Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu

1 listopada 1919 roku po wieloletnich staraniach podnoszonych jeszcze w czasach zaborów otwarto w Poznaniu Państwową Szkołę Sztuk Zdobniczych. W 1921 roku Szkoła Zdobnicza została upaństwowiona i zaczęła funkcjonować pod nazwą Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego. W latach 1919–1925 Szkoła realizowała program edukacyjny związany przede wszystkim z rzemiosłem i przemysłem artystycznym oraz malarstwem^[5]. W roku akademickim 1927/28 otwarto nowy Wydział Architektury Wnętrz. W roku 1927 w Szkole funkcjonowało sześć wydziałów: Wydział Malarstwa Dekoracyjnego i Wzornictwa (pod kierunkiem Wiktora Gosienieckiego), Wydział Grafiki i Introligatorstwa (Jan Wroniecki), Wydział Ceramiki (Stanisław Jagmin, Rudolf Krzywiec), Wydział Rzeźby w Metalu, Brązownictwa i Jubilerstwa (Jan Wysocki), Wydział Tekstylny (Władysław Roguski) oraz Wydział Architektury Wnętrz. W 1929 roku kadra oraz uczniowie poznańskiej Szkoły Zdobniczej wzięli udział w Powszechnej Wystawie Krajowej, prezentując swoje prace w Dziale Sztuki, a także w innych częściach ekspozycyjnych PWK.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 1 czerwca 1937 roku Państwowa Szkoła Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego została przemianowana na Państwowy Instytut Sztuk Plastycznych. Nauka w instytucie trwała pięć lat i była podzielona na roczne kursy na Wydziale Ogólnym i wydziałach specjalnych – okres zajęć dydaktycznych na każdym wydziale zaczynał się 10 września i kończył 20 czerwca. W tych latach Instytut zatrudniał w sumie 40 pracowników, 23 nauczycieli i instruktorów, 12 nauczycieli przedmiotów uzupełniających i 4 osoby personelu administracyjnego, natomiast uczniowie dzielili się na zwyczajnych i nadzwyczajnych, zależnie od uzyskanego wcześniej wykształcenia. W ramach działań Instytutu otwarto publiczną salę rysunków z kursem rysunku, a głównym zadaniem Instytutu było „przygotowanie artystyczne i techniczne pracowników przemysłu artystycznego i rękodzieła do samodzielnej twórczej pracy w przeróżnych gałęziach tej dziedziny”^[5].

Po otrzymaniu przez Jana Wronieckiego po wojnie pozwolenia na powołanie wyższej uczelni artystycznej w Poznaniu Instytut przekształcony został w Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych z wydziałami Malarstwa i Grafiki oraz Sztuki Wnętrza i Rzeźby. W latach 50. obostrzenia władz sprawiły, że w poznańskiej szkole zlikwidowano malarstwo, grafikę i tkactwo, a głównymi dyscyplinami stały się meblarstwo z architekturą wnętrz. Po odwilży szkoła przeniosła się do budynku Starostwa Krajowego, który do dzisiaj należy do kompleksu Uniwersytetu Artystycznego (główny budynek A). Zaczęły powstawać galerie sztuki ściśle związane z uczelnią, m.in. Akumulatory 2. Galerie były aktywne przez całe lata 80. i 90.

W uczelni przez wiele lat działał Teatr Plastyków pod kierownictwem artystycznym Kazimierza Grochmalskiego, jeden z ważniejszych teatrów studenckich w Polsce^[6].

W 1996 roku Szkoła uzyskała status Akademii Sztuk Pięknych, a w 2010 roku status Uniwersytetu Artystycznego.

W 2013 zakończono modernizację gmachu głównego, zmieniając barwę elewacji na piaskowy (z funkcjonującego wiele lat zielonego). Przywrócono (na podstawie starych zdjęć) detale, m.in. dwa orły nad wejściem i stojące na filarach alegorie przemysłu i rolnictwa: Cybelię i Cererę^[7]. Obiekt został zwycięzcą konkursu Fasada Roku 2012 w kategorii Budynek po renowacji^[8]

W 2016 otwarto nowy budynek dydaktyczny (B) mieszczący pracownie, studia telewizyjne i filmowe, pracownie tworzyw sztucznych wraz z lakiernią (pierwsze w Polsce akademickie pomieszczenia, gdzie studenci mogą pracować z żywicami), nowocześnie wyposażoną i dostępną dla studentów drukarnię oraz przestrzeń wystawienniczą w Atrium. Atrium jest także miejscem, gdzie odbywają się najważniejsze uroczystości uniwersyteckie, wykłady, koncerty czy spektakle. Wyposażono je w nowoczesny system oświetleniowy i nagłaśniający, m.in. w tzw. prysznice akustyczne kierujące dźwięk punktowo, do osób stojących pod nimi^[9].

Uczelnia posiada w sumie 6 budynków dydaktycznych zlokalizowanych w ścisłym centrum miasta. W 2020 i 2021 planowane jest otwarcie kolejnych obiektów przy ul. Szyperskiej oraz przy ul. Mielżyńskiego. Do uniwersytetu należy także dom plenerowy w Skokach.

Od października 2016 roku działa pięć galerii uczelnianych stworzonych we współpracy z Miastem Poznaniem: Galeria Duża Scena UAP, Galeria Mała Scena UAP, Galeria Curators’LAB, Galeria Design i Galeria R20 (obecnie Galeria Scena Otwarta). W 2020 dołączyła do nich galeria Wydziału Malarstwa i Rysunku UAP – Galeria Szewska 16. W Miejskich Galeriach UAP organizowane są wystawy przede wszystkim studentów, absolwentów oraz kadry Uniwersytetu, a także warsztaty zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.

Od 1 stycznia 2021 roku uniwersytet nosi nazwę Uniwersytetu Artystycznego im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu^[3].

W kadencji 2024–2028^[10]:

• rektor: prof. dr hab. Maciej Kurak
• prorektor: prof. dr hab. Piotr Szwiec

W ramach uczelni działają następujące wydziały^[11]:

• Wydział Animacji i Intermediów
• Wydział Architektury i Wzornictwa
• Wydział Architektury Wnętrz i Scenografii
• Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa
• Wydział Fotografii
• Wydział Grafiki Artystycznej
• Wydział Grafiki Projektowej
• Wydział Malarstwa i Rysunku
• Wydział Obrazu i Działań Interdyscyplinarnych
• Wydział Rzeźby

Państwowa Szkoła Sztuki Zdobniczej:

• 1919–1920 Wiktor Gosieniecki – tymczasowy dyrektor Szkoły Sztuk Zdobniczych
• 1920–1925 Fryderyk Pautsch – pierwszy dyrektor Państwowej Szkoły Sztuki Zdobniczej
• 1925 – Jan Wysocki – tymczasowy dyrektor Państwowej Szkoły Sztuki Zdobniczej
• 1925–1938 Karol Zyndram Maszkowski – dyrektor Państwowej Szkoły Sztuki Zdobniczej i Przemysłu Artystycznego

Dyrektorzy Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych w Poznaniu:

• 1938–1939 Lucjan Kintopf
• 1944–1945 Jan Jerzy Wroniecki
• 1945–1947 Wacław Taranczewski
• 1947–1950 Stanisław Teisseyre – dyrektor, od 1949 rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu

Rektorzy Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu:

• 1950–1965 Hipolit Polański
• 1965–1978 Stanisław Teisseyre
• 1978–1981 Antoni Zydroń
• 1981–1987 Jarosław Kozłowski
• 1987–1990 Witold Gyurkovich
• 1990–1996 Wojciech Müller

Rektorzy Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu:

• 1996–2002 Włodzimierz Dreszer
• 2002–2008 Wojciech Müller
• 2008–2012 Marcin Berdyszak – rektor Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, od 2010 rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu

Rektorzy Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu:

• 2012–2016 Marcin Berdyszak
• 2016–2024 Wojciech Hora
• od 2024 – Maciej Kurak

Doktorami honoris causa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu są^[12]:

• Magdalena Abakanowicz (2002)
• Gary Hill (2004)
• Emmett Williams (2005)
• Krzysztof Wodiczko (2007)
• Christian Boltanski (2009)
• Ross Lovegrove (2010)
• Josef Jankovič (2011)
• Zygmunt Bauman (2012)
• Luc Tuymans (2014)
• Lechosław Dworak(inne języki) (2015)
• Józef Robakowski (2019)

• 100-lecie UAP [online], 100-lecie UAP [dostęp 2024-09-09].
• Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu [online], culture.pl [dostęp 2024-09-09].