Wasilij Safonow
Wasilij Iljicz Safonow (ros. Васи́лий Ильи́ч Сафо́нов; ur. 25 stycznia?/6 lutego 1852 w obwodzie tereckim na Kaukazie, zm. 27 lutego 1918 w Kisłowodzku)[1][2] – rosyjski pianista, dyrygent i pedagog.
| |
| Imię i nazwisko |
Wasilij Iljicz Safonow |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Powiązania | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujSyn kozackiego generała, urodzony w kozackiej stanicy koło Iciurska w obwodzie tereckim na Kaukazie; w 1862 wraz z rodziną przeniósł się do Petersburga. Pobierał prywatne lekcje gry fortepianowej u Alexandra Villoinga i Teodora Leszetyckiego[1][3]. W latach 1878–1880 studiował w Konserwatorium Petersburskim w klasie fortepianu Louisa Brassina oraz teorię muzyki u Nikołaja Zaremby[4][5].
Po ukończeniu studiów pozostał na tej uczelni, by w latach 1880–1885 prowadzić tam klasę fortepianu. Następnie, z rekomendacji Piotra Czajkowskiego, był w latach 1885–1905 profesorem fortepianu i kameralistyki w Konserwatorium Moskiewskim, a od 1889 również jego dyrektorem, zastępując na tym stanowisku Siergieja Taniejewa[1][2][3]. Wśród jego uczniów byli m.in. Josef Lhévinne, Nikołaj Medtner, Leonid Nikołajew i Aleksandr Skriabin[2][4].
Opublikował pracę teoretyczną na temat techniki pianistycznej Nowaja formuła (Moskwa, 1916), przetłumaczoną na język angielski i wydaną pod tytułem A New Formula for the Piano Teacher and Piano Student (Londyn, 1916)[4][6].
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława I klasy i Orderem Świętego Włodzimierza III klasy.
Działalność artystyczna
edytujRównolegle do działalności pedagogicznej intensywnie rozwijał swoją karierę pianistyczną, występując w Rosji, Austrii i Niemczech jako solista i kameralista, m.in. z wiolonczelistami Karłem Dawydowem (do 1890) i Aleksandrem Wierzbiłłowiczem oraz skrzypkiem Leopoldem Auerem[1][3].
Największy rozgłos zawdzięczał sukcesom dyrygenckim. Mimo że był w tym zakresie autodydaktą, uznawano go za największy rosyjski talent dyrygencki po Antonie Rubinsteinie[1]. W latach 1889–1905 i ponownie w latach 1909–1911 był głównym dyrygentem moskiewskiego oddziału Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego; zorganizował także kilka sezonów popularnych koncertów w Moskwie[2]. W 1904 występował w Nowym Jorku jako dyrygent gościnny Philharmonic Society Orchestra. W latach 1906–1909 działał tam jako dyrygent National Consevatory of Music of America i dyrektor muzyczny Filharmonii Nowojorskiej[1][2][4]. W 1906 poprowadził szereg koncertów z London Symphony Orchestra, a w 1909 wystąpił z nią na festiwalu w Newcastle[1].
Po powrocie do Rosji w 1909 wznowił działalność dyrygencką i pianistyczną[2]. W 1911 i 1914 występował w Filharmonii Narodowej w Warszawie dyrygując wykonaniem utworów Beethovena, Schumanna, Wagnera, Rimskiego-Korsakowa i Czajkowskiego[1].
Repertuar jego koncertów obejmował także współczesnych mu kompozytorów rosyjskich, jak Czajkowski, Głazunow, Rachmaninow i Skriabin; często prowadził pierwsze zagraniczne wykonania utworów tych kompozytorów[1][2]. Propagował zwłaszcza twórczość swojego ucznia – Aleksandra Skriabina, dając w Odessie prawykonanie jego Koncertu fortepianowego (1897), pierwsze wykonanie moskiewskie Rêverie (1897) oraz I i II Symfonii (1902, 1903), a także organizował i prowadził koncert kompozytorski Skriabina w Moskwie (1902) oraz wykonania jego dzieł za granicą, m.in. w Nowym Jorku w 1906[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Neuer 2007 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d e f g Jennifer Spencer: Safonov, Vasily Il′ich. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2001-01-20. [dostęp 2020-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-12)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b c Сафонов Василий Ильич. [w:] Музыкальная энциклопедия [on-line]. [dostęp 2020-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-12)]. (ros.).
- ↑ a b c d Chodkowski 1995 ↓, s. 783.
- ↑ Vasily Safonov (1852-1918). [w:] Mahler Foundation [on-line]. [dostęp 2020-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-12)]. (ang. • fr. • hiszp.).
- ↑ Neuer 2007 ↓, s. 10.
Bibliografia
edytuj- Adam Neuer: Safonow Wasilij. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 9: S–Sł część biograficzna. Kraków: PWM, 2007, s. 9-10. ISBN 978-83-224-0865-0. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Vasily Ilyich Safonov w bazie AllMusic (ang.)
- Wasilij Safonow – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Dyskografia Wasilija Safonowa w bazie MusicBrainz (ang.)
- Vasily Safonov w bazie Discogs.com (ang.)