnętrza oraz zamontowano klimatyzację kabin maszynisty. Zmodernizowano układy hydrauliczne i instalację wentylacji wymuszonej części pasażerskiej. Zainstalowano nowe reflektory czołowe, instalację sygnalizacji przeciwpożarowej i dźwiękowy sygnał ostrzegawczy, a także SHP, radio-stop z radiotelefonem, czuwak aktywny, prędkościomierz elektroniczny oraz stopnie uchylne umożliwiające obsługę peronów o wysokości 300 mm. Po przeprowadzonej naprawie połączonej z modernizacją, polonizacją i wymianą wybranych elementów na nowe, ZNTK Poznań uzyskały homologację pojazdów DH1 i DH2 oraz oszacowały długość ich eksploatacji na około 10–15 lat[2].
W pierwszej turze poznański zakład zmodernizował 3 sztuki DH2 i 1 pojazd DH1, natomiast kolejne Wadlopery przebudowano w ZNTK w Paterku. W 2009 skład SN83-001 zaprezentowano na targach Trako w Gdańsku[2].
11 czerwca 2010 Przewozy Regionalne rozpoczęły próbną eksploatację pierwszych dwóch pojazdów. Wagon DH1 obsługiwał połączenie Chojnice – Szczecinek, a zespół DH2 jeździł na trasie Chojnice – Tczew[22]. W tym samym roku[4] wszystkie przebudowane pociągi (3 zespoły SN83 i 1 wagon SN82) trafiły do Zakładu Pomorskiego Przewozów Regionalnych w Gdyni. Do jesieni 2012[2] obsługiwały one połączenia:
- Tczew – Chojnice – Piła Główna/Szczecinek – Słupsk,
- Piła – Wałcz[4].
W sierpniu 2010 zespół SN83-004 wydzierżawiono Kolejom Mazowieckim. 21 lutego 2011 pojazd obsługiwał pociąg nr 70321 relacji Ostrołęka – Tłuszcz i na przejeździe kolejowo-drogowym na szlaku Ostrołęka – Pasieki skład uderzył w samochód ciężarowy. Po naprawie jednostka została przekazana Przewozom Regionalnym i dołączyła do pojazdów obsługujących połączenia w rejonie Chojnic[2].
Do połowy 2012 zmodernizowano i nadano polskie oznaczenia łącznie 3 wagonom DH1 i 4 zespołom DH2[2].
W połowie 2012[23] wynajmem 8 pojazdów zainteresowały się Koleje Śląskie[4]. Na przełomie listopada i grudnia 2012 przewoźnik zawarł z Sigma Tabor umowę przewidującą leasing 3 wagonów SN82 i 5 zespołów SN83. W celu realizacji zamówienia zmodernizowano kolejne 3 pojazdy serii SN83: 005 i 007 przebudowano w ZNTK Paterek, natomiast w HCP-FPS zmodernizowano zespół SN83-006 oraz dokonano przeglądów i przemalowano w barwy przewoźnika kursujące dotychczas w barwach właściciela pojazdy SN82-001 oraz SN83-001 i 004. Na teren HCP-FPS sprowadzono również pociągi o numerach 3115 i 3215, jednak nie zmodernizowano ich[2]. Między 8 a 19 grudnia 2012 rozpoczęto eksploatację 7 z 8 zamówionych pojazdów. Ostatni, którym był zespół SN83-007, ze względu na usterki zgłaszane podczas odbiorów końcowych przeprowadzanych od 20 grudnia 2012, został ostatecznie odebrany i włączony do eksploatacji 15 stycznia 2013[24]. Wadlopery skierowano do obsługi połączeń:
- Gliwice – Strzelce Opolskie,
- Gliwice – Kędzierzyn-Koźle – Chałupki – Racibórz,
- Lubliniec – Częstochowa – Włoszczowa – Kielce – Żelisławice/Łazy,
- Katowice – Czechowice-Dziedzice – Cieszyn/Wadowice/Wodzisław Śląski/Rybnik/Chałupki,
- Katowice – Sosnowiec Główny – Sławków – Bukowno[4].
19 lipca 2013 miała miejsce jazda próbna zespołu SN83-006[2], ale ostatecznie nie wszedł on do eksploatacji[14]. Pod koniec 2014 Koleje Śląskie wycofały z użytku wszystkie pojazdy serii SN82 i SN83[6].
Problem własności i próby sprzedaży
W połowie 2012 Koleje Śląskie zainteresowały się Wadloperami, gdyż wówczas obsługiwały tylko jedną linię, a od grudnia tamtego roku chciano im powierzyć realizację kolejowych przewozów pasażerskich w całym województwie śląskim. Z tego powodu rozpoczęto poszukiwania jakiegokolwiek taboru i wtedy Sigma Tabor wyszła z propozycją sprowadzenia m.in. tych pojazdów[25]. Następnie Koleje Śląskie powołały spółkę-córkę Inteko, która była odpowiedzialna m.in. za pośrednictwo w sprawach taborowych przewoźnika[5]. Jej prezes nie był jednak zatrudniony, tylko otrzymał umowę o doradztwo, co później doprowadziło do konfliktu interesów. Spółka została dokapitalizowana przez przedsiębiorstwa prowadzone przez prezesa i jego znajomych, przez co Koleje Śląskie straciły sporą część udziałów i w związku z tym kontrolę nad Inteko. Wówczas spółka-córka zaczęła zawierać niekorzystne dla niej umowy i generować straty. Następnie Inteko wyemitowało obligacje, które nabył Fundusz Górnośląski i Koleje Śląskie, gwarantem natomiast zostało Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów. Zaciągnięte zostały także kredyty poręczone przez KŚ oraz GPW, które w zabezpieczeniu otrzymało tabor. Inteko nie miało jednak z czego spłacić długów, dlatego GPW w wyniku przewłaszczenia otrzymało prawo m.in. do czterech Wadloperów. Ze względu na przeprowadzone modernizacje i polonizacje pojazdów, ich własność została jednak rozmyta i stała się przedmiotem sporów[23].
23 lipca 2013 GPW zostało właścicielem[5] jednostki SN83-003[4][15], a we wrześniu i grudniu tego samego roku dwóch niezmodernizowanych pojazdów odstawionych na terenie HCP-FPS[5].
27 stycznia 2015 Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Brzegu poinformował, że 5 lutego na terenie bocznicy zlikwidowanego Śląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych na licytację zostanie wystawiony[26] m.in. jeden wagon DH1 (SN82-002) i dwa zespoły DH2 (SN83-003 i 004)[27]. Ostatecznie do licytacji jednak nie doszło[28]. Na 3 września Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy zapowiedział licytację 2 wagonów DH1 (SN82-001 i 003) i 4 jednostek DH2 (SN83-001, 005, 006 i 007)[29], zaś na 18 listopada Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy zaplanowała licytację wagonu SN82-002 i zespołu SN83-004[30]. 8 listopada 2016 zespół ten ponownie próbował sprzedać na drodze licytacji brzeski komornik[31].
30 czerwca 2016 GPW podjęło pierwszą próbę sprzedaży dwóch pojazdów odstawionych na terenie HCP-FPS[32]. 14 lipca 2016 przedsiębiorstwo zapowiedziało, że 28 lipca odbędzie się kolejna licytacja tego taboru[33]. 24 sierpnia 2016 następna taka licytacja została zapowiedziana na 8 września[34]. 29 grudnia przedsiębiorstwo ponownie wystawiło na sprzedaż te pojazdy, ale tym razem w formie przetargu z terminem składania ofert ustalonym na 13 stycznia 2017[35]. Podczas ostatniej, czwartej próby sprzedaży pojazdy zostały zakupione w celu zezłomowania[17].
14 kwietnia 2017 natomiast GPW zapowiedziało na 4 maja licytację m.in. pojazdu SN83-003[36], który ostatecznie również nie został wówczas sprzedany[37]. Kolejne aukcje tego składu zapowiadano na 8 czerwca[38] i 21 lipca[39], zaś 18 sierpnia ponownie ogłoszono przetarg z terminem do 14 września[40]. Na przełomie 2017 i 2018 przeprowadzono piąte z kolei postępowanie, w którym udział wzięło trzech oferentów. Za najkorzystniejszą uznano propozycję przewoźnika SKPL Cargo, który ostatecznie kupił zespół SN83-003 i inne dwa pojazdy należące do GPW[16].
Nowe życie w SKPL Cargo
11 stycznia 2018 roku SKPL kupiło od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów, który następnie przeszedł naprawę. Po ponad czterech latach przerwy SN83-003 jako pierwszy pojazd z serii Duwag Wadloper powrócił z powrotem do ruchu w sierpniu tego samego roku otrzymując nowe malowanie przewoźnika[41]. W 2019 roku SKPL zwiększył swoją flotę Duwag Wadloperów kupując SN83-004 i SN82-002, który następnie 5 lipca został przetransportowany z bazy Kolei Śląskich w Katowicach do Zagórza w celu naprawy. Naprawę wagonu motorowego SN82-002 ukończono we wrześniu[42][43]. W listopadzie 2019 roku SKPL zakupił dwie SN83 o numerach 002 i 004[44]. Ten ostatni podobnie jak w przypadku SN82-002 został przetransportowany z Katowic do Zagórza gdzie przeprowadzono jego naprawę[19]. Wkrótce zakupiono SN82-001, SN83-006 i SN83-007, które zostały przetransportowane do bazy przewoźnika w Ostrowie Wielkopolskim[45]. Następnie w lutym 2020 roku zakupiono ostatnie pojazdy SN82-003 i SN83-005 wykupując ostatecznie całą flotę Wadloperów od komornika[44]. W kwietniu 2020 roku zakończono naprawę SN82-003 i od 21 kwietnia może obsługiwać ruch pasażerski[46].
Pojazdy eksploatowane przez SKPL posiadają swoje imiona, a są to:[44]
DH1:
- SN82-001 – Marzanna.
- SN82-002 – Sylwia.
- SN82-003 – Weronika.
DH2:
- SN83-001 – Jacek.
- SN83-003 – Zbyszek.
- SN83-004 – Mieciu.
- SN83-005 – Andrzej.
- SN83-007 – Leon.
Pozostałe pojazdy SN83 nie otrzymały jeszcze własnych imion ze względu na brak przeprowadzonych napraw i przemalowania.[44] Pod koniec stycznia 2022 roku w ramach 30 finału akcji WOŚP na cele charytatywne przekazano możliwość nadania swojego imienia na jednostce SN83-001.[47]
4 lutego 2020 roku Koleje Dolnośląskie podpisały umowę z SKPL na dzierżawę pojazdów: SN82-002 i SN83-003. Informacje te potwierdził SKPL dzień później na swoim Facebooku[48]. Pojazdy jeździły w połączeniach KD od lutego do końca kwietnia, kiedy to ich dzierżawa została wstrzymana w związku z obostrzeniami pandemii COVID-19[49] do 7 września kiedy oba pojazdy wróciły na Dolny Śląsk, gdzie były eksploatowane przez rok do czasu przeniesienia SN83-003 do Podlaskiego zakładu Polregio i SN82-002 do Pomorskiego.[50][51]
12 września SN83-004 został wyleasingowany przez Pomorski zakład Polregio w celu obsługi połączeń na Pomorzu[52][44].
W lutym 2021 roku do Podlaskiego Zakładu Polregio trafiły również dwa SN82 o numerach 001 i 003[53]
6 października 2021 roku lubuski zakład Polregio wynajął dwie SN82 do obsługi połączenia Gorzów Wielkopolski – Zbąszyń, na których często były używane SA105. Docelowo wynajem Wadloperów ma poprawić komfort podróży z uwagi na to, że pojazdy te są bardziej pojemne w porównaniu z młodszymi Trampami, które mogą przewieść nie więcej niż 50 pasażerów.[54] 7 lutego 2022 roku w województwie lubuskim obsługę rozpoczął również SN83-007.[55]
Argentyna / Urugwaj
W połowie 2009, gdy polska Sigma Tabor ze względów finansowych nie była w stanie zakupić pierwotnie zakładanej liczby holenderskich pojazdów, zamówienie na nie złożyły również koleje Argentyny i Urugwaju. Pociągi do Ameryki Południowej transportowano drogą morską[2]. 11 czerwca 2011 na pokładzie statku Thor Light dotarło 10 dwuwagonowych zespołów DH2 o numerach: 3201, 3203, 3204, 3205, 3209, 3211, 3212, 3213, 3217 i 3221[7]. Zakupiono i dostarczono również 15 wagonów DH1. Pojazdy otrzymały biało-niebieskie barwy zbliżone do malatury Kolei Śląskich[2].
W ostatni weekend lipca 2011 skład 3203 został przetransportowany do stacji w Concordii[7], skąd 6 sierpnia wyruszył w jazdę próbną do Salto. Odcinek ten od 26 lat był wykorzystywany jedynie w ruchu towarowym[56].
29 sierpnia 2011 na stacji kolejowej w Salto uroczystego otwarcia połączenia transgranicznego o nazwie Pociąg Wolnych Narodów (hiszp. Tren de los Pueblos Libres) dokonali prezydenci obydwu państw – Cristina Fernández de Kirchner i José Mujica. 9 września planowano rozpoczęcie przewozów[57], ale ostatecznie tego dnia miał miejsce przejazd dla władz i dziennikarzy. Pociąg wyjechał o godz. 8.00 z Pilar, a około południa w okolicach Médanos na południu prowincji Entre Ríos uległ awarii. Opóźnienie spowodowane uszkodzeniem zbiornika paliwa wyniosło kilka godzin. O godz. 19.00 skład dotarł do Concordii, gdzie rozkładowo miał się zjawić o godz. 16.30. O godz. 21.00 na stacji Midland w Salto opóźnienie wynosiło cztery godziny. Do Paso de los Toros pojazd dotarł rano następnego dnia[58].
We wrześniu 2011 kontynuowano jazdy testowe, z których trzecia miała miejsce 20 września. Pociąg o numerze 3201 z władzami na pokładzie wyruszył o godz. 8.00 z Pilar, do Basavilbaso dotarł o godz. 14.40, a 10 minut później ruszył w dalszą podróż do Paso de los Toros[59].
23 września 2011 o godz. 8.18 na trasę Pilar – Paso de los Toros wyjechał pierwszy pociąg pasażerski[60]. Dowiózł on pasażerów do Salto[56] będącej pierwszą stacją po urugwajskiej stronie[8], a następnie przejechał pusty do Paso de los Toros, gdyż nowe połączenie wówczas nie otrzymało jeszcze pozwolenia urugwajskiego ministerstwa transportu na całą trasę[56]. Rano 26 września skład wyruszył w drogę powrotną[61]. 30 września miał miejsce pierwszy przejazd z pasażerami na całej trasie[56].
7 października 2011, podczas trzeciego pasażerskiego przejazdu pociągu z Argentyny do Urugwaju, miał miejsce wypadek. Około godz. 18.30 na przejeździe kolejowo-drogowym w Concordii taksówka jadąca ulicą De los Viñedos uderzyła w skład o numerze 3221. Taksówkarz jechał sam, natomiast w pociągu podróżowało 51 osób. Nikomu nic się nie stało i skład dojechał do stacji w Salto, skąd po 20 minutach postoju wyruszył w dalszą podróż[62].
W kolejnym etapie eksploatacji linia miała połączyć Buenos Aires z Montevideo, ale ostatecznie do tego nie doszło. Wraz z początkiem listopada 2011 relację skrócono do Paysandú, a w marcu 2012 usługi ponownie ograniczono do odcinka Pilar – Salto[56].
2 maja 2012 wygasła umowa pomiędzy argentyńskim przewoźnikiem Trenes de Buenos Aires i ministerstwem transportu Urugwaju[9]. Ponadto w związku z wypadkiem mającym miejsce 22 lutego 2012, w którym śmierć poniosło 51 osób, operator utracił koncesję, co doprowadziło do decyzji o zawieszeniu połączenia[60]. 28 maja 2012 zostało ono definitywnie zlikwidowane[63].
W czerwcu 2012 pięć dwuwagonowych składów obsługujących Pociąg Wolnych Narodów zostało odstawionych w okolicach stacji w Pilar[8]. Pozostawały tam do II połowy 2014, do kiedy to niszczały, malowano na nich graffiti i dokonywano innych aktów wandalizmu[60].
8 listopada 2016 zapowiedziana została licytacja 10 wagonów DH1 należących do przewoźnika TBA, który zbankrutował[64].
Argentyna / Paragwaj
W listopadzie 2014 zapowiedziano uruchomienie połączenia kolejowego między argentyńskim Posadas i paragwajskim Encarnación. Trasa ta miała być obsługiwana przez prywatnego operatora Casimiro, który otrzymał od państwa koncesję bez przetargu. Planował on do tego celu wykorzystać składy Wadloper, które wcześniej obsługiwały połączenie z Urugwajem, a następnie zostały odstawione w Pilar[65]. Wstępnie zakładano częstotliwość kursowania na poziomie 20 minut[66].
10 listopada jeden z dwuczłonowych pojazdów tego typu odbył jazdę próbną z Basavilbaso do Posadas[65], natomiast 5 grudnia zaprezentowano go w barwach przewoźnika na budowanej wówczas stacji w Posadas[11].
Uruchomienie połączenia pierwotnie zaplanowano na 22 grudnia 2014[66], ale ostatecznie odcinek uruchomiono 31 grudnia 2014[12]. Na mocy umowy pomiędzy przedsiębiorstwem prywatnym i przewoźnikiem państwowym[10] trasa ta wiodąca przez most San Roque González de Santa Cruz[12] jest obsługiwana przez Trenes Argentinos[10] dwoma składami DH2[11] będącymi własnością Casimiro[10]. Kursują one codziennie od godz. 7.00 do godz. 19.00 z częstotliwością 30 minut. Rozkładowy czas przejazdu wynosi 8 minut[67].
Od 8 do 13 lipca 2015 pociągi kursowały przez całą dobę w związku ze wzmożonym ruchem wywołanym wizytą papieża Franciszka w stolicy Paragwaju – Asunción[68].
Między 20 sierpnia[69] a 7 września 2015 kursowanie pociągów między Argentyną i Paragwajem było zawieszone[70].
Rumunia
Do Rumunii trafiło 13 zespołów typu DH2[2], z których 7 zmodernizowano w Cluj. Nadano im oznaczenie 78-32 i pomalowano na kolor ceglasty[13].
Wadlopery w Rumunii są eksploatowane przez spółkę Transferoviar Călători wchodzącą od 2010 w skład Transferoviar Grup. Wraz z pozostałym taborem spółki, na który składają się pojazdy serii 76-14 i 76-24, obsługują one połączenia:
- Bukareszt – Buzău,
- Bukareszt – Gałacz,
- Bukareszt – Slănic,
- Buzau – Nehoiașu,
- Cluj – Oradea,
- Gałacz – Bârlad,
- Ploeszti – Slănic,
- Titan (Bukareszt) – Oltenița[13].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Dane techniczne autobusów szynowych i spalinowych zespołów trakcyjnych. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 324-330, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Holenderskie wagony spalinowe „Wadloper” serii DH1 i DH2. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 277-282, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ Ryszard Piech: Spalinowe zespoły trakcyjne DH1 i DH2. inforail.pl, 2009-12-15. [dostęp 2014-10-18]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Marek Graff. Spalinowe wagony silnikowe i zespoły trakcyjne serii DH1 i DH2. „Technika Transportu Szynowego”. 12/2013, s. 43-46. Łódź: Emi-press. ISSN 1232-3829. (pol.).
- ↑ a b c d e Trójczłonowe zespoły trakcyjne serii 614 Kolei Śląskich. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2014, s. 283-287, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-6-4. (pol.).
- ↑ a b c Marek Graff. Spalinowe wagony i zespoły trakcyjne w obsłudze ruchu regionalnego w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 6/2016, s. 12–23. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „TTS”. ISSN 1232-3829. (pol.).
- ↑ a b c Coche motor de origen holandés unirá Concordia con Salto. rielfm.com.ar, 2011-08-03. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b c Está varado en Pilar el tren binacional. lanacion.com.ar, 2012-06-25. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b Un descarrilamiento anunciado. montevideo.com.uy, 2012-05-24. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b c d Posadas – Encarnación. „Revista Interna”. 7 (febrero 2015), s. 3. Trenes Argentinos. [dostęp 2015-07-11]. (hiszp.).
- ↑ a b c Presentaron los trenes que prestarán el servicio Posadas Encarnación. misionesonline.net, 2014-12-05. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b c El tren Posadas-Encarnación comenzó a operar. rielfm.com.ar, 2014-12-31. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b c R. Rusak. Transferoviar Grup. „Świat Kolei”. 10/2014, s. 11. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ a b Marek Graff. Pojazdy z napędem spalinowym dla ruchu regionalnego w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 4/2014, s. 25–34. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „TTS”. ISSN 1232-3829. (pol.).
- ↑ a b Patryk Farana: Zdjęcie zespołu SN83-003 odstawionego na terenie byłego Śląskiego Zakładu Przewozów Regionalnych przy ul. Raciborskiej w Katowicach. commons.wikimedia.org, 2015-02-07. [dostęp 2017-05-05]. (pol.).
- ↑ a b Jakub Madrjas: SKPL kupi tabor od Górnośląskich Wodociągów. „Dobrze, że nie pójdą na złom”. rynek-kolejowy.pl, 2018-01-05. [dostęp 2018-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-05)]. (pol.).
- ↑ a b Jakie (jeszcze) pociągi muszą sprzedać wodociągi?. rynek-kolejowy.pl, 2018-01-19. [dostęp 2018-03-05]. (pol.).
- ↑ Kolejna dehatka odjechała [online], silesiainfotransport.pl [dostęp 2020-01-19] (pol.).
- ↑ a b SN83-004 zabrany przez SKPL [online], inforail.pl [dostęp 2020-01-19] (pol.).
- ↑ Ryszard Rusak. Wagony motorowe SKPL Cargo w obsłudze Kolei Dolnośląskich. „Świat Kolei”. 9/2021, s. 4–5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych , SN83 [online], Ilostan Pojazdów Trakcyjnych [dostęp 2022-02-18] .
- ↑ Michał Grobelny. Zmodernizowane DH już na trasie. „Rynek Kolejowy”. 7-9/2010, s. 13. Warszawa: TOR Wydawnictwo. ISSN 1644-1958. (pol.).
- ↑ a b jm: Skok na śląską kasę. Audyt ujawnia jak z Inteko wyprowadzono miliony złotych. rynek-kolejowy.pl, 2014-01-31. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-31)]. (pol.).
- ↑ Uwagi i zastrzeżenia Zarządu Kolei Śląskich do „Raportu z audytu finansowo-prawnego działalności dotyczącej świadczenia usług publicznych w zakresie wykonywania kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich na obszarze województwa śląskiego przez Koleje Śląskie sp. z o.o. w 2012 roku”. 2013-04-16. [dostęp 2015-07-08]. (pol.).
- ↑ Jakub Madrjas: Zlicytują tabor Sigmy. rynek-kolejowy.pl, 2015-01-29. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-29)]. (pol.).
- ↑ Do kupienia szynobusy od komornika. inforail.pl, 2015-01-27. [dostęp 2015-01-29]. (pol.).
- ↑ Adam Piecuch: Obwieszczenie o licytacji ruchomości. bip.poznan.pl, 2015-01-27. [dostęp 2015-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-02)]. (pol.).
- ↑ ms: Licytacja pojazdów Sigmy nie odbyła się. rynek-kolejowy.pl, 2015-02-12. [dostęp 2015-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-12)]. (pol.).
- ↑ Tomasz Chynek: Dwuczłonowy zespół trakcyjny prod. Deuwag Uerdingen ozn. SN83-006 Typ DH2-3225 + inne. ekomornik.pl, 2015-08. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Monika Sachno: Autobus szynowy DH-2 seria SN83 nr boczny 004 rok prod. 1982 produkcji Duewag + inne. ekomornik.pl, 2015-11. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Adam Piecuch: Autobus szynowy (szynobus) dwuczłonowy typu: DH-2. .komornik-brzeg.pl, 2016-10. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie przetargu ustnego w drodze publicznej licytacji na sprzedaż szynowego wagonu spalinowego. gpw.katowice.pl, 2016-06. [dostęp 2017-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie przetargu ustnego w drodze publicznej licytacji na sprzedaż szynowych wagonów spalinowych. gpw.katowice.pl, 2016-07-14. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Obwieszczenie o przetargu na sprzedaż szynowych spalinowych zespołów trakcyjnych. gpw.katowice.pl, 2016-08-24. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Zaproszenie do złożenia oferty na zakup pojazdów szynowych typu DH1 i DH2. gpw.katowice.pl, 2016-12-29. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie o przetargu na sprzedaż szynowych spalinowych zespołów trakcyjnych typu DH2 i VT614. gpw.katowice.pl, 2017-04-14. [dostęp 2017-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-05)]. (pol.).
- ↑ Michał Szymajda: Nie było chętnych na używane spalinowe pociągi od GPW. rynek-kolejowy.pl, 2017-05-10. [dostęp 2017-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-10)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie o przetargu na sprzedaż szynowych spalinowych zespołów trakcyjnych typu DH2 i VT614. gpw.katowice.pl, 2017-05-22. [dostęp 2017-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-25)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie o przetargu na sprzedaż szynowych spalinowych zespołów trakcyjnych typu DH2 i VT614. gpw.katowice.pl, 2017-07-03. [dostęp 2017-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-13)]. (pol.).
- ↑ Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów: Ogłoszenie o zaproszeniu do złożenia ofert na zakup pojazdów DH2 i VT 614. gpw.katowice.pl, 2017-08-18. [dostęp 2017-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-25)]. (pol.).
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], ilostan.forumkolejowe.pl [dostęp 2020-04-29] .
- ↑ Kolejna dehatka odjechała [online], silesiainfotransport.pl [dostęp 2020-04-29] (pol.).
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], ilostan.forumkolejowe.pl [dostęp 2020-04-29] .
- ↑ a b c d e Ryszard Rusak. Wagony motorowe SKPL Cargo w obsłudze Kolei Dolnośląskich. „Świat Kolei”. 9/2021, s. 4–5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], forumkolejowe.pl [dostęp 2020-12-05] .
- ↑ SN82-003 czyli Weronika może już wozić pasażerów - TransInfo [online], inforail.pl [dostęp 2021-01-21] (pol.).
- ↑ https://www.rynek-kolejowy.pl/mobile/twoje-imie-na-pociagu--ciekawa-aukcja-skpl-dla-wosp-106390.html
- ↑ Rynek Kolejowy mobile [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-02-09] .
- ↑ Koleje Dolnośląskie wstrzymują dzierżawę spalinowych pojazdów z SKPL - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady ja... [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-05-25] .
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], forumkolejowe.pl [dostęp 2024-04-23] .
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], forumkolejowe.pl [dostęp 2024-04-23] .
- ↑ SN83-004 wrócił na Pomorze [online], inforail.pl [dostęp 2020-09-19] (pol.).
- ↑ Ilostan Pojazdów Trakcyjnych ForumKolejowe.pl [online], forumkolejowe.pl [dostęp 2021-02-27] .
- ↑ Sylwia i Weronika zawiozą nas do Zbąszynka [online], com/wiadomosc/18071-weronika-zawiezie-nas-do-zbaszynka.html [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ SN83-007 w województwie lubuskim - TransInfo [online], transinfo.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ a b c d e Llegamos hasta la tumba del Tren de los Pueblos Libres. laprensa.com.uy, 2014-03-07. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Habilitan „el tren de los pueblos libres”. lagaceta.com.ar, 2011-08-30. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Fue experimental el viaje del Tren de los Pueblos Libres. rielfm.com.ar, 2011-09-10. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ El Tren de los Pueblos Libres realiza este martes otro viaje de prueba. rielfm.com.ar, 2011-09-20. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b c A tres años del „Tren de los Pueblos Libres” solo queda abandono. pilaradiario.com, 2014-09-23. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Sin llegar a destino El Tren de los Pueblos Libres regresó sin pasajeros. rielfm.com.ar, 2011-09-26. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ El Tren de los pueblos Libres chocó contra un remís. rielfm.com.ar, 2011-10-08. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ El tren que unía Argentina y Uruguay dejó de funcionar de modo definitivo. eldiaonline.com, 2012-05-28. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Juzgado Nacional en lo Comercial Nro. 9, Secretaría Nro. 18. boletinoficial.gob.ar, 2016-11-09. [dostęp 2016-11-12]. (hiszp.).
- ↑ a b Para fin de año empezaría a funcionar el tren Posadas-Encarnación. rielfm.com.ar, 2014-11-11. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ a b Postergan puesta en marcha del tren Posadas-Encarnación. rielfm.com.ar, 2014-12-22. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Nuevo tren Argentina – Paraguay. sofse.gob.ar. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ Posadas: Funciona con normalidad el servicio de Tren las 24 horas por visita del Papa Francisco a Paraguay. limiteinformativo.com, 2015-07-09. [dostęp 2015-07-10]. (hiszp.).
- ↑ El tren interfronterizo seguirá paralizado todo el fin de semana. territoriodigital.com, 2015-08-22. [dostęp 2015-08-22]. (hiszp.).
- ↑ El servicio del tren Posadas- Encarnación funciona con normalidad. territoriodigital.com, 2015-09-07. [dostęp 2015-12-03]. (hiszp.).