Mars 3
Mars 3 (ros. Марс 3) – radziecka sonda kosmiczna wysłana na Marsa w ramach programu Mars, 9 dni po bliźniaczej misji Mars 2[1][2]. Lądownik tej sondy został pierwszym pojazdem w historii, który bezpiecznie osiadł na marsjańskim gruncie, jednak po 14,5 sekundy transmisji utracono z nim łączność[3].
| |
| Zaangażowani | |
|---|---|
| Indeks COSPAR |
1971-049A |
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Cel misji | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Perycentrum |
1500 km |
| Apocentrum |
211 400 km |
| Okres obiegu |
12 d 19 godz. |
| Nachylenie |
60° |
| Czas trwania | |
| Początek misji |
28 maja 1971 (15:26:30 UTC) |
| Koniec misji |
22 sierpnia 1972 |
| Wymiary | |
| Masa całkowita |
(z lądownikiem) 4650 kg |
Konstrukcja i przebieg misji
edytujOrbiter
edytujOrbiter Mars 3 miał za zadanie fotografować Marsa z orbity, prowadzić badania atmosfery Marsa oraz temperatury gruntu, a także obserwacje topograficzne, monitorowanie wiatru słonecznego, badanie międzyplanetarnego i marsjańskiego pola magnetycznego, a także służył jako satelita komunikacyjny pomiędzy lądownikiem a kontrolą na Ziemi. Podczas manewru wejścia sondy na orbitę wokół Marsa orbiter stracił część paliwa, wskutek czego nie wszedł na orbitę o okresie 20 godzin, lecz na dużo dalszą, o okresie równym 12 dni i 19 godzin. Podczas trwania misji (tj. od grudnia 1971 do maja 1972, choć transmisje trwały aż do sierpnia) orbitery Mars 2 i Mars 3 przesłały łącznie 60 zdjęć i inne dane pomiarowe.
Lądownik
edytuj
Lądownik Mars 3 był zamknięty w specjalnym module opadania, wyposażonym w spadochron oraz rakiety hamujące. Sam lądownik miał kształt podobny do lądownika sondy Łuna 9, jednak różnił się od niego znacząco. Był wyposażony w dwie kamery telewizyjne i spektrometr, oraz urządzenia do badania mechanicznych i chemicznych właściwości gruntu.
Lądownik wylądował na Marsie 2 grudnia 1971 o 13:49 czasu GMT (pięć dni po rozbiciu się identycznego lądownika sondy Mars 2), w kraterze Ptolemaeus, w miejscu o przybliżonych współrzędnych ♂ 45°S 158°W/-45,000000 -158,000000. Urządzenie rozpoczęło pracę, jednak po 14,5 s pracy łączność między lądownikiem a Ziemią zanikła[4][5]. Jedyne dane przesłane przez lądownik to nieczytelny fragment obrazu; można jedynie stwierdzić, że natężenie oświetlenia terenu było małe (około 70 luksów)[1].
Wewnątrz lądownika znajdował się łazik o nazwie PrOP-M (ros. Прибор оценки проходимости – Марс, „instrument oceny drożności – Mars”), który miał być wypuszczony za pomocą manipulatora i przejść na płozach w pole widzenia kamer, zatrzymując się co 1,5 m na badania. Z powodu awarii lądownika łazik nie został wypuszczony.
Miejsce lądowania zostało sfotografowane przez sztucznego satelitę Marsa, amerykańską sondę Mars Reconnaissance Orbiter w 2007 r. W 2013 roku ogłoszono, że na zdjęciach prawdopodobnie widać lądownik Mars 3, jego spadochron, rakietowy silnik hamujący i osłonę termiczną[4][5].
Zdjęcia
edytuj-
Model lądownika Mars 3 w muzeum NPO Ławoczkin
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Ted Stryk: Mars 3. [dostęp 2012-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-13)]. (ang.).
- ↑ V.G. Perminov: The Difficult Road to Mars. lipiec 1999. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-24)]. (ang.).
- ↑ NASA's mars probe website. NASA. [dostęp 2012-07-16]. (ang.).
- ↑ a b Guy Webster: NASA Mars Orbiter Images May Show 1971 Soviet Lander. NASA/Jet Propulsion Laboratory, 2013-04-11. [dostęp 2015-01-13]. (ang.).
- ↑ a b Krzysztof Kanawka: Czy odnaleziono lądownik Mars 3?. Kosmonauta.net, 2013-04-12. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-04)]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Komunikat TASS o lądowaniu sondy Mars 3 (po rosyjsku) (Wikiźródła)
- Larry Klaes. The Rocky Soviet Road to Mars. „Electronic Journal of the Astronomical Society of the Atlantic”. 1 (3), październik 1989. Bibcode: 1990SpFl...32..273K. (ang.).