Stanisław Sikora (rzeźbiarz)

Stanisław Sikora
	; Tablica pamiątkowa na Saskiej Kępie w Warszawie
Data i miejsce urodzenia	17 listopada 1911 ; Stryszawa
Data i miejsce śmierci	22 sierpnia 2000 ; Warszawa
Narodowość	Polak
Dziedzina sztuki	rzeźba, medalierstwo
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Sikora (ur. 17 listopada 1911 w Stryszawie, zm. 22 sierpnia 2000 w Warszawie) – polski rzeźbiarz i medalier, poeta i sportowiec. Autor licznych pomników, rzeźb, medali i tablic pamiątkowych. Uczestnik ponad 400 wystaw, krajowych i zagranicznych, w tym 22 indywidualnych. Stała ekspozycja jego prac przez lata znajdowała się w Muzeum Miejskim w Żywcu^[1]^[2], zaś od 2021 mieści się w Stryszawie^[3].

Życie i twórczość

Z tym tematem związana jest kategoria: Rzeźby Stanisława Sikory.

Urodził się w rodzinie Jana i Katarzyny z Leńczowskich. Nauki pobierał m.in. w zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego i warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Był uczniem prof. Tadeusza Breyera^[4], twórcy warszawskiej szkoły rzeźby^[5]. Jeszcze przed wojną – wraz z Maksymilianem Potrawiakiem i Janem Bogusławskim – brał udział w pracach przy Mauzoleum Gustawa Orlicz-Dreszera w Gdyni^[6].

Od 1946 mieszkał i tworzył na Saskiej Kępie w Warszawie^[7]. Zrealizował m.in. pomnik Czynu Chłopskiego w Warszawie (1969) oraz popiersia: Bolesława Prusa, Stefana Żeromskiego, Ignacego Jana Paderewskiego i Fryderyka Chopina. Jego autorstwa były także płaskorzeźby umieszczone na fasadzie kina „Praha”^[8]. Wspólnie z Teodorem Bursche zrealizował pomnik ku czci Polaków pomordowanych w b. obozie koncentracyjnym w Mauthausen^[9]. Jest także autorem rzeźby na nagrobku Stefana Jaracza na cmentarzu Powązkowskim^[10].

Zaprojektował dwie monety kolekcjonerskie wybite w postaci prób niklowych^[11]:

10 złotych 1969 25-lecie PRL^[12]^[13],
10 złotych 1970 Dwudziestopięciolecie powrotu do macierzy 1945–1970^[14],

wybite również w wersjach miedzioniklowych (po 22 sztuki)^[15].

W 1999 opublikowano jego autobiografię Jedno życie i Szkicowanie myśli.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969)
Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)^[16]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[17]
Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968)

Zobacz też

Tomasz Sikora – fotograf, syn Stanisława Sikory
Mateusz Sikora – rzeźbiarz, wnuk Stanisława Sikory

Przypisy

↑ Rzeźby i medale Stanisława Sikory. muzeum-zywiec.pl. [dostęp 2012-08-16].
↑ Agnieszka Kowalska: Rzeźby i medale Stanisława Sikory. warszawa.wyborcza.pl, 2002-05-13. [dostęp 2020-10-18].
↑ Stanisław Sikora wrócił do Stryszawy. stryszawa.pl, 2021-06-30. [dostęp 2022-07-12].
↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 257. ISBN 978-83-66835-50-4.
↑ Eleonora Stokowska-Starzycka, Stanisław Sikora – rzeźbiarz i medalier, (praca magisterska na kierunku Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego), Warszawa , 2009, s. 26.
↑ Paweł Giergoń: Rzeźby Stanisława Sikory w gmachu Urzędu Rady Ministrów. sztuka.net, 2010-12-11. [dostęp 2014-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)].
↑ Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 28-29.
↑ Paweł Giergoń: Warszawa – Kino Praha. sztuka.net. [dostęp 2014-05-29].
↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945–1995. Warszawa: NERITON, 1995, s. 182–183.
↑ Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 67, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 34, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ Próba MIEDZIONIKIEL 10 złotych 1969 – 25 lecie PRL – rzadkość st. 1/1- | Archiwum Gabinetu Numizmatycznego D. Marciniak [online], archiwum.gndm.pl [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25] (pol.).
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 194, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 200, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 194, 200, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia

Artyści plastycy okręgu warszawskiego ZPAP 1945–1970. Słownik biograficzny. Warszawa: Okręg Warszawski ZPAP, 1972.
Stanisław Sikora. Ekspozycja stała w Zespole Zamkowo-Parkowym Stary Zamek w Żywcu.

Linki zewnętrzne

Biogram na stronach Urzędu Dzielnicy Praga-Południe. pragapld.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-04)].
Rzeźby Stanisława Sikory w gmachu Urzędu Rady Ministrów na portalu sztuka.net. sztuka.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)].

[1] Rzeźby i medale Stanisława Sikory. muzeum-zywiec.pl. [dostęp 2012-08-16].

[2] Agnieszka Kowalska: Rzeźby i medale Stanisława Sikory. warszawa.wyborcza.pl, 2002-05-13. [dostęp 2020-10-18].

[3] Stanisław Sikora wrócił do Stryszawy. stryszawa.pl, 2021-06-30. [dostęp 2022-07-12].

[4] Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 257. ISBN 978-83-66835-50-4.

[5] Eleonora Stokowska-Starzycka, Stanisław Sikora – rzeźbiarz i medalier, (praca magisterska na kierunku Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego), Warszawa , 2009, s. 26.

[6] Paweł Giergoń: Rzeźby Stanisława Sikory w gmachu Urzędu Rady Ministrów. sztuka.net, 2010-12-11. [dostęp 2014-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)].

[7] Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 28-29.

[8] Paweł Giergoń: Warszawa – Kino Praha. sztuka.net. [dostęp 2014-05-29].

[9] Irena Grzesiuk-Olszewska: Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945–1995. Warszawa: NERITON, 1995, s. 182–183.

[10] Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 67, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.

[11] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 34, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[12] Próba MIEDZIONIKIEL 10 złotych 1969 – 25 lecie PRL – rzadkość st. 1/1- | Archiwum Gabinetu Numizmatycznego D. Marciniak [online], archiwum.gndm.pl [dostęp 2020-04-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-03-25] (pol.).

[13] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 194, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[14] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 200, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[15] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 194, 200, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[16] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.

[17] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]