Osjaków

Osjaków
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Fragment rynku
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	wieluński
Gmina	Osjaków
Prawa miejskie	1446–1793, od 2024
Burmistrz	Renata Kostrzycka
Powierzchnia	8,2756 km²
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 1350; 163,1 os./km²
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	98-320
Tablice rejestracyjne	EWI
	Położenie na mapie Polski Osjaków
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Osjaków
	Położenie na mapie powiatu wieluńskiego Osjaków
	Położenie na mapie gminy Osjaków Osjaków
	51°17′18″N 18°47′33″E/51,288333 18,792500
TERC (TERYT)	1017054
SIMC	0708420
	Urząd miejskiul. Targowa 26; 98-320 Osjaków
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	BIP

Osjaków – miasto w Polsce, położone w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Osjaków^[4]. Leży nad Wartą, przy drodze krajowej nr 74 z Wielunia do Piotrkowa Trybunalskiego. Jest miejscem etapowym spływów kajakowych.

Osjaków uzyskał lokację miejską około 1446 roku, zdegradowany do rangi osady w 1793 roku^[5]^[6]^[7].

W latach 1867–1953 był siedzibą gminy Radoszewice w powiecie wieluńskim^[8], 1953–1954 – gminy Osjaków^[9], 1954–1972 – gromady Osjaków^[10], a od 1973 – reaktywowanej gminy Osjaków^[11].

W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa sieradzkiego.

1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[12].

Integralne części miasta Osjaków^[13]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0708437	Ewarystów	część miasta
0708443	Glinianki	część miasta
0708450	Lesisko	część miasta
0708466	Mazurka	część miasta
0708472	Wesołe Kąty	część miasta

Historia

Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1299 r. Przed 1446 r. wieś otrzymała prawa miejskie, nie rozwinęła się jednak nigdy w znaczący ośrodek miejski i utraciła je w 1793 r. na skutek pożaru, który strawił większość zabudowań.

Od dawna pozyskiwano tu żelazo z rudy darniowej. W 1563 r. powstała pierwsza kuźnica. Jeszcze w okresie międzywojennym w okolicach Osjakowa (Józefina, Jasień, Czernice) wydobywano rudę i transportowano ją do huty „Kościuszko” i „Pokój” na Śląsku oraz do Częstochowy.

W 1791 r. Osjaków należał do Józefa Masłowskiego. W XIX w. należał do Psarskich herbu Jastrzębiec. Za udział w powstaniu styczniowym Józef Psarski i Władysław Ostrzycki z Osjakowa zostali zesłani na Sybir.

Jest miastem partnerskim francuskiego Trévol.

Kościół św. Kazimierza Królewicza w Osjakowie
Fragment ulicy Częstochowskiej
Fragment rynku
Fragment rynku w świątecznym wystroju
Fragment rynku
Kapliczka przy rynku

Druga Wojna Światowa

Przed II wojną światową 60% mieszkańców stanowili Żydzi. Miejscowość żyła z rolnictwa i handlu. W 1940 roku Niemcy zorganizowali dla ludności żydowskiej getto. Nie miało ono charakteru zamkniętego. W sierpniu 1942 roku rozpoczęto likwidację getta. Żydów z Osjakowa i z gminy Kiełczygłów zamknięto w kościele w Osjakowie. Przebywali w nim stłoczeni przez kilka dni bez pożywienia. Wywieziono ich do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem i tam wymordowano. W ten sposób żyjąca od blisko 300 lat żydowska mniejszość w Osjakowie przestała istnieć^[14].

Zabytki

Neogotycki kościół św. Jadwigi wzniesiony został w latach 1912–1914 na miejscu poprzednich: z 1522 i kolejnego z 1649 r. W kościele m.in. późnogotycka chrzcielnica z XVI w. Na wieży kościoła znajduje się zegar wykonany w 1938 roku przez Józefa Ambroziego z Tuszyna. Zachowała się też była synagoga. W centrum miejscowości stoi pomnik poświęcony ofiarom ludobójstwa niemieckiego. Na cmentarzu wiele pomników przyrody i mogiła powstańców poległych 17 marca 1863 r. w bitwie pod Radoszewicami oraz mogiły ofiar niemieckiego terroru.

Odręczny plan Osjakowa nieznanego autora z 1920
Synagoga w Osjakowie

Ludzie związani z Osjakowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Osjakowie.

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Osjakowie

Przypisy

↑ Dz. U. 2023 poz. 1472. [dostęp 2024-01-01].
↑ Osjaków - liczba mieszkańców [online], 2022 [dostęp 2023-01-21] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 879 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Dymitrow, M. (2015). The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [w:] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, pp. 61–63 / 65–115.
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
↑ Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku: podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji. Dokumentacja geograficzna.
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Dz.U. z 1953 r. nr , poz. 42
↑ Uchwała Nr 40/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wieluńskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)
↑ Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).
↑ Dz.U. 2023 poz. 1472.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Osjakow w latach okupacji hitlerowskiej (1939-1945) - Strona 4 [online], osjakowianie.pl [dostęp 2023-06-10] .

Bibliografia

Muszyńska E.: Problem zagrożonych reliktów urbanistycznych małych miast. Warszawa, 1977, s. 79-81
Ruszkowski A.: Sieradz i okolice, Sieradz, 2000

Linki zewnętrzne

Osjakow.pl – oficjalna strona internetowa Osjakowa
Osjakowianie.pl – serwis informacyjny i forum dyskusyjne Osjakowa
Ossyjaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 660 .

[1] Dz. U. 2023 poz. 1472. [dostęp 2024-01-01].

[2] Osjaków - liczba mieszkańców [online], 2022 [dostęp 2023-01-21] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 879 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[5] Dymitrow, M. (2015). The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [w:] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, pp. 61–63 / 65–115.

[6] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.

[7] Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku: podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji. Dokumentacja geograficzna.

[8] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[9] Dz.U. z 1953 r. nr , poz. 42

[10] Uchwała Nr 40/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wieluńskiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)

[11] Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).

[dziennikdwacztery-12] Dz.U. 2023 poz. 1472.

[Dz.U._29/2013-13] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[14] Osjakow w latach okupacji hitlerowskiej (1939-1945) - Strona 4 [online], osjakowianie.pl [dostęp 2023-06-10] .

[4]