Płatkonos

Płatkonos
	Hipposideros
	J.E. Gray, 1831
	; Płatkonos hinduski (H. lankadiva)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	płatkonosowate
Rodzaj	płatkonos
	Typ nomenklatoryczny
	Vespertilio speoris Schneider, 1800
Synonimy
	Phyllorrhina Bonaparte, 1831; Hipposiderus: J.E. Gray, 1834; Hypposiderus: Lesson, 1836; Chrysonycteris J.E. Gray, 1866; Gloionycteris J.E. Gray, 1866; Rhinophylla J.E. Gray, 1866; Speorifera J.E. Gray, 1866; Phyllorhina: W. Peters, 1871; Sideroderma W. Peters, 1871; Ptychorhina W. Peters, 1871; Cyclorhina W. Peters, 1871; Thyreorhina W. Peters, 1871; Syndesmotis W. Peters, 1871; Syndesmotus: C.O. Waterhouse, 1902; Hipposiderus: Blanford, 1888; Paracoelops Dorst, 1947; Synodesmotis Ellerman & Morrison-Scott, 1966;
Gatunki
	79 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	79 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płatkonos^[16] (Hipposideros) – rodzaj ssaków z rodziny płatkonosowatych (Hipposideridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji, Afryce i Australii^[17]^[18]^[19].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 35–110 mm, długość ogona 16–28 mm, długość ucha 10–38 mm, długość tylnej stopy 4,9–22 mm, długość przedramienia 17–103 mm; masa ciała 4–78 g^[18].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1831 roku angielski zoolog John Edward Gray w rozdziale dotyczącym nowych gatunków i rodzajów nietoperzy w publikacji swojego autorstwa o tytule The zoological miscellany: to be continued occasionally^[1]. Gray wymienił kilka gatunków – Phyllostoma elongatum É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810, Rhinolophus tridens É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813, Rhinolophus diadema É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813, Rhinolophus larvatus Horsfield, 1823, Rhinolophus deformis Horsfield, 1823 (= Rhinolophus larvatus Horsfield, 1823), Rhinolophus vulgaris Horsfield, 1823 i Vespertilio speoris Schneider, 1797 – z których gatunkiem typowym jest Vespertilio speoris Schneider, 1797 (płatkonos dekański).

Etymologia

Hipposideros (Hipposiderus, Hypposiderus): gr. ιππος ippos ‘koń’; σιδηρος sideros ‘żelazo’ (tj. ‘podkowa’)^[20].
Phyllorrhina (Phyllorhina): gr. φυλλον phullon ‘liść’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’^[21]. Gatunek typowy: w oryginalnym opisie Bonaparte nie wymienił żadnego gatunku, w ramach późniejszego oznaczenia na typ nomenklatoryczny wyznaczono Rhinolophus diadema É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813.
Chrysonycteris: gr. χρυσος khrusos ‘złoty’; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’^[22]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Hipposideros fulvus J.E. Gray, 1838.
Gloionycteris: gr. γλοιός gloios ‘guma’; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’^[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinolophus armiger Hodgson, 1835.
Rhinophylla: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’; φυλλον phullon ‘liść’^[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phyllorhina labuanensis^[g] Tomes, 1859.
Speorifera: gr. σπεος speos ‘grota, pieczara’; φερω phero ‘nosić’^[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinolophus vulgaris Horsfield, 1823 (= Rhinolophus larvatus Horsfield, 1823).
Sideroderma: gr. σιδηρος sidēros ‘żelazo, stal’; δερμα derma, δερματος dermatos ‘skóra’^[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phyllorrhina fuliginosa Temminck, 1853.
Ptychorhina: πτυξ ptux, πτυχος ptukhos ‘fałda’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’^[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rhinolophus caffer Sundevall, 1846.
Cyclorhina: gr. κυκλος kuklos ‘krąg, pierścień’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’^[28]. Gatunek typowy: Peters wymienił dwa gatunki – Phyllorhina obscura W. Peters, 1861 i Phyllorhina doriae W. Peters, 1871 – z których typem nomenklatorycznym jest Phyllorhina obscura W. Peters, 1861.
Thyreorhina: gr. θυρεός thyreos ‘długa, podłużna tarcza’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’^[29]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phyllorhina coronata Peters, 1871.
Syndesmotis (Syndesmotus, Synodesmotis): gr. σύνδεσμος syndesmos ‘więzy’; ους ous, ώτος ōtos ‘ucho’^[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Phyllorhina megalotis Heuglin, 1861.
Paracoelops: gr. παρα para ‘blisko, obok’; rodzaj Coelops Blyth, 1848 (bezogończyk)^[14]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Paracoelops megalotis Dorst, 1947 (= Hipposideros gentilis K. Andersen, 1918).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[31]^[32]^[17]^[16]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[16]	Podgatunki^[18]^[17]^[32]	Rozmieszczenie geograficzne^[18]^[17]^[32]	Podstawowe wymiary^[18]^[32]^[h]	Status IUCN^[33]
Hipposideros corynophyllus	J. Edwards Hill, 1985	płatkonos samotny	gatunek monotypowy	Nowa Gwinea w Tembagapurze (Indonezja) i wokół Tifalmin i Telefomin (Papua-Nowa Gwinea); prawdopodobnie w całym paśmie Gór Centralnych; zakres wysokości: 0–2700 m n.p.m.	DC: 5,5–6,3 cm DO: 0,9–1,2 cm DP: 4,8–5,5 cm MC: 14,5–17 g	LC
Hipposideros edwardshilli	Flannery & Colgan, 1993	płatkonos papuaski	gatunek monotypowy	endemit Papui-Nowej Gwinei (znany tylko z trzech stref w górach Bewani (północne Góry Centralne)); zakres wysokości: 200–300 m n.p.m.	DC: około 5,1 cm DO: 1,1–1,5 cm DP: 4,9–5,1 cm MC: około 11 g	VU
Hipposideros muscinus	(O. Thomas & Doria, 1886)	płatkonos nizinny	gatunek monotypowy	Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea), głównie wzdłuż Gór Centralnych; zakres wysokości: 0–2400 m n.p.m.	DC: 4,4–5,2 cm DO: około 2,3 cm DP: 4,5–4,7 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros semoni	Matschie, 1903	płatkonos brodawkonosy	gatunek monotypowy	Papua-Nowa Gwinea (wschodnia Nowa Gwinea) i północno-wschodnia Australia (przybrzeżny Queensland od wschodniego półwyspu Jork do na południe od Cooktown); południowe granice zasięgu niepwne; zakres wysokości: 0–1400 m n.p.m.	DC: 4–5 cm DO: 2,2–2,8 cm DP: 3,8–4,2 cm MC: 6–10 g	LC
Hipposideros stenotis	O. Thomas, 1913	płatkonos wąskouchy	gatunek monotypowy	endemit AUstralii (północno-wschodnia Australia Zachodnia, północne Terytorium Północne i północno-zachodni Queensland (Mount Isa) i przybrzeżna wyspy (Boongaree, Koolan i Bathurst)	DC: 4–4,6 cm DO: 2,6–2,7 cm DP: 4,2–4,6 cm MC: 4,6–6,4 g	VU
Hipposideros wollastoni	O. Thomas, 1913	płatkonos nowogwinejski	gatunek monotypowy	Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) w Fak-fak, północnej przybrzeżnej części i Górach Centralnych (większość zapisów pochodzi z obszarów Tifalmin i Telefomin); zakres wysokości: 30–2440 m n.p.m.	DC: 4,1–4,5 cm DO: około 2,7 cm DP: około 4,4 cm MC: około 8 g	LC
Hipposideros magalotis	(Heuglin, 1861)	płatkonos uszaty	gatunek monotypowy	nierównomiernie na zachodnim wybrzeżu Arabii Saudyjskiej, Erytrea, Dżibuti, Etiopia i Kenia	DC: około 3,5 cm DO: 2,1–2,7 cm DP: 3,4–3,9 cm MC: około 5 g	LC
Hipposideros boeadii	P.J.J. Bates, Rossiter, Suyanto & Kingston, 2007	płatkonos mniejszy	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (południowo-wschodnie Celebes (znany tylko z Parku Narodowego Rawa Aopa Watumohai))	DC: brak danych DO: 1,6–2,1 cm DP: 4–4,3 cm MC: 6,8–8,5 g	DD
Hipposideros alongensis	Bourret, 1942		2 podgatunki	endemit Wietnamu (rozproszony na kontynencie (rezerwat przyrody Na Hang, Parki Narodowe Ba Bể i Cúc Phương) oraz wyspa Cát Bà)	DC: brak danych DO: brak danych DP: 6,8–7,6 cm MC: 22–35 g	VU
Hipposideros armiger	(Hodgson, 1835)	płatkonos zbrojny	4 podgatunki	północne Indie, Nepal, środkowa, południowa i południowo-wschodnia Chińska Republika Ludowa (włącznie z wyspą Hajnan), Tajwan i kontynentalna Azja Południowo-Wschodnia	DC: 8–11 cm DO: 4,8–7 cm DP: 8,5–10,3 cm MC: 44–67 g	LC
Hipposideros griffini	Vu Dinh Thong, Puechmaille, Denzinger, Dietz, Csorba, P.J.J. Bates, Teeling & Schnitzler, 2012	płatkonos wietnamski	gatunek monotypowy	endemit WIetanmu (znany z wyspy Cát Bà (zatoka Hạ Long) i Parku Narodowego Chư Mom Ray (Kon Tum))	DC: brak danych DO: brak danych DP: 8,3–9 cm MC: około 44 g	NT
Hipposideros pendleburyi	Chasen, 1936		gatunek monotypowy	endemit Tajlandii (północny Półwysep Malajski)	DC: brak danych DO: 4,8–7 cm DP: 7,5–8,1 cm MC: 44–67 g	VU
Hipposideros turpis	Bangs, 1901	płatkonos drobny	gatunek monotypowy	endemit Japonii (Wyspy Yaeyama (Yonaguni, Iriomote, Ishigaki i Hateruma)	DC: 6,9–8,8 cm DO: 4,2–5,1 cm DP: 6,4–7,3 cm MC: 25–33 g	EN
Hipposideros grandis	G.M. Allen, 1936	płatkonos wielki	gatunek monotypowy	południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (Junnan), Mjanma, północno-zachodnia Tajlandia, północny Laos i północno-zachodni Wietnam	DC: 6,9–8 cm DO: 3–4,5 cm DP: 5,9–6,2 cm MC: 17–18 g	LC
Hipposideros larvatus	(Horsfield, 1823)	płatkonos pośredni	gatunek monotypowy	północno-wschodnie Indie, północno-wschodni Bangladesz, kontynentalna Azja Południowo-Wschodnia oraz Wielkie Wyspy Sundajskie (z wieloma wyspami przybrzeżnymi)	DC: 5,2–7,5 cm DO: 3,2–3,5 cm DP: 5–6,7 cm MC: 15–23 g	LC
Hipposideros poutensis	J.A. Allen, 1906		gatunek monotypowy	południowa Chińska Republika Ludowa (z wyspą Hajnan), Mjanma i Wietnam	DC: około 6,2 cm^[34] DO: około 2,8 cm^[34] DP: 5,8–6,3 cm^[34] MC: brak danych^[34]	NE
Hipposideros madurae	Kitchener & Maryanto, 1993	płatkonos jawajski	2 podgatunki	endemit Indonezji (wschodnia Jawa i wyspa Madura); zakres wysokości: poniżej 1000 m n.p.m.	DC: brak danych DO: 2,4–3,1 cm DP: 5,3–5,8 cm MC: brak danych	NT
Hipposideros sorenseni	Kitchener & Maryanto, 1993	płatkonos towarzyski	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (zachodnio-środkowa Jawa (znany tylkop z miejsca typowego w Pangandaran)); zakres wysokości: do 1000 m n.p.m.	DC: 5–6 cm DO: 3–3,6 cm DP: 5,5–6 cm MC: brak danych	EN
Hipposideros sumbae	Oei Hong Peng, 1960	płatkonos sumbajski	3 podgatunki	endemit Indonezji (Małe Wyspy Sundajskie (Sumbawa, Flores, Sumba, Savu, 0Roti, Semau i zachodni Timor); zakres wysokości: poniżej 1000 m n.p.m.	DC: brak danych DO: 2,4–3,2 cm DP: 4,8–5,7 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros lylei	O. Thomas, 1913	płatkonos tarczolicy	gatunek monotypowy	wschodnia i południowa Mjanma, południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (Junnan), zachodnia i południowa Tajlandia, północny Wietnam oraz Półwysep Malajski	DC: 7,2–9,5 cm DO: 4,8–5,5 cm DP: 7,3–8,4 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros swinhoii	(W. Peters, 1871)	płatkonos chiński	gatunek monotypowy	środkowa, wschodnia i południowa Chińska Republika Ludowa (włącznei z wyspą Hajnan) oraz północny Wietnam; niepotwierdzony w północnej Mjanmie	DC: 9,1–11 cm DO: 5–6,2 cm DP: 7,9–8,9 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros scutinares	M.F. Robinson, Jenkins, Francis & Fulford, 2003	płatkonos tarczonosy	gatunek monotypowy	środkowy Laos i przyległy środkowy Wietnam; zakres wysokości: do 160 m n.p.m.	DC: brak danych DO: 5–5,4 cm DP: 7,8–8,3 cm MC: około 42 g	VU
Hipposideros demissus	K. Andersen, 1909	płatkonos wyspowy	gatunek monotypowy	endemit Wysp Salomona (Makira)	DC: 6,5–7 cm DO: 3,4–4,3 cm DP: około 6,7 cm MC: około 27 g	EN
Hipposideros diadema	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1813)	płatkonos diademowy	gatunek monotypowy	kontynentalna Azja Południowo-Wschodnia, północne Nikobary, Filipiny, Indonezja, Papua-Nowa Gwinea, Wyspy Salomona oraz północno-wschodnia Australia; zakres wysokości: 0–1210 m n.p.m.	DC: 6,6–10 cm DO: 3,2–5,1 cm DP: 5,8–9,6 cm MC: 22–57 g	LC
Hipposideros dinops	K. Andersen, 1905	płatkonos dziki	gatunek monotypowy	Wyspy Salomona (Wyspa Bougainville’a, Nowa Georgia, Santa Isabel, San Jorge, Malaita i Guadalcanal)); zakres wysokości: 0–400 m n.p.m.	DC: 8,8–10,5 cm DO: 5,4–6,3 cm DP: 8,6–9,9 cm MC: około 78 g	VU
Hipposideros inexpectatus	Laurie & J. Edwards Hill, 1954	płatkonos grzebieniasty	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (północny i środkowy Celebes)	DC: brak danych DO: brak danych DP: około 10,1 cm MC: brak danych	DD
Hipposideros inornatus	McKean, 1970	płatkonos skromny	gatunek monotypowy	endemit Australii (małe obszary w północnym Terytorium Północnym (kilka miejsc w Parkach Narodowych Kakadu i Litchfield))	DC: 6,6–7,7 cm DO: 3,2–4,6 cm DP: 6,8–7,4 cm MC: 22–35 g	VU
Hipposideros lankadiva	Kelaart, 1850	płatkonos hinduski	3 podgatunki	Indie (część półwyspowa i północno-wschodnia), Bangladesz, Sri Lanka i północna Mjanma; zakres wysokości: do 1000 m n.p.m.	DC: brak danych DO: 3,5–5,8 cm DP: 7,5–9,9 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros lekaguli	Thonglongya & J. Edwards Hill, 1974	płatkonos piaskowcowy	gatunek monotypowy	południowa Tajlandia, Półwysep Malajski i Filipiny (Luzon i Mindoro)	DC: brak danych DO: brak danych DP: 6,4–7,9 cm MC: brak danych	NT
Hipposideros pelingensis	Shamel, 1940	płatkonos pelengański	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Celebes (wraz z wyspami Peleng, Buton i Kabaena) oraz Wyspy Tukangbesi (Wangi-wangi, Kaledupa i Tomea)); zakres wysokości: 0–1000 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 9,3–9,7 cm MC: około 50 g	NT
Hipposideros curtus	G.M. Allen, 1921	płatkonos kusy	gatunek monotypowy	rozproszony w Kamerunie i Gwinei Równikowej (włącznie z wyspą Bioko); zakres wysokości: 0–500 m n.p.m.	DC: 5–5,5 cm DO: 1,8–2,3 cm DP: 4,2–4,7 cm MC: brak danych	EN
Hipposideros jonesi	Hayman, 1947	płatkonos jaskiniowy	gatunek monotypowy	rozproszony w Afryce Zachodniej (Gwinea, Senegal, Liberia, Mali, Burkina Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana i Nigeria)	DC: 5–5,5 cm DO: 1,7–2,7 cm DP: 4,4–5 cm MC: 4–8 g	NT
Hipposideros marisae	Aellen, 1954	płatkonos tajemniczy	gatunek monotypowy	mocno rozproszony w Afryce Zachodniej (Gwinea, Senegal, Liberia i Wybrzeże Kości Słoniowej)	DC: 4,1–4,7 cm DO: 1,9–2,1 cm DP: 3,8–4,2 cm MC: około 5 g	VU
Hipposideros speoris	(Schneider, 1800)	płatkonos dekański	gatunek monotypowy	Indie i Sri Lanka; zakres wysokości: do 1385 m n.p.m.	DC: 4,6–6,2 cm DO: brak danych DP: 4,5–5,4 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros calcaratus	(Dobson, 1877)	płatkonos ostrogowy	2 podgatunki	Nowa Gwinea (główna wyspa, Yapen, Kiriwina, Normanby, Misima i Manus; zakres wysokości: 0–1000 m n.p.m.	DC: 4,9–7 cm DO: 3,1–4,4 cm DP: 4,6–5,6 cm MC: około 11,5 g	LC
Hipposideros cervinus	(Gould, 1854)	płatkonos płowy	2 podgatunki	Półwysep Malajski, Filipiny (Palawan i Mindanao) przez Indonezję i Papuę-Nową Gwineą na wschód do Wysp Salomona, Vanuatu i północno-wschodniej Australii; zakres wysokości: 0–1400 m n.p.m.	DC: 5–5,5 cm DO: 2,1–3,1 cm DP: 4,4–5,3 cm MC: 6–9 g	LC
Hipposideros coxi	Shelford, 1901	płatkonos pustelniczy	gatunek monotypowy	endemit Malezji (kilka stanowisk w zachodnim Borneo (północny i południowo-zachodni Sarawak); niepotwierdzone w Kalimantanie (Indonezja)); zakres wysokości: 0–1200 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 5,3–5,5 cm MC: brak danych	EN
Hipposideros galeritus	Cantor, 1846	płatkonos orientalny	4 podgatunki	Indie, Bangladesz, Sri Lanka, południowa kontynentalna Azja Południowo-Wschodnia na południe do Suamtry, Bangka, Borneo, zachodniej i środkowej Jawy oraz Wysp Sula (Sanana); zakres wysokości: 0–1100 m n.p.m.	DC: 4,5–5,9 cm DO: 2,9–3,7 cm DP: 4,5–5,1 cm MC: około 8,6 g	LC
Hipposideros abae	J.A. Allen, 1917	płatkonos tropikalny	gatunek monotypowy	nierównomiernie w Afryce na północ od równika, od Gwinei Bissau i Gwinei na wschód do Sudanu Południowego i skrajnie północno-zachodniej Ugandy	DC: 6–7 cm DO: 2,8–4 cm DP: 5,4–6,5 cm MC: 17–19 g	LC
Hipposideros beatus	K. Andersen, 1906	płatkonos wspaniały	2 podgatunki	nierównomiernie w Afryce od Senegalu i Liberii na wschód do Gambii, Konga, Demokratycznej Republiki Konga i skrajnie północno-zachodniej Ugandy	DC: 4,3–5 cm DO: 2–3,1 cm DP: 3,9–4,8 cm MC: 6–9 g	LC
Hipposideros caffer	(Sundevall, 1846)	płatkonos kafryjski	gatunek monotypowy	przez większość Czarnej Afryki, lecz północne i zachodnie granice zasięgu nieznane	DC: 4,5–6 cm DO: 2,5–3,8 cm DP:4,2–5,2 cm MC: 5–11 g	LC
Hipposideros fuliginosus	(Temminck, 1853)	płatkonos okopcony	gatunek monotypowy	nierównomiernie przez tropikalną Afrykę od Senegalu i Gwinei na wschód do północnej Demokratycznej Republiki Konga i południowo-zachodniej Ugandy; zakres wysokości: do 1300 m n.p.m.	DC: 8–10 cm DO: 2,9–4 cm DP: 5,1–6 cm MC: 18–20 g	LC
Hipposideros lamottei	Brosset, 1985	płatkonos pieczarowy	gatunek monotypowy	endemit Gwinei (znany tylko z gwinejskiej strony góry Nimba); zakres wysokości: 500–1400 m n.p.m.	DC: 9,6–10,3 cm DO: 3,5–4,1 cm DP: 5,5–5,7 cm MC: 9–10 g	CR
Hipposideros ruber	(Noack, 1893)	płatkonos afrykański	gatunek monotypowy	tropikalna Afryka, od Senegalu i Gwinei na wschód do Etiopii, na południe do Konga, Demkratycznej Republiki Konga i Tanzanii, izolowane populacje w północno-zachodniej Angoli, Zambii, Malawi i Mozambiku; również Wyspy Świętego Tomasza i Książęca; zakres wysokości: do 1000 m n.p.m.	DC: 5,2–6,2 cm DO: 3–4,1 cm DP: 4,7–5,5 cm MC: 9–12 g	LC
Hipposideros tephrus	Cabrera, 1906	płatkonos sahelski	gatunek monotypowy	z pewnością w Maroku, Senegalu, Arabii Saudyjskiej i Jemenie; być może nieprzerwanie od Mauretanii i Senegalu na wschód do Sudanu Południowego, Etiopii i Erytrei	DC: 4,5–5 cm DO: 2,7–3,5 cm DP: brak danych MC: brak danych	LC
Hipposideros ater	Templeton, 1848	płatkonos ciemmny	6 podgatunków	Indie, Sri Lanka i Mjanma na południe do Półwyspu Malejskiego i Sumatry, na wschód do Nowej Gwinei, Archipelagu Bismarcka i północnej Australii	DC: 3,5–4,5 cm DO: 1,7–2,8 cm DP: 1,7–4,3 cm MC: 4,5–10 g	LC
Hipposideros antricola	(W. Peters, 1861)		gatunek monotypowy	endemit Filipin (od Luzonu na południe do Mindanao, Palawan)	DC: 4,4–5 cm DO: 2,7–3,6 cm DP: 3,8–4,3 cm MC: 5–7 g	NE
Hipposideros bicolor	(Temminck, 1834)	płatkonos dwubarwny	7 podgatunków	południowa Tajlandia, Półwysep Malajski, Sumatra, Bangka, Borneo, Jawa na wschód do Timoru i Wysp Tanimbar, Filipiny; zakres wysokości: do 600 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 4,3–4,8 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros breviceps	Tate, 1941	płatkonos krótkogłowy	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Wyspy Mentawai (Północna Pagai) u wybrzeży zachodnio-środkowej Sumatry)	DC: około 4,2 cm DO: około 2,3 cm DP: około 4,3 cm MC: brak danych	DD
Hipposideros cineraceus	Blyth, 1853	płatkonos popielaty	2 podgatunki	północny Pakistan, północne Indie, kontynentalna Azja Południowo-Wschodnia do Półwyspu Malezyjskiego (włącznie z wyspą Langkawi), Sumatra, Krakatau, Borneo, Wyspy Kangean oraz Filipiny (Luzon); zakres wysokości: 0–1480 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,2–3,6 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros coronatus	(W. Peters, 1871)	płatkonos zwieńczony	gatunek monotypowy	endemit Filipin (rozproszone zapisy z Luzonu, Polillo, Boholu, Samaru i Mindanao)	DC: 8,1–8,3 cm DO: 2,7–2,9 cm DP: około 4,9 cm MC: około 9,5 g	DD
Hipposideros crumeniferus	(Lesueur & Petit, 1807)	płatkonos timorski	gatunek monotypowy	Timor (Indonezja i Timor Wschodni)	DC: brak danych DO: brak danych DP: brak danych MC: brak danych	DD
Hipposideros doriae	(W. Peters, 1871)	płatkonos sundajski	gatunek monotypowy	Półwysep Malajski, Sumatra i Borneo; zakres wysokości: do 1500 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,4–3,7 cm MC: brak danych	NT
Hipposideros durgadasi	Khajuria, 1970	płatkonos skryty	gatunek monotypowy	endemit Indii (kilka miejsc w Mirzapur (Uttar Pradesh, Jabalpur (Madhya Pradesh) i Kolar (Karnataka)); zakres wysokości: 345–1100 m n.p.m.	DC: 3,6–4,1 cm DO: 2,1–2,4 cm DP: 3,4–3,7 cm MC: brak danych	VU
Hipposideros dyacorum	O. Thomas, 1902	płatkonos dajacki	gatunek monotypowy	Półwysep Malajski i Borneo	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,8–4,3 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros einnaythu	Douangboubpha, Bumrungsri, Satasook, Soisook, Si Si Hla Bu, Aul, D.L. Harrison, Pearch, N.M. Thomas & P.J.J. Bates, 2011	płatkonos domowy	gatunek monotypowy	endemit Mjanmy (znany z plaży Kan Thar Yar (Rakhine) i regionu Taninthayi)	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,9–4 cm MC: brak danych	DD
Hipposideros gentilis	K. Andersen, 1918		2 podgatunki	Nepal, północno-wschodnie Indie, Bangladesz, południowo-środkowa i południowo-wschodnia Chińska Republika Ludowa (włącznie z wyspą Hajnan), na południe przez kontynentalna Azję Południowo-Wschodnią do Półwyspu Malajskiego, Andamany	DC: około 3,6 cm DO: 2,8–3,5 cm DP: 3,8–4,3 cm MC: brak danych	LC
Hipposideros fulvus	J.E. Gray, 1838	płatkonos brunatny	2 podgatunki	północno-wschodni Afganistan, Pakistan, Indie, Nepal, Bangladesz, Sri Lanka, zapisy z półudniowo-środkowej Chińskiej Republiki Ludowej (zachodni Junnan)	DC: 4–5 cm DO: 2,4–3,5 cm DP: 3,8–4,4 cm MC: 8–9 g	LC
Hipposideros halophyllus	J. Edwards Hill & Yenbutra, 1984	płatkonos tajski	gatunek monotypowy	rozproszone zapisy z północnej, środkowej i południowej Tajlandii i północna półwyspowa Malezja (Perlis); zakres wysokości: 0–480 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,6–3,9 cm MC: brak danych	VU
Hipposideros hypophyllus	Kock & Bhat, 1994	płatkonos podliściowy	gatunek monotypowy	endemit Indii (znany z Hanumanahalli (Kolar); wcześniej w pobliżu Therahalli, gdzie teraz jest nieobecny); zakres wysokości: do 570 m n.p.m.	DC: 4,1–4,2 cm DO: 2,3–2,4 cm DP: 3,8–4,9 cm MC: brak danych	CR
Hipposideros khaokhouayensis	Guillén-Servent & Francis, 2006	płatkonos laotański	gatunek monotypowy	endemit Laosu (znany z wodospad Tak Leuk (Park Narodowy Phou Khao Khouay) i Ban Nampe (Wientian)); zakres wysokości: 180–400 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 4,6–4,9 cm MC: brak danych	VU
Hipposideros kunzi	S.W. Murray, Khan, Kingston, Zubaid & Campbell, 2018		gatunek monotypowy	Półwysep Malajski	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,8–4,5 cm MC: brak danych	NE
Hipposideros macrobullatus	Tate, 1941	płatkonos wielkouchy	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (znay z Kangean, południowo-zachodniego Celebes i Seram); zakres wysokości: około 300 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych DP: 4–4,2 cm MC: brak danych	DD
Hipposideros maggietaylorae	J.D. Smith & J. Edwards Hill, 1981	płatkonos żarłoczny	2 podgatunki	Indonezja i Papua-Nowa Gwinea (Wyspy Raja Ampat (Waigeo i Batanta), Nowa Gwinea (być może bardziej rozpowszechniony na północy) i Archipelag Bismarcka); zakres wysokości: 0–380 m n.p.m.	DC: 5,7–8 cm DO: 3–4,4 cm DP: 5–6,7 cm MC: 13–23 g	LC
Hipposideros nequam	K. Andersen, 1918	płatkonos unikatowy	gatunek monotypowy	endemit Malezji (półwysep (znany tylko z Kelang, w Selangor))	DC: brak danych DO: brak danych DP: około 4,6 cm MC: brak danych	DD
Hipposideros nicobarulae	G.S. Miller, 1902		gatunek monotypowy	endemit Indii (Nikobary)	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,8–4,2 cm MC: brak danych	EN
Hipposideros obscurus	(W. Peters, 1861)	płatkonos filipiński	gatunek monotypowy	enemit Filipin (szeroko rozpewszechniony wzdłuż pierwotnych i zakłóconych lasów); zakres wysokości: do 1100 m n.p.m.	DC: 5,3–5,8 cm DO: 1,9–2,4 cm DP: 4,2–4,8 cm MC: 7–12 g	LC
Hipposideros orbiculus	Francis, Kock & Habersetzer, 1999	płatkonos okrągłolistny	gatunek monotypowy	półwyspowa Malezja i Sumatra (Indonezja)	DC: 2,6–3,4 cm DO: 4,6–4,9 cm DP: 9,3–10,3 cm MC: brak danych	VU
Hipposideros papua	(O. Thomas & Doria, 1886)	płatkonos halmaherski	gatunek monotypowy	endemit Indonezji (Moluki (Halmahera i Bacon), wyspa Gebe, zachodnia Nowa Gwinea (półwysep Ptasia Głowa), wyspy Zatoki Cenderawasih (Numfoor, Supiori i Biak); zakres wysokości: 100–300 m n.p.m.	DC: 4,9–5,9 cm DO: 2,2–3,5 cm DP: 4,9–5,3 cm MC: 9,3–10,1 g	LC
Hipposideros pomona	K. Andersen, 1918	płatkonos zwyczajny	gatunek monotypowy	endemit Indii (Andhra Pradesh, Karnataka, Kerala i Tamilnadu)	DC: brak danych DO: brak danych DP: 3,8–3,9 cm MC: brak danych	EN
Hipposideros pygmaeus	(Waterhouse, 1843)	płatkonos karłowaty	gatunek monotypowy	endemit Filipin (południowy Luzon, Polillo, Marinduque, Samar, Panay, Negros, Cebu, Bohol i północne Mindanao); zakres wysokości: 0–200 m n.p.m.	DC: 5,7–7,3 cm DO: 1,8–2,7 cm DP: 3,7–4,1 cm MC: około 4 g	LC
Hipposideros ridleyi	H.C. Robinson & Kloss, 1911	płatkonos singapurski	gatunek monotypowy	półwyspowa Malezja, północne i południowo-zachodnie Borneo (Malezja i Brunei); prawdopodobnie Kalimantan (Indonezja) i półwyspowa Tajlandia	DC: 2,5–2,9 cm DO: 4,7–5,1 cm DP: 7,5–13,5 cm MC: brak danych	VU
Hipposideros rotalis	Francis, Kock & Habersetzer, 1999	płatkonos ukryty	gatunek monotypowy	endemit Laosu (zapisy z kilku miejsc)	DC: brak danych DO: 3,1–3,9 cm DP: 4,5–4,9 cm MC: około 11 g	LC
Hipposideros kingstonae	Wongwaiyut, Karapan, Saekong, Francis, Guillén-Servent, Senawi, Anwarali Khan, P.J.J. Bates, Jantarit & Soisook, 2023		gatunek monotypowy	pięć miejsc, w półwyspowej Tajlandii, półwyspowej Malezji (Sabah) i na Borneo; zakres wysokości: 110–1600 m n.p.m.^[35]	DC: 4–4,9 cm^[35] DO: 2,2–3 cm^[35] DP: 3,5–4,3 cm^[35] MC: 4,9–7 g^[35]	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony, CR – gatunek krytycznie zagrożony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe^[36]:

Hipposideros bernardsigei Hand, 1997^[37] (Australia; miocen)
Hipposideros felix Mein & Ginsburg, 1997^[38] (Tajlandia; miocen)
Hipposideros kaumbului Wesselman, 1984^[39] (Etiopia; pliocen)
Hipposideros vetus (Lavocat, 1961)^[40] (Maroko; miocen)
Hipposideros winsburyorum Hand & Godthelp, 1999^[41] (Australia; plejstocen).

Uwagi

↑ Młodszy homonim Phyllorhina Leach, 1816 (Rhinolophidae).
↑ ^a ^b Nieuzasadniona poprawka Hipposideros J.E. Gray, 1831.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Hipposideros J.E. Gray, 1831.
↑ Młodszy homonim Rhinophylla W. Peters, 1865 (Phyllostomidae).
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllorrhina Bonaparte, 1831.
↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Syndesmotis Peters, 1871.
↑ Podgatunek H. cervinus.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b J.E. Gray: Descriptions of some new genera and species of Bats. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. Cz. 1. London: Treuttel, Würtz, 1831, s. 37. (ang.).
↑ Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Roulzaler, 1831, s. 16. (wł.).
↑ J.E. Gray. Characters of a New Species of Bat (Rhinolophus, Geoffr.) from New Holland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 2, s. 53, 1834. (ang.).
↑ R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Oiseaux et mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 10. Paris: Roret, 1836, s. 375. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d J.E. Gray. A Revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 82, 1866. (ang.).
↑ Peters 1871 ↓, s. 312.
↑ Peters 1871 ↓, s. 324.
↑ Peters 1871 ↓, s. 325.
↑ Peters 1871 ↓, s. 326.
↑ Peters 1871 ↓, s. 327.
↑ Peters 1871 ↓, s. 329.
↑ Ch.O. Waterhouse: Index zoologicus. An alphabetical list of names of genera and subgenera proposed for use in zoology as recorded in the „Zoological record” 1880–1900, together with other names not included in the „Nomenclator zoologicus” of S.H. Scudder. London: Society, 1902, s. 362. (ang.).
↑ W.T. Blanford. Critical Notes on the Nomenclature of Indian Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1887, s. 637, 1888. (ang.).
↑ ^a ^b J. Dorst. Une nouvelle chauve-souris de l’Indochine française Paracoelops megalotis. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e Série. 19, s. 436, 1947. (fr.).
↑ J.R. Ellerman, T.Ch.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 122. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 92-95. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 122–130. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e A. Monadjem, P. Soisook, V.D. Thong & T. Kingston: Family Hipposideridae (Old World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 237–258. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hipposideros. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 327.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 535.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 189.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 296.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 607.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 639.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 630.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 597.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 208.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 678.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 656.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 468, 469–475. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Taxonomy: Hipposideros – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d J.A. Allen. Mammals from the Island of Hainan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 22 (287), s. 483–484, 1906. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e P. Wongwaiyut, S. Karapan, P. Saekong, C. M. Francis, A. Guillén-Servent, J. Senawi, F. Ali Anwarali Khan, P.J.J. Bates, S. Jantarit & P. Soisook. Solving the taxonomic identity of Hipposideros cineraceus sensu lato (Chiroptera: Hipposideridae) in the Thai-Malay Peninsula, with the description of a new species. „Zootaxa”. 5277 (3), s. 401–442, 2023. DOI: 10.11646/zootaxa.5277.3.1. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Hipposideros Gray, 1831, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-04] (ang.).
↑ S.J. Hand. Hipposideros bernardsigei, a new hipposiderid (Microchiroptera) from the Miocene of Australia and a reconsideration of the monophyly of related species groups. „Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen”. (A). 34, s. 74, 1997. (ang.).
↑ P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 800, 1997. (fr.).
↑ H.B. Wesselman: The Omo micromammals. Systematics and paleoecology of early man sites from Ethiopia. W: M.K. Hecht & F.S. Szalay (redaktorzy): Contributions to Vertebrate Evolution. Cz. 7. Basel: Karger, 1984, s. 1–219. ISBN 978-3-8055-3935-7. (ang.).
↑ R. Lavocat. Le gisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc): étude systématique de la faune de mammifères. „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc, Rabat”. 155, s. 29–77, 1961. (fr.).
↑ S.J. Hand & H. Godthelp. First Australian Pliocene species of Hipposideros (Microchiroptera: Hipposideridae). „Records of the Western Australian Museum”. Supplement. 57, s. 299, 1999. (ang.).

Bibliografia

W.C.H. Peters. Über die Gattungen und Arten der Hufeisennasen, Rhinolophi. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jagre 1871, s. 301–338, 1871. (niem.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Młodszy homonim Phyllorhina Leach, 1816 (Rhinolophidae).

[Hipposideros-4] Nieuzasadniona poprawka Hipposideros J.E. Gray, 1831.

[6] Niepoprawna późniejsza pisownia Hipposideros J.E. Gray, 1831.

[9] Młodszy homonim Rhinophylla W. Peters, 1865 (Phyllostomidae).

[10] Niepoprawna późniejsza pisownia Phyllorrhina Bonaparte, 1831.

[Syndesmotis-17] Niepoprawna późniejsza pisownia Syndesmotis Peters, 1871.

[31] Podgatunek H. cervinus.

[40] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Gray-1] J.E. Gray: Descriptions of some new genera and species of Bats. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. Cz. 1. London: Treuttel, Würtz, 1831, s. 37. (ang.).

[Bonaparte-3] Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Roulzaler, 1831, s. 16. (wł.).

[Gray1834-5] J.E. Gray. Characters of a New Species of Bat (Rhinolophus, Geoffr.) from New Holland. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 2, s. 53, 1834. (ang.).

[les-7] R.-P. Lesson: Histoire naturelle générale et particulière des mammifères et des oiseaux découverts depuis le mort de Buffon. Oiseaux et mammifères. W: Complement des oeuvres de Buffon, ou histoire naturelle des animaux rares découverts par les naturalistes et les voyageurs depuis la mort de Buffon. T. 10. Paris: Roret, 1836, s. 375. (fr.).

[Gray1866-8] J.E. Gray. A Revision of the Genera of Rhinolophidae, or Horseshoe Bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 82, 1866. (ang.).

[CITEREFPeters1871[https://www.biodiversitylibrary.org/page/36627562_312]-11] Peters 1871 ↓, s. 312.

[CITEREFPeters1871[https://biodiversitylibrary.org/item/112818#page/338/mode/1up_324]-12] Peters 1871 ↓, s. 324.

[CITEREFPeters1871[https://biodiversitylibrary.org/item/112818#page/339/mode/1up_325]-13] Peters 1871 ↓, s. 325.

[CITEREFPeters1871[https://biodiversitylibrary.org/item/112818#page/340/mode/1up_326]-14] Peters 1871 ↓, s. 326.

[CITEREFPeters1871[https://biodiversitylibrary.org/item/112818#page/341/mode/1up_327]-15] Peters 1871 ↓, s. 327.

[CITEREFPeters1871[https://biodiversitylibrary.org/item/112818#page/343/mode/1up_329]-16] Peters 1871 ↓, s. 329.

[Waterhouse-18] Ch.O. Waterhouse: Index zoologicus. An alphabetical list of names of genera and subgenera proposed for use in zoology as recorded in the „Zoological record” 1880–1900, together with other names not included in the „Nomenclator zoologicus” of S.H. Scudder. London: Society, 1902, s. 362. (ang.).

[Blanford-19] W.T. Blanford. Critical Notes on the Nomenclature of Indian Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1887, s. 637, 1888. (ang.).

[Dorst-20] J. Dorst. Une nouvelle chauve-souris de l’Indochine française Paracoelops megalotis. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e Série. 19, s. 436, 1947. (fr.).

[Ellerman&Morrison-Scott-21] J.R. Ellerman, T.Ch.S. Morrison-Scott: Checklist of Palaearctic and Indian mammals 1758 to 1946. Wyd. 2. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1966, s. 122. (ang.).

[Cichocki&inni-22] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 92-95. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-23] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 122–130. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Monadjem&inni-24] A. Monadjem, P. Soisook, V.D. Thong & T. Kingston: Family Hipposideridae (Old World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 237–258. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-25] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Hipposideros. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-23]. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792074_327]-26] Palmer 1904 ↓, s. 327.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792282_535]-27] Palmer 1904 ↓, s. 535.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791936_189]-28] Palmer 1904 ↓, s. 189.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792043_296]-29] Palmer 1904 ↓, s. 296.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792354_607]-30] Palmer 1904 ↓, s. 607.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792386_639]-32] Palmer 1904 ↓, s. 639.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655786_630]-33] Palmer 1904 ↓, s. 630.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792344_597]-34] Palmer 1904 ↓, s. 597.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791955_208]-35] Palmer 1904 ↓, s. 208.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792425_678]-36] Palmer 1904 ↓, s. 678.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792403_656]-37] Palmer 1904 ↓, s. 656.

[mdd-38] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-01-05]. (ang.).

[amw-39] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 468, 469–475. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[41] Taxonomy: Hipposideros – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-01-05]. (ang.).

[all-42] J.A. Allen. Mammals from the Island of Hainan, China. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 22 (287), s. 483–484, 1906. (ang.).

[won&inni-43] P. Wongwaiyut, S. Karapan, P. Saekong, C. M. Francis, A. Guillén-Servent, J. Senawi, F. Ali Anwarali Khan, P.J.J. Bates, S. Jantarit & P. Soisook. Solving the taxonomic identity of Hipposideros cineraceus sensu lato (Chiroptera: Hipposideridae) in the Thai-Malay Peninsula, with the description of a new species. „Zootaxa”. 5277 (3), s. 401–442, 2023. DOI: 10.11646/zootaxa.5277.3.1. (ang.).

[zij-44] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Hipposideros Gray, 1831, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-04] (ang.).

[hand-45] S.J. Hand. Hipposideros bernardsigei, a new hipposiderid (Microchiroptera) from the Miocene of Australia and a reconsideration of the monophyly of related species groups. „Münchner Geowissenschaftliche Abhandlungen”. (A). 34, s. 74, 1997. (ang.).

[mein&gin-46] P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 800, 1997. (fr.).

[wes-47] H.B. Wesselman: The Omo micromammals. Systematics and paleoecology of early man sites from Ethiopia. W: M.K. Hecht & F.S. Szalay (redaktorzy): Contributions to Vertebrate Evolution. Cz. 7. Basel: Karger, 1984, s. 1–219. ISBN 978-3-8055-3935-7. (ang.).

[lav-48] R. Lavocat. Le gisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc): étude systématique de la faune de mammifères. „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc, Rabat”. 155, s. 29–77, 1961. (fr.).

[hand&god-49] S.J. Hand & H. Godthelp. First Australian Pliocene species of Hipposideros (Microchiroptera: Hipposideridae). „Records of the Western Australian Museum”. Supplement. 57, s. 299, 1999. (ang.).

[16]