Luboń

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga | class=mw-no-invert]] Herb Flaga
Państwo	{{{państwo}}}
Zarządzający	Burmistrz
Powierzchnia	13,52 km²
Wysokość	69,8 - 83,3 m n.p.m.
Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Nr kierunkowy	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa = | numer kierunkowy = | państwo = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | liczba ludności = | zdjęcie = | opis zdjęcia = | współrzędne = | flaga = | nazwa oryginalna = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: "fax_um", "sekundN", "flaga_miasta", "Miasto", "herb_miasta", "gęstość", "grodzki", "tel_um", "mail_um", "rodzaj_gminy", "kod_poczt", "populacja", "tablica_rej", "gmina", "galeria_commons", "domena", "nr_kier", "powiat", "adres_um", "prawa_miejskie", "założone", "sekundE", "TERYT", "stopniN", "kod_poczt_um", "aglomeracja", "mapa_miasta", "stopniE", "minutE", "miejska", "SIMC", "minutN", "dopełniacz_miasta", "mail", "miasta_partnerskie", "prezydent" oraz "województwo".

Luboń (niem. Luban) – miasto w centralnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie poznańskim, położone nad rzeką Wartą, w jej Poznańskim Przełomie. W latach 1954–1998 miasto administracyjnie należało do województwa poznańskiego. Luboń zamieszkiwany jest przez około 28 tysięcy osób, co daje mu trzynastą lokatę pod względem wielkości w województwie. Stosunkowo duża liczba mieszkańców w porównaniu do niewielkiej powierzchni 13,5 km², na której rozciąga się miasto sprawia, że Luboń znajduje się na liście stu najgęściej zaludnionych miast w Polsce. Obecnie działa tu jedynie przemysł chemiczny, dawniej również spożywczy i metalurgiczny.

Miasto utworzono 13 listopada 1954 roku, w wyniku nadania gromadzie Luboń^[1] (= Luboń, Żabikowo, Lasek) praw miejskich.

Luboń wchodzi w skład aglomeracji poznańskiej, zajmuje obszar 13,5 km² i liczy około 28 000 mieszkańców. Od północy miasto przylega bezpośrednio do Poznania, a od południa graniczy z Wielkopolskim Parkiem Narodowym. Przez Luboń przebiega autostrada A2, której jeden ze zjazdów (Poznań Dębina) położony jest częściowo na terenie Lubonia, droga wojewódzka nr 430, zapewniająca połączenie z południowymi powiatami Wielkopolski, oraz linia kolejowa Poznań - Wrocław. Blisko granicy miasta przebiega również trasa E-261 (Świecie - Poznań - Wrocław).

Luboń jest miastem intensywnie rozwijającym się, czego wyrazem jest wzmożenie aktywności gospodarczej, rozwój budownictwa mieszkaniowego, powstawanie nowych obiektów handlowych, rozbudowa infrastruktury komunalnej oraz wzrost ilości podmiotów gospodarczych (około 2800 zarejestrowanych podmiotów gospodarczych). Z budżetu miasta około 30% przeznacza się na inwestycje miejskie. Charakter gospodarczy Lubonia wynika z jego położenia w aglomeracji poznańskiej: z jednej strony znaczna część ludności dojeżdża do pracy i szkół ponadgimnazjalnych w Poznaniu, z drugiej zaś Luboń stanowi tradycyjny ośrodek wytwórczo - usługowy. Jedynie południowa część miasta (Lasek) zachowała charakter rolniczy - w krajobrazie przeważają pola uprawne, sady i ogrody, które specjalizują się w uprawie roślin ozdobnych.

Od kilku lat Luboń charakteryzuje się dużym wzrostem liczby mieszkańców. Jest to związane z rozwojem budownictwa deweloperskiego oraz z rozpoczęciem zagospodarowywania około stu hektarów terenów przeznaczonych pod nowe centrum miasta. Przyszłe centrum to rozległy obszar w środkowej części Lubonia przeznaczony w planie zagospodarowania przestrzennego pod budownictwo mieszkaniowe jedno- i wielorodzinne, gdzie docelowo zamieszka około 5 000 osób. Powstanie wiele nowych obiektów usługowych, a także nowe tereny rekreacyjno-sportowe. Miasto wykupuje w tym rejonie grunty pod przyszłe ulice i zieleń miejską. Szablon:Dzielnice i osiedla Lubonia

Plik:Plan Lubonia.PNG

Nazwa Luboń pojawiła się w dokumentach źródłowych już na początku XIV wieku, a od tego czasu można znaleźć jej różne formy, jak na przykład: Lubome (1316), Lubom (1409), Lubonya (1443), Lubon (1508), Luboń (1655), w Luboni (1712). Pierwotnie nazwa miała postać Lubom i Lubomie, występowała więc w formie rodzaju męskiego i rodzaju nijakiego, przy czym postać Lubom kończyła się miękkim m. Lubom czy Lubomie to nazwa dzierżawcza (wskazująca na pierwszego właściciela osady), utworzona od imienia Lubom za pomocą archaicznego przyrostka j-, który zlał się z poprzedzającym m, powodując jego miękkość. Z kolei imię Lubom jest skróconą formą jakiegoś imienia dwuczłonowego (o charakterze życzącym) z pierwszym członem Lubo-, np. Lubogost, Lubomir, Lubomysł itp.^[2]

Jak wiadomo miasto Luboń powstało w 1954 roku w wyniku połączenia trzech wsi: Lubonia, Żabikowa i Lasku, których dzieje nie zostały jeszcze opisane. Poniżej zamieszczonych jest kilka podstawowych informacji na temat historii tych wsi.

Pierwsza wzmianka o wsi o takiej nazwie pochodzi z 1316 roku. Dotyczy ona Mikołaja z Lubonia, przywołanego przed sąd w charakterze świadka. W okresie 1385-1429 Luboń należy do Pomiana i jego synów, a następnie od 1430 do 1452 do Mikołaja Strosberga, mieszczanina poznańskiego. W 1452 roku Erazm, Grzegorz, Katarzyna i Małgorzata, dzieci zmarłego Mikołaja, sprzedają swe części Lubonia władzom miasta Poznania. Odtąd przez 400 lat dochody z Lubonia zasilają kasę tego miasta. W 1510 roku Luboń liczy 7 kwart roli chłopskiej i 6 kwart roli folwarcznej, 2 młyny i karczmę.
Ze wstępnych badań wynika, że wspomniany folwark mógł istnieć na obszarze ograniczonym z jednej strony ulicami Spadzistą i 3 Maja, a z drugiej doliną Warty i Strumienia Junikowskiego.
W 1709 roku panująca zaraza wyludniła niemal całkowicie wieś. Od 1719 roku osiedlali się w niej rolnicy z frankońskiego Bambergu, nazywani przez poznaniaków bambrami.
Na początku XX wieku wraz z intensywnie rozwijającym się przemysłem nastąpił duży wzrost liczby mieszkańców Lubonia - powstały trzy duże zakłady przemysłowe: krochmalnia i drożdżownia, przekształcone po II wojnie w Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Ziemniaczanego, a także zakład chemiczny produkujący między innymi nawozy fosforowe - obecne Zakłady Chemiczne Luboń.

Legendy lubońskie

Jak głosi jedna z nich, przed tysiącem lat, na południe od Poznania żył ród Puszczyków - myśliwych i bartników. "Ich wodzem był waleczny Lubom. Jego siostra, urodziwa Sławka, mieszkała w grodzie Mieszka I i była jego pogańską żoną. Po przyjeździe czeskiej Dąbrówki, Sławkę odesłano rodzinie. W ten sposób ród Puszczyków, odsunięty od wpływów po przyjęciu przez Mieszka chrześcijaństwa, zaczął się buntować i zbrojnie wystąpił przeciwko księciu. Doszło do bitwy, w której wojsko Mieszka rozgromiło Luboma i jego rodzinę. Pamięć o Puszczykach i Lubomie przetrwała w nazwach dwóch miejscowości powstałych w okolicy, gdzie stoczono decydującą bitwę."

W 1283 roku należało do Bartłomieja z Poznania, któremu Przemysł II w zamian dał 4 łany na Winiarach i 5 jatek w Poznaniu. W 1311 roku Łodzic Wojciech z Krosna zastawił je biskupowi poznańskiemu Andrzejowi Zarembie. Ponieważ Wojciech w ciągu trzech lat zobowiązania swojego nie wykonał, Żabikowo pozostało własnością biskupa. W 1508 roku wieś posiadała 12 siedzib chłopskich, młyn i dwie karczmy. W 1564 roku zanotowano dwa stawy, przy każdym młyn o jednym kole korzecznym. W 1796 roku na skutek zarządzonej przez zaborce konfiskaty dóbr kościelnych, Żabikowo stało się własnością Rządu Pruskiego. Wieś liczyła wtedy 10 gospodarstw (2 kmiece, 2 półrolnicze, 6 chałupników) odprawiających pańszczyznę na rzecz dworu w Komornikach. Wykorzystując złoża gliny tworzy się cegielnie: Królewską (początek XIX wieku) oraz Suwalskiego i Fechnera (przełom XIX i XX wieku). Z inicjatywy Augusta Cieszkowskiego utworzono w Żabikowie działającą w latach 1870-77 Wyższą Szkołę Rolniczą. W pierwszych latach XX w., w celu wzmocnienia żywiołu niemieckiego, powstaje popierane przez władze pruskie osiedle z rynkiem (obecnie Plac bł. Edmunda Bojanowskiego). We wrześniu 1942 roku zaczęto budowę obozu karno-śledczego, w którym do końca okupacji zginęło kilkuset Polaków.

Wieś olenderska założona w 1756 roku na polach majętności wirowskiej przez Augustyna Działyńskiego i jego żonę Annę z Radomickich Działyńską. Wieś założona na surowym korzeniu liczyła w 1760 roku jedenastu gospodarzy, 1784 r. - dziewiętnastu, a w 1793 - dwudziestu czterech. Do dziś znaczna część Lasku nie utraciła swego rolniczego charakteru.

Aż do 1928 roku obszar obecnego miasta Lubonia podlegał XIII-wiecznej parafii pw. św. Floriana we Wirach. W 1928 roku utworzono parafię pw. św. Barbary w Żabikowie, do której należały wsie: Żabikowo, Luboń, Świerczewo oraz Fabianowo i Kotowo, wydzielone z parafii komornickiej. W 1935 roku powstaje parafia pw. św. Jana Bosko, która obejmuje Luboń i część Żabikowa. W 1979 roku przez oddzielenie od Wir, powstaje w Lasku parafia pw. św. Maksymiliana Kolbego.

Plik:Położenie Lubonia.png

Według danych z roku 2002Szablon:ŹródłoPL, Luboń ma obszar 13,52 km², w tym:

• użytki rolne: 48%
• użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 0,71% powierzchni powiatu.

W mieście występują następujące wody powierzchniowe:

Cieki wodne

• Warta
• Strumień Junikowski
• Żabinka
• Kotówka
• Sobieski

Zbiorniki wodne

• Kocie Doły
• Kocie Dołki

Przez Luboń przebiega linia kolejowa Poznań - Wrocław. Dworzec kolejowy znajduje się w północnej-wschodniej części miasta, przy ulicy Dworcowej. Przez miasto przejeżdża wiele pociągów różnych relacji, między innymi InterCity: Szczecin - Wrocław czy EuroCity: Szczecin - Budapeszt, jednak bezpośrednio z lubońskiego dworca można dostać się tylko do kilku większych polskich miast (Poznań, Leszno, Wrocław).

• Autostrada A2 (Południowa Obwodnica Poznania)
• Droga wojewódzka nr 430: Mosina - Poznań

Miasto Luboń obsługiwane jest przez Przedsiębiorstwo Transportowe Translub oraz MPK Poznań.

Dane dotyczące liczby mieszkańców Lubonia w perspektywie wieloletniej (1960-2008)^[3]

Dane z 30 czerwca 2008^[4]

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	28 170	100	14 761	52,4	13 409	47,6
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	2084		1092		992

Według danych z roku 2008Szablon:ŹródłoPL, średni dochód na mieszkańca wynosił 1526.00 zł.

• Manuela Michalak – finalistka pierwszej polskiej edycji programu Big Brother
• Wiesław Zakrzewski – piłkarz, zawodnik m.in. Lecha Poznań, Olimpii oraz Bałtyku Gdynia
• Zbigniew Zakrzewski – piłkarz, zawodnik Arki Gdynia
• Tomasz Magdziarz – piłkarz, zawodnik Warty Poznań
• Krzysztof Piskuła – piłkarz, reprezentant Polski
• Czesław Owczarek – piłkarz, trener piłkarski
• Bartosz Zielony (Tabb) – producent muzyczny, kompozytor
• Jacek Wieczorek (Owal) – polski wykonawca hip-hopowy
• David Junior Serame – raper, wokalista zespołu The Jet Set

Budynek powstał w latach 1908-1912 przy ówczesnym Placu Wolności, wzniesiony przez społeczność wyznania ewangelicko-augsburskiego. Po II wojnie światowej przekazano go rzymskokatolickiej parafii św. Barbary. Do tego czasu parafia mieściła się w przyklasztornej kaplicy Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. W trakcie remontu przeprowadzonego w 1951 roku, w głównym ołtarzu umieszczono obraz przedstawiający św. Barbarę, a sklepienie pokryto malowidłami. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków.

Pomnik powstały w 1923 roku jest jednym z najpiękniejszych zabytków Lubonia. Dzieło artysty rzeźbiarza Marcina Rożka wpisało się na stałe w krajobraz parku przy ulicy Armii Poznań. Niemal trzymetrowej wysokości pomnik Siewcy, przedstawiający słowiańskiego rolnika siejącego zboże, wykonany jest z brązu i granitu. Pomnik zakupił koncern chemiczny dr Roman May z Lubonia. Marcin Rożek wyrzeźbił także podstawę, na której stanął wizerunek siewcy - jest to sześciometrowy cokół z fontanną przyozdobioną przedstawieniami delfinów. Całość ustawiono w ogrodzie jordanowskim, niedaleko osiedla zamieszkanego przez kadrę techniczną koncernu.

Zwiększająca się liczba mieszkańców Lubonia i Żabikowa, wywołała konieczność powstania nowej parafii. W 1931 roku zawiązał się tymczasowy komitet budowy kościoła. Od 1933 roku proboszczem parafii żabikowskiej był ks. Stanisław Streich, który czynnie włączył się w działalność komitetu. Jesienią 1934 roku ksiądz Streich nabył od Uniwersytetu Poznańskiego grunt pod budowę przyszłej świątyni. Architekt Sawicki przygotował projekt budowli, a pracami kierował Franciszek Reszelski. 6 października 1935 roku ks. Stanisław Streich odprawił pierwszą mszę przy bocznej nawie powstającego kościoła pod wezwaniem św. Jana Bosko. W kolejnych latach rozbudowano i wykończono wnętrze kościoła, a w 1939 roku powstała dzwonnica. Przez lata okupacji niemieckiej w murach kościoła magazynowano materiały sanitarne. Po wyzwoleniu, latem 1945 roku rozpoczęto odbudowę spalonej przez hitlerowców i zniszczonej działaniami wojennymi świątyni. W październiku 1946 roku odprawiono w niej, pierwsze po zakończeniu wojny, nabożeństwo. W latach 1976 - 1981 przeprowadzono przebudowę wnętrza kościoła. Od 2002 roku budynek świątyni prezentuje się w nowej, odmłodzonej szacie, którą zyskał przez otynkowanie ceglanych murów.

Wybudowane w latach 1903-1904 fabryki: drożdży oraz przetwórstwa ziemniaczanego, zaprojektowane przez niemieckiego architekta Hansa Poelziga

Wybudowana w latach 1911-1912 Fabrika Moritz Milch & Co, projektu Hansa Poelziga.

Przedszkola

• Przedszkole nr 1
• Przedszkole nr 5
• Przedszkole Publiczne

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. hr. Augusta Cieszkowskiego
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. gen. dyw. Tadeusza Kutrzeby
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. prof. Adama Wodziczki

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Gimnazjum nr 2 im. Jana Pawła II

Inne placówki

• Prywatne Liceum w Luboniu
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Piłka nożna:

• Luboński FC – IV liga polska, grupa wielkopolska północna
• Stella Luboń – klasa A, grupa poznańska II
• UKS Jedynka Luboń – Uczniowski Klub Sportowy, działający przy SP 1

Zobacz też: I liga polska kobiet w piłce nożnej (2003/2004)

Tenis stołowy:

• Luboński Klub Tenisa Stołowego

Futbol amerykański:

• Red Bulls Luboń – II liga polska w futbolu amerykańskim

Wydarzenia sportowe:

• w 2006 roku na stadionie miejskim w Luboniu odbył się mecz futbolu amerykańskiego pomiędzy zespołami 1. KFA Wielkopolska i The Crew Wrocław, w ramach Polskiej Ligi Futbolu Amerykańskiego. Był to premierowy sezon tych rozgrywek.

• S. Malepszak, B. Stanisławski, Wykopaliska archeologiczne w Luboniu, Luboń 1998
• G. Wojciech, 50 lat miasta 1954-2004, Luboń 2004

• Gmina Żabikowo
• Głaz narzutowy w Luboniu
• Mapka powiatu poznańskiego
• Poznański Okręg Przemysłowy

Szablon:Linki do map Polski

Szablon:Gminy powiatu poznańskiego