Mieczysław Urban Jarosz

Urodził się 4 stycznia 1886^[1][2]. Był najstarszym synem Karola Jarosza (urzędnika sądowego) i Marii z domu Małeckiej^[2].

Do dziesiątego roku życia mieszkał z rodziną. W trzeciej klasie spłonął budynek polskiej szkoły, ojciec umieścił więc go na dwa lata w miejscowej prywatnej szkole żydowskiej fundacji barona von Hirscha, skąd wyniósł znajomość języka niemieckiego i Jidysz^[3]. Od 1897 uczył się w Cesarsko-Królewskim (C.K.) Gimnazjum w Rzeszowie^[2], potem w C.K. I Gimnazjum w Tarnowie^[2], gdzie w dniu 10 czerwca 1905 zdał egzamin dojrzałości^[4]. W czasie nauki gimnazjalnej od 1901 działał w tajnych kółkach samokształceniowych młodzieży skupionej wokół czasopisma „Promień"^[5][1][6][2]. W 1905 podjął studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego^[1][2]. Wówczas zaangażował się w ruch socjalistyczny^[6]. Funkcjonował jako współpracownik i publicysta w pismach „Naprzód”, wstąpił do PPSD, z ramienia której został skierowany na Śląsk Cieszyński, gdzie działał na rzecz tamtejszych Polaków, występując jako obrońca w sądach niemieckich^[6][6][2]. Był redaktorem w pismach „Górnik”^[7] (w Ostrawie na Morawach), „Nowiny Ostrawskie”, ���Robotnik Śląski^[8]”, „Prawo Ludu”, „Przedświt”^[1][2]. W 1907 wraz z polską delegacją uczestniczył w międzynarodowym Kongresie Górników w Salzburgu^[2]. Od 1909^[9] kontynuował przerwane uprzednio studia prawnicze na UJ i w roku 1912 uzyskał stopień doktora praw^[2]. W tym samym roku został wpisany na listę aplikantów adwokackich^[1]. Przed 1914 był koncypientem wzgl. kandydatem adwokackim w Krakowie i w Nisku^[10][2]. Od 1913 działał w Żywcu, np. na łonie Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego^[2].

Po wybuchu I wojny światowej na początku sierpnia 1914 przystąpił do oddziałów strzeleckich Józefa Piłsudskiego i uczestniczył w pierwszej kampanii Legionów Polskich^[2][10]. Został Komisarzem Wojsk Polskich na powiat kielecki z ramienia Rządu Narodowego, następnie po 10 września 1914 służył w batalionie uzupełnień w Wiedniu kpt. Andrzeja Galicy^[10]. Został mianowany chorążym piechoty legionów 5 maja 1915^[10]. Był oficerem werbunkowym w Dąbrowie od lipca 1915, potem służył w Komendzie Legionów Polskich^[10]. Został awansowany na stopień podporucznika piechoty 8 września 1915^[10]. Od sierpnia 1916 pełnił funkcję dowódcy 1 kompanii w 6 pułku piechoty w składzie III Brygady, później na stanowisku adiutanta pułku^[10]. Awansowany na porucznika piechoty^[10]. Po kryzysie przysięgowym z 1917 podjął służbę w wymiarze sprawiedliwości w ramach sądownictwa pod auspicjami Tymczasowej Rady Stanu^[10]. W tym czasie bronił przed sądami polowymi polskich chłopów i robotników^[10].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości z dniem 1 lutego 1919 został mianowany na stanowisko podprokuratora przy Sądzie Okręgowym w Warszawie^[2]. Od kwietnia 1919 do 1920 działał jako członek Polskiego Komitetu Plebiscytowego na obszarze Śląska Cieszyńskiego przed plebiscytem na Górnym Śląsku z ramienia PPS^[1][2][11]. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej jako ochotnik zaciągnął się do Wojska Polskiego, był żołnierzem 201 Ochotniczego pułku piechoty Armii Ochotniczej^[2]. Po zakończeniu walk był szefem komisji powołanej do zbadania okrucieństwa dokonanego przez bolszewików w trakcie wojny^[2]. Został awansowany na stopień majora rezerwy w korpusie oficerów sądowych ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i przeniesiony do rezerwy w 1921^[12][13][2]. W 1934 jako major rezerwy korpusu oficerów sądowych z 7 lokatą pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III^[14].

Po rezygnacji z pracy w prokuraturze 4 sierpnia 1921, przeniósł się do adwokatury, wpisany na listę adwokatów w Warszawie, przyjęty do stołecznej Rady Adwokackiej 31 marca 1921^[2]. W okresie II Rzeczypospolitej na przełomie lat 20./30. pracował jako adwokat przy ulicy Żurawiej 29 w Warszawie, był członkiem Związku Adwokatów Polskich^[15][16]. Jako adwokat występował w procesach politycznych oraz dotyczących spraw społecznych, głównie w sprawach oskarżanych działaczy komunistycznych, socjalistycznych i z radykalnego ruchu ludowego, np. oskarżonego Józefa Putka w procesie brzeskim w 1931/1932, z ramienia ZNP w sprawie pism „Płomyk” i „Płomyczek” (redagowanych przez Wandę Wasilewską) przeciw „Ilustrowanemu Kurierowi Codziennego”, w sprawie Wandy Krahelskiej oskarżonej za treść książki Strajk polski^[1][6][2].

Podczas II wojny światowej od 1940 był zastępcą przewodniczącego sądu dyscyplinarnego komisarycznej Rady Adwokackiej^[2]. Brał udział w powstaniu warszawskim 1944, po upadku którego przebywał w obozie przejściowym w Pruszkowie, a później w obozach w Lehrte i Peine^[2].

Po zakończeniu wojny i nastaniu Polski Ludowej osiadł w Łodzi i kontynuował karierę adwokacką^[2]. Dołączył do grupy tzw. prawników postępowych, działał w Zrzeszeniu Prawników-Demokratów, zostając przewodniczącym oddziału łódzkiego ZPD^[1]. Zainicjował pierwszy w Polsce wiec stanowiący sprzeciw wobec pominięcia w trakcie procesów norymberskich zbrodni niemieckich popełnionych podczas okupacji na ziemiach polskich^[1]. Zainicjował wydawanie pisma „Państwo i Prawo”^[1]. Publikował na łamach czasopisma „Palestra”^{[17][18][19][20][21][22]}. Zasiadał w Naczelnej Radzie Adwokackiej od 1946 do 1950^[1][2]. Został członkiem Wyższej Komisji Dyscyplinarnej^[1], następnie członkiem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy NRA^[2][1]. Pełnił funkcję eksperta Ministerstwa Spraw Zagranicznych ds. Zaolzia^[2]. Pracował też jako wykładowca i egzaminator aplikantów prawa^[2]. W okresie PRL pracował w Zespole Adwokackim nr 1 w Łodzi, w ramach Izby Łódzkiej^[23]. W roku 1962 obchodził jubileusz 50-lecia pracy w zawodzie adwokata^[1].

Zmarł 1 października 1972 w Łodzi w wieku 86 lat^[24][2][10]. Został pochowany 4 października 1972 na cmentarzu Doły w Łodzi^[24][2].

Był starszym bratem Feliksa Bronisława (1897–1958, także legionisty, oficera, doktora praw, adwokata oraz obrońcy w procesie łuckim)^[25] oraz przyrodnim bratem Stefana (1903–1958, geografa, podróżnika). Przeżył brata Stanisława (1889-1940), kapitana rezerwy wywiezionego do obozu jenieckiego w Starobielsku i rozstrzelanego w Charkowie^[26] w 1940 r. i dwie siostry: Zofię i Helenę^[24]. Z żoną, Janiną z Mierzejewskich (1900-1989), miał dwóch synów^[24]: Andrzeja Jarosza (1922-2006), dr. inż. konstrukcji okrętów, docenta na Politechnice Gdańskiej i Marka Jarosza (1929–2006), dr. hab. psychiatrii i psychologa^[27], profesora Akademii Medycznej w Łodzi - autora wielu podręczników specjalistycznych i popularyzujących psychiatrię. Ponadto był wujem poety Janusza Szubera, który wspomniał o Mieczysławie Jaroszu w utworze 69/17, wydanym w tomiku poezji pt. Powiedzieć. Cokolwiek z 2011^[28].

• Ankieta o stanie polskiego szkolnictwa ludowego na Śląsku Cieszyńskim, rozesłana przez Mieczysława Jarosza, redaktora „Górnika” (15 grudnia 1908)
• Śląsk Cieszyński (1910, Książka: Kraków)^[29][2]
• Województwo śląskie (1919, Cieszyn)^[2][30]
• Gross-Schlesien (1919, Neues Bielitzer Tagblatt: Bielitz)^[31]
• Wędrówki po ścieżkach wspomnień (1963, Czytelnik: Warszawa)^[32][2][33]

• Krzyż Niepodległości (16 marca 1937)^[2][34]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[1][6][24]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie)^[24][2]
• Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1938)^[35][36]
• Odznaka honorowa miasta Łodzi^[6][24]

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.