Autostrady w Niemczech

droga szybkiego ruchu w Niemczech
(Przekierowano z Lista autostrad w Niemczech)

Autostrady federalne w Niemczech (niem. Bundesautobahn, l.mn. – Bundesautobahnen, BAB) – główna sieć dróg (obok dróg federalnych) w Niemczech, są oznaczane literą A wraz z liczbą. Autostrady w Niemczech o numerach nieparzystych biegną zwykle w kierunku południe-północ, zaś te o numerach parzystych mają przebieg wschód-zachód (tak jak w Polsce drogi krajowe). Główne trasy (także o znaczeniu międzynarodowym) mają numery od 1 do 9 (np. A 1). Autostrady o numerach dwucyfrowych mają głównie znaczenie regionalne, a trzycyfrowe – regionalne lub lokalne (np. obwodnice miast). Arterie o oznaczeniach dwucyfrowych lub trzycyfrowych są pogrupowane w ten sposób, że pierwsza cyfra oznaczenia wskazuje przybliżone położenie drogi, np. A 10 – A 19 – okolice Berlina, A 20 – Meklemburgia-Pomorze Przednie, północ kraju, A 241 – okolice Schwerina (również Meklemburgia-Pomorze Przednie).

Autostrady federalne w Niemczech
Bundesautobahnen in Deutschland
ilustracja
Państwo

 Niemcy

Zarządca dróg

Bundesministerium für Verkehr und digitale Infrastruktur

Mapa
Mapa sieci drogowej
Mapa autostrad w Niemczech, stan na wrzesień 2014 roku

W 2020 roku łączna długość autostrad w Niemczech wynosiła 13 191 km[1].

Na większości autostrad w Niemczech nie ma ograniczeń prędkości, jednak zalecana prędkość wynosi 130 kilometrów na godzinę[2][3]. Wszystkie autostrady są dla samochodów osobowych bezpłatne[3] i mają takie pozostać dla obywateli wspólnoty, co najmniej tak długo jak będą bezpłatne dla obywateli RFN[4].

W wyniku reformy, od 1 stycznia 2021 r., odpowiedzialność za planowanie, budowę, utrzymanie i finansowanie autostrad w Niemczech przejęło Federalne Ministerstwo Infrastruktury (niem. BMVI). W 2018 roku stworzyło w tym celu spółkę „Die Autobahn GmbH des Bundes”[5]

Historia

edytuj
 
Reichsautobahn, 1943
 
Polskie czołgi jadące po niemieckiej autostradzie do Berlina, 1945

Pierwszą autostradą w Niemczech była AVUS, zbudowana w latach 1913–1921, oddana do ruchu 24 września 1921 roku. W 1926 roku rozpoczęto prace nad autostradą znaną jako HaFraBa, mającą połączyć Hamburg z Frankfurtem i Bazyleą. Ze względu na poważne trudności finansowe państwa, projekt nie dokonał znaczących postępów. Inne źródła podają, że pierwszą autostradą[6] niemiecką[potrzebny przypis] była otwarta 6 sierpnia 1932 roku przez Konrada Adenauera, burmistrza Kolonii w latach 1917–1933 oraz przyszłego kanclerza Niemiec, autostrada między Kolonią a Bonn[3][potrzebny przypis][7]. Trasa miała 20 kilometrów długości[3], a dziś jest to autostrada A555. W Republice Weimarskiej powstało zaledwie kilka odcinków autostrad. Większość zaplanowanych tras nie powstała z powodu trudności gospodarczych i braku politycznego wsparcia. W latach 1933–1945 autostrady powstawały jako Reichsautobahn.

Osobny artykuł: Reichsautobahn.

Długość niemieckich autostrad w poszczególnych latach[8][9]:

  • Dawne kraje związkowe
  • Dawne i nowe kraje związkowe

dane z lat 2011–2023 na podstawie źródła[10]

Historia numeracji

edytuj

W czasach podziału Niemiec na Niemcy Zachodnie i Niemiecką Republikę Demokratyczną istniały dwa niezależne od siebie systemy autostradowe.

Po raz pierwszy w Niemczech Zachodnich numerację autostrad wprowadzono w I połowie lat 70.[11][12][13][14] Niektóre arterie do dziś posiadają wprowadzone wtedy numery (np. autostrada A2), inne na przestrzeni lat podlegały zmianom.

W NRD autostrady miały numerację od A1 do A18[15][a], jednakże tylko dla potrzeb administracyjnych przez co nie były umieszczane na oznakowaniu.

Lista autostrad

edytuj

Poniżej została zamieszczona pełna lista autostrad wraz z nazwami lub ich znaczeniem. W nawiasach – odcinki w budowie. Kursywą oznaczono miejscowości docelowe poza granicami Niemiec. Niektóre autostrady składają się z rozdzielnych odcinków. W takim przypadku odcinki są podane w kolejnych liniach.

Nazewnictwo:

  • Dreieck, Autobahndreieck, AD – dosłownie: trójkąt; węzeł drogowy na którym jedna autostrada kończy bieg; połączenie autostrad w formie litery T lub Y
  • Kreuz, Autobahnkreuz, AK – dosłownie: krzyż; skrzyżowanie autostrad (jak litera X)

Autostrady A 1 – A 9

edytuj
 
Autostrady A 1 – A 9
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Feste Fehmarnbeltquerung,
Hansalinie,
Südliche Umgehung Hamburg,
Dortmunder Ring,
Ruhrtangente,
Kölner Ring,
Linksrheinische Autobahn,
Eifelautobahn
HeiligenhafenOldenburg/HolsteinLübeckHamburgBremenOsnabrückMünsterHammDortmundWuppertalLeverkusenKölnEuskirchen – Blankenheim

KelbergTrierSaarbrücken

748 km istnieje

planowane: granica niemiecko-duńska – Heiligenhafen


planowane: Blankenheim – Kelberg

 
  „Warschauer Allee”,
„Schalkeschleichweg”,
Dortmunder Ring
AK OberhausenBottropGladbeckGelsenkirchenDortmundHammBielefeldHerfordHannoverBraunschweigMagdeburgAD Werder (Werder) 473 km istnieje
 
  Hollandlinie,
Rechtsrheinische Autobahn,
Kölner Ring,
Spessartautobahn,
Würzburger Autobahn,
Donautalautobahn
(Den HaagUtrechtArnhem   –) EltenWeselOberhausenDuisburgDüsseldorfSolingenLeverkusenKölnDreieck Dernbach(inne języki)WiesbadenFrankfurt am MainAschaffenburgWürzburgAutobahnkreuz Fürth/Erlangen(inne języki)NürnbergRegensburgDeggendorfPassauPocking (–  LinzWien) 769 km istnieje
 
  Hollandlinie,
Kölner Ring,
Oberbergische Straße,
Rothaarautobahn,
Burgwaldautobahn

Erfurter Ring

(AntwerpenHeerlen   –) AachenKölnGummersbachOlpeKrombach

Kirchheimer Dreieck(inne języki)EisenachErfurtWeimarJenaGeraChemnitz – AD NossenDresdenBautzenGörlitz (–  WrocławKatowiceKraków)

583 km istnieje

dawniej planowano: Krombach – Kirchheimer Dreieck

 
  HaFraBa,
Bergstraßenautobahn,
Rheintalautobahn,
Rechtsrheinische Autobahn
Hattenbacher Dreieck(inne języki)AlsfeldFrankfurt am MainDarmstadtHeidelbergKarlsruheOffenburg/StrasburgFreiburg (Breisgau)Weil am Rhein (– Basel  ) 440 km istnieje
 
  Neckarlinie,
Kraichgau-Autobahn,
Via Carolina / Straße der Könige
(ParisMetz –) SaarbrückenKaiserslauternMannheimHeilbronn – AK Feuchtwangen/CrailsheimNürnbergAmbergWaidhaus (–  PlzeňPraha) 484 km istnieje
 
  Skandinavienautobahn,
HaFraBa,
Nord-Süd-Achse,
Rhönautobahn/-linie
(FrederikshavnAalborgKolding –) HandewittFlensburgNeumünsterHamburgHannoverGöttingenKasselHattenbacher Dreieck(inne języki)FuldaWürzburg – AK Feuchtwangen/Crailsheim – Ulm – AK Memmingen – KemptenFüssen (– ReutteImst  ) 962 km istnieje
 
  Saar-Autobahn

Südautobahn,
Stuttgarter Autobahn,
Aichelbergauf- / -abstieg,
Albauf- / -abstieg,
Ramersdorfer Autobahn,
Salzburger Autobahn,
Irschenberg

(Luxemburg –) PerlSaarlouisNeunkirchenPirmasens

KarlsruheStuttgartUlmAugsburgMünchenRosenheimBad Reichenhall/Piding (–   SalzburgLinz / VillachWłochy)

505 km istnieje

dawniej planowano: Pirmasens – Karlsruhe


Autostrada przerwana na obszarze Monachium, możliwy objazd przez   lub  

 
  MüLeiBerl,
Berliner Autobahn,
Nürnberger Autobahn
AD Potsdam(inne języki) (Potsdam) – DessauLeipzigHofBayreuthNürnbergIngolstadtMünchen 530 km istnieje
 
Łączna długość 5494 km

Autostrady o numerach dwucyfrowych

edytuj

A 10 – A 19

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Berliner Ring
(Pierścień wokół Berlina)
AD Kreuz BarnimAD Spreeau(inne języki)AK SchönefeldAD Nuthetal(inne języki)AD Potsdam(inne języki)AD WerderAD HavellandAD Kreuz OranienburgAD Pankow – AD Kreuz Barnim 196 km istnieje
 
  Berlinka AD Kreuz Barnim (Berlin) – Finowfurt(inne języki)AD Kreuz Uckermark(inne języki)Penkun (–  Szczecin) 110 km istnieje
 
  Autobahn der Freiheit
(Autostrada Wolności)
AD Spreeau(inne języki) (Berlin) – Frankfurt (Oder) (–  PoznańŁódźWarszawa) 58 km istnieje
 
  AK Schönefeld (Berlin) – AD Spreewald(inne języki)GroßräschenDresden 151 km istnieje
 
  Autobahnzubringer Schwerin,
Altmarkautobahn / „Kanzlerautobahn”

Mitteldeutsche Schleife

WismarAK WismarSchwerinAD Schwerin

MagdeburgStaßfurtHalleLeipzig – AD Nossen

310 km istnieje

w budowie: AD Schwerin – Grabow, Groß Warnow – Karstädt


w budowie: ColbitzWolmirstedt


planowane: Grabow – Stendal – Magdeburg

 
  Spreewaldautobahn
(Autostrada Sprewy)
AD Spreewald – CottbusForst (–  Wrocław) 64 km istnieje
 
  Leipzig-Lausitz-Achse
(Oś Lipsk – Łużyce)
LeipzigTorgauElsterwerdaHoyerswerdaWeißwasser (–  Wrocław) dawniej planowano, nigdy nie została zbudowana
  Via Porta Bohemica / Prager Autobahn DresdenHeidenauPirnaBad Gottleuba(inne języki) (–  DěčínÚstí n. L.Praha) 45 km istnieje
 
  BautzenLöbauZittau dawniej planowano (pierwotny przebieg), zrealizowano częściowo jako  
  Lausitzautobahn
(Autostrada Łużyc)
CottbusGörlitzZittau dawniej planowano, zrealizowano częściowo jako   
  AD Wittstock/DosseAK RostockRostock 123 km istnieje
 
Łączna długość 1057 km

A 20 – A 29

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Küstenroute,
Küstenautobahn,
Westliche Elbquerung /Nordwestumfahrung Hamburg,
Ostseeautobahn

(Autostrada Bałtycka)
Bad SegebergLübeckAK WismarAK RostockGrimmenGreifswaldNeubrandenburgAD Kreuz Uckermark(inne języki) 345 km istnieje

planowane: WesterstedeJaderbergWesertunnelBremervördeDrochtersen Horst (Holstein) – Bad BramstedtBad Segeberg

 
  Östliche Elbquerung,
Ostumfahrung Hamburg
(Kiel) – WankendorfBargteheide – (GeesthachtHandorf) 52 km istnieje

planowane: Kiel – Nettelsee


w budowie: Nettelsee – Wankendorf


planowane: Bargteheide – Geesthacht – AD Handorf


dawniej planowano: AD Handorf – AD Egestorf

 
  Küstenautobahn WesterstedeJaderbergWesertunnelBremervördeStade dawniej planowano;
docelowo jako część autostrady  
  Westküstenautobahn Heide (Holsztyn) – ItzehoePinnebergHamburg 91 km istnieje

w budowie: Itzehoe

 
  HamburgAD SchwerinAD WittstockAD Havelland (Berlin) 237 km istnieje
 
  Osttangente,
Sengelmannstraße,
Marschenlinie,
Wendlandautobahn
HamburgGeesthacht 18 km istnieje

planowane: Geesthacht –  

 
  Altes-Land-Autobahn,
Hafenquerspange
StadeHorneburg 11 km istnieje

planowane: Drochtersen – Stade


w budowie: Horneburg – Neu Wulmstorf


planowane: Neu Wulmstorf – Hamburg

  Schellfischlinie,
Blocklandlinie / -autobahn
CuxhavenBremerhavenBremenWalsrode 162 km istnieje
 
  Küstenautobahn,
Nordautobahn / „Ostfriesenhighway”
Leer (Ostfriesland)WesterstedeOldenburgStuhr (– Bremen) 96 km istnieje
 
  Jadelinie WilhelmshavenOldenburgAD Ahlhorner Heide 94 km istnieje
 
Łączna długość 1106 km

A 30 – A 39

edytuj
Numer Nazwa Przebieg Długość Status Mapa
  Nordumgehung Bad Oeynhausen (  Hengelo –) RheineIbbenbürenOsnabrückBad Oeynhausen  139 km istnieje  
  Emslandautobahn / -linie / „(Ost-)Friesenspieß”,
Küstenautobahn
Emden – Leer – LingenSchüttorfGronauGladbeckBottrop 240 km istnieje
 
  NienburgSchwarmstedtCelleGifhornWolfsburgMagdeburg dawniej planowano, nigdy nie została zbudowana  
  Ostwestfalenmagistrale,
Teutoburger-Wald-Autobahn / Teutolinie

Senne-Autobahn

OsnabrückBorgholzhausen

BielefeldPaderborn – AK Wünnenberg-Haaren

94 km istnieje

planowane: AD Wallenhorst – Osnabrück-Schinkel


w budowie: Borgholzhausen – Bielefeld

 
  SchöninghsdorfMeppenHaselünneLöningenCloppenburgEmstek  dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      
  NienburgHanowerHamelnLemgoLageBielefeld  dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      
 
  Nordharzautobahn BraunschweigGoslarWernigerodeBernburg (Saale) 120 km istnieje  
  HamelnAlfeld – Goslar dawniej planowano;
obecnie w okolicy Goslar stanowi część drogi  
 
  Moorautobahn,
Messeschnellweg

Messestutzen

Burgdorf – Hannover-Misburg

Hannover Messe – AD Hannover-Süd

14 km istnieje  
  Südharzautobahn[17],
Südumgehung Leipzig[17],
Mitteldeutsche Schleife[17]
AD Drammetal – NordhausenSangerhausenHalleLeipzig – AD Parthenaue 219 km istnieje
 
  Masch(e)ner Autobahn[18],
Nordlandautobahn[18]

Südtangente Braunschweig[18]

Hamburg/Maschener KreuzLüneburg

WolfsburgBraunschweigAD Salzgitter

99 km istnieje

planowane: Lüneburg – Wolfsburg


istnieje

 
Łączna długość 925 km

A 40 – A 49

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Ruhrschnellweg / „Ruhrschleichweg”
• Rheinlanddamm
• Westfalendamm
[19]
(AntwerpenVenlo   –) MoersDuisburgMülheim an der RuhrEssenBochumDortmund  95 km istnieje

planowane: DortmundAK Dortmund/Unna

 
  Lipperandstraße / Lippeschnellweg[20] Kamp-LintfortDinslakenMarlLünnenHammBeckum dawniej planowano  
  Nord-Süd-Autobahn Gelsenkirchen[21] DorstenGelsenkirchenEssenSprockhövel dawniej planowano  
  Südumgehung Kamp-Lintfort
• Emscherschnellweg
[22]
Kamp-Lintfort  DuisburgOberhausenBottropGelsenkirchenHerneCastrop-RauxelDortmund 58 km istnieje
 
  MünsterMarlRecklinghausenHerneBochumWittenWuppertal 93 km istnieje
 
  • Belgienlinie
• DüBoDo
• Nordumgehung Velbert
[23]

• Ruhrschnellweg / „Ruhrschleichweg”
• Hellweglinie
[23]

  Belgia (LiègeEupen) – AachenJackerath

AD Holz – Mönchengladbach-Odenkirchen


Mönchengladbach-Ost – WillichDüsseldorfRatingen


HeiligenhausVelbertEssen-Heisingen


BochumWitten


DortmundUnnaWerlSoestKassel


Hessisch Lichtenau

275 km istnieje

w budowie: Ratingen – Heiligenhaus


w budowie i planowane: Kassel – Eisenach

 
  • Dortmunder Ring
• Sauerlandautobahn / -linie
• Siegerlandautobahn
• Wetteraulinie
• Odenwaldautobahn
• Neckar-Alb-Autobahn (NAAB) / Odenwald-Neckar-Alb-Autobahn (ONAA)
• Großer Nordostring Stuttgart (GrNORSt) /  Nordosttangente Stuttgart
[24]
DortmundSiegenGießenHanauAschaffenburg 257 km istnieje
 
  • Südlicher Zubringer
• Wupperschnellweg
[25]

• Saarlandstraße
• Hochsauerlandlinie
• Ruhrtalautobahn
[25]

HeinsbergGrevenbroichNeussDüsseldorfHildenWuppertal

HagenIserlohnHemer


ArnsbergBestwig (– Brilon)

143 km istnieje

planowane: HemerMendenNeheim


w budowie: BestwigNuttlar

 
  • Werretalautobahn
• Ostwestfalendamm (OWD)
[26]
KirchlengernBielefeldRheda-WiedenbrückLippstadtErwitte dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      
 
  • Eifelautobahn
• Westerwaldautobahn
[27]
AD VulkaneifelKoblenzAD Dernbach 78 km istnieje
 
  HaFraBa (Hamburg-Frankfurt-Basel)[28] KoblenzWesterburgWetzlarGießenBad Hersfeld dawniej planowano  
  • Lohfeldener Rüssel / Rüsselschwenk
• Südtangente Kassel
[29]
KasselNeuental 45 km istnieje

w budowie: NeuentalSchwalmstadt


planowane: SchwalmstadtHomberg (Ohm)

 
Łączna długość 1044 km

A 50 – A 59

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Kölner Ring, Oberbergische Straße AachenOlpe dawniej planowano, obecnie istnieje jako część  
  Südtangente Rheinhausen, Europaring DuisburgKrefeldViersenHückelhovenAachen dawniej planowano,
częściowo zbudowano jako  
  Nördlicher Zubringer (Roermond   –) MönchengladbachDüsseldorfEssen

GelsenkirchenMarl

97 km istnieje

planowane: Essen – Gelsenkirchen

 
  Belgienlinie   Belgia – Aachen – Düsseldorf dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako  
  Viehbachtalstraße, Stadtautobahn Solingen (Heerlen –) JülichSolingenLüdenscheidWerdohl dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako  ,   oraz L 141
  GochGeldernKempenKrefeldTönisvorstGrevenbroichFrechenHürth dawniej planowano
  Ennertaufstieg SelfkantJülichDürenEuskirchenBonnWaldbröl  dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako   oraz  
  Niederrheinautobahn / Trans-Niederrhein-Magistrale, Linksrheinische Autobahn, Neusser Ring, Kölner Stadtautobahn (Nijmegen   –) GochMoers – Krefeld – KaarstNeussKöln 119 km istnieje
 
  Nord-Süd-Straße, Osttangente Düsseldorf, Flughafenautobahn DinslakenDuisburg

DüsseldorfLangenfeldLeverkusen


Köln – Troisdorf – Bonn

69 km istnieje
 
Łączna długość 285 km

A 60 – A 69

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Schneifelautobahn, Eifelautobahn, Hunsrückautobahn (?)

Mainzer Ring

(Sankt Vith –) WinterspeltBitburgWittlich

BingenMainzRüsselsheim

113 km istnieje  
  Linksrheinische Autobahn (Venlo   –) ViersenMönchengladbachBergheimSwisttalMeckenheimBad Neuenahr-AhrweilerKoblenzBingenWormsLudwigshafenHockenheim 320 km istnieje  
  NonnweilerLandstuhlPirmasens 79 km istnieje  
  MainzKaiserslautern 70 km istnieje  
  Meulenwaldautobahn Trier – Grenzübergang Mesenich (–  ) 14 km istnieje

planowane: Trier – Dreieck Trier

  Pfälzer Autobahn, Bienwaldautobahn LudwigshafenNeustadtLandauKandelWörth am RheinKarlsruhe (– LauterburgStrasburg) 59 km istnieje

planowane: Wörther Kreuz – Lauterburg

 
  Rheingau-Höhenstraße, Rhein-Main-Schnellweg

Kinzigtalautobahn, Rhönquerung

EltvilleWiesbadenFrankfurt-Höchst – Nordwestkreuz Frankfurt – Frankfurt-Miquelallee(inne języki)

Frankfurt-EnkheimHanauFulda

121 km istnieje

planowane: Frankfurt-Miquelallee – Frankfurt-Enkheim

 
  Rechtsrheinische Autobahn RüsselsheimDarmstadtViernheim 58 km istnieje  
  Bienwaldautobahn Schifferstadt  GermersheimWörth am Rhein  Lauterburg (F) dawniej planowano;
obecnie jako część drogi  
Łączna długość 834 km

A 70 – A 79

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Maintalautobahn
Fichtelgebirgsautobahn
SchweinfurtBambergBayreuth 120 km istnieje
 
  Erfurter Ring,
Nordtangente Erfurt,
Westumfahrung Erfurt,
Thüringer-Wald-Autobahn
SangerhausenSömmerdaErfurtArnstadtIlmenauSuhlMeiningenSchweinfurtAD Werntal 208 km istnieje

w budowie: Etzleben – Sömmerda

 
  Vogtlandautobahn AD Bayerisches VogtlandHofPlauenZwickauChemnitzBorna 153 km istnieje

w budowie: Borna – Rötha


w budowie: Rötha – Leipzig

 
  Thüringer-Wald-Autobahn,
Frankenschnellweg
AD SuhlSchleusingenEisfeldCoburgLichtenfelsBad StaffelsteinBambergErlangenFürthNürnbergFeuchtAD Nürnberg/Feucht 170 km istnieje
 
  Erzgebirgsautobahn,
Neefestraße,
Südring
ChemnitzZschopau – granica z Czechami (– Chomutov) dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg    
  Westumgehung Nürnberg BaiersdorfNürnbergWeinsfeld dawniej planowano
  Frankenschnellweg NürnbergRothWeißenburg i. Bay.TreuchtlingenDonauwörth dawniej planowano;
obecnie stanowi część drogi  
Łączna długość 651 km

A 80 – A 89

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Nordumgehung Bruchsal,
Filstalautobahn,
Uferstraße
GermersheimBruchsalStuttgartEsslingenUlmSenden dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      ;
droga B28 na odcinku Ulm – Hittistetten oznakowana jest jak autostrada (Autobahnähnliche Straße)
  Westumgehung Würzburg,
Neckarlinie,
Bodenseeautobahn / Spätzle-Highway,
Gipsstrecke
Würzburg (AD Würzburg-West) – Heilbronn (AK Weinsberg) – LudwigsburgLeonbergStuttgartBöblingenVillingen-Schwenningen – AK Hegau – Singen – B34 (4 SzafuzaZurych) 276 km istnieje
 
  Südautobahn,
Wildparkstraße
KarlsruhePforzheimDitzingenStuttgart obecnie stanowi część  
  Lauffen am NeckarStuttgartTübingenVillingen-SchwenningenHüfingen dawniej planowano;
obecnie stanowi część drogi  
  HaguenauFreudenstadtTübingenReutlingenKirchheim unter Teck dawniej planowano;
obecnie stanowi część drogi  
  Filderauffahrt,
Filderspange Ost
Schwäbisch HallBacknangStuttgartMetzingenRiedlingenRavensburg dawniej planowano;
obecnie stanowi część drogi  
  Schwarzwaldautobahn BreisachFreiburg im BreisgauTitiseeDonaueschingenTuttlingenRiedlingenUlmLangenau dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      
  Kleiner Nordostring Stuttgart (KlNORSt),
Remstalautobahn
Stuttgart/Zuffenhausen NordKornwestheimFellbachWaiblingenSchorndorfLorchSchwäbisch GmündAalen (–  ) dawniej planowano;
obecnie stanowi odcinek drogi  
  MemmingenBiberachErtingen   dawniej planowano;
obecnie stanowi część drogi  
  UlmLaupheimBiberach an der RißBad WaldseeWeingarten (Württemberg)RavensburgFriedrichshafen w budowie i planowana jako  ;
dawniej planowano podniesienie kategorii drogi do autostrady
Łączna długość 276 km

A 90 – A 99

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Paartalautobahn, Regensburger Autobahn, Ostbayernautobahn SaalhauptMainburgHolledauPfaffenhofenAichachDasingAugsburg dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg    
  Reichsstädtelinie/ -autobahn,
Donau-Ries-Autobahn,
Westtangente Augsburg,
Lechfeldautobahn
FeuchtwangenDonauwörthAugsburgLandsberg am LechFüssen dawniej planowano;
obecnie stanowi część dróg      
  Isarlinie, Deggendorfer Autobahn, Bayerischer-Wald-Autobahn, Flughafenzubringer München, Landshuter Autobahn AD München-Feldmoching – AK NeufahrnLandshutDeggendorf 134 km istnieje
 
  Ostbayernautobahn

Inntalautobahn

AD HochfrankenHofWeiden – AK Oberpfälzer WaldRatyzbona – AD Holledau

Rosenheim/AD InntalKufstein (–  InnsbruckBrenner)

268 km istnieje

dawniej planowano: Ratyzbona – Rosenheim (zastąpiona przez  )

 
  Passauer Autobahn,
Töginger Straße
MünchenBurghausen

MalchingKirchham

109 km istnieje

w budowie: Kirchham – AK Pocking


planowane: Burghausen – Malching

 
  Garmischer Autobahn,
Olympiastraße
MünchenGarmisch-Partenkirchen 69 km istnieje
 
  Lindauer Autobahn / Bodenseeautobahn / Allgäuautobahn,
Ammerseestraße
LindauWangen – AK MemmingenBuchloeLandsbergMünchen 173 km istnieje
 
  Hochrheinautobahn,
Bodenseeautobahn,
Voralpenautobahn
Weil am RheinLörrach – AD Hochrhein

MurgHauenstein


Waldshut-TiengenLauchringen


Singen (Hohentwiel)Stockach

45 km istnieje

w budowie i planowane: AD Hochrhein – RheinfeldenBad Säckingen – Waldshut-Tiengen


dawniej planowano: Lauchringen – JestettenSchaffhausen – Singen (Hohentwiel)

 
  Umfahrung München AD München-Süd-West – AK München-West – AD München-Allach – AD München-FeldmochingAK München-Nord – AK München-Ost – AK München-Süd 54 km istnieje
 
  Eschenrieder Spange AD München-Allach – AD München-Eschenried 4 km istnieje
Łączna długość 817 km

Autostrady o numerach trzycyfrowych

edytuj
 
Autostrady A 10-A 999

A 100 – A 199

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status
  Stadtring Berlin Seestraße – AD Charlottenburg(inne języki)AD Funkturm(inne języki)AK SchönebergAD Neukölln(inne języki) (– Landsberger Allee) 21 km istnieje

w budowie: AD Neukölln – Am Treptower Park


planowane: Am Treptower Park – Landsberger Allee

  Osttangente,
Abzweig Neukölln
AK Tempelhof – Gradestraße 1 km od 2006 r. jako łącznica autostrady   na węźle Gradestraße
  Westtangente Süd,
Abzweig Schöneberg
Sachsendamm – AK Schöneberg – Wolfensteindamm/Schloßstraße 4 km istnieje
  Abzweig Steglitz / Autobahnzubringer Schmargendorf Konstanzer Straße – AK Wilmersdorf(inne języki) – Schildhornstraße 3 km od 2006 r. jako odgałęzienie autostrady  
  Westtangente Nord AK Reinickendorf – Kurt-Schumacher-Platz 1 km od 2006 r. jako odgałęzienie autostrady  
  Südtangente Berlin-SchönebergBerlin-KreuzbergTreptow-Köpenick dawniej planowano, nigdy nie została zbudowana
  Nordtangente Berlin-TiergartenBerlin-MitteBerlin-Friedrichshain dawniej planowano, nigdy nie została zbudowana
  Autobahnzubringer Hamburg AD Kreuz OranienburgAD Charlottenburg(inne języki) 23 km istnieje
  Teltowkanal-Autobahn / Zubringer Dresden AD Neukölln(inne języki)AK Schönefeld 19 km istnieje
  Autobahnzubringer Prenzlau / Abzweig Berlin-Pankow AD Pankow – Prenzlauer Promenade 8 km czynna dla ruchu
  Autobahnzubringer Magdeburg / Leipzig,
AVUS
AD Funkturm(inne języki)PotsdamAD Nuthetal(inne języki) 28 km istnieje
  Zubringer Dresden AD Treptow(inne języki)AD Waltersdorf 5 km istnieje, dawniej oznakowana jako  
  Südtangente Leipzig AD Halle-Süd – Halle (Südumfahrung) – Leipzig (Südumfahrung) – AD Parthenaue planowano jako część  
  Westumfahrung Halle,
Mitteldeutsche Schleife
Halle-Neustadt – AD Halle-Süd 9 km istnieje

planowane: (AD Halle-Nord) – Halle-Neustadt

Łączna długość 122 km

A 200 – A 299

edytuj
Numer Nazwa Przebieg Długość Status Mapa
  GrimmenStralsundRügen dawniej planowano; obecnie stanowi część drogi    
  Westumfahrung Flensburg (Zachodnia Obwodnica Flensburga) dawniej planowano; obecnie stanowi północny odcinek drogi  
  Kieler Westküstenstraße RendsburgKiel 27 km czynna dla ruchu  
  Część magistrali Hamburg-Kiel KielAD Bordesholm 21 km czynna dla ruchu  
  Abzweig Lübeck AD Bad SchwartauLübeck-Siems 5 km czynna dla ruchu
  Lübeck-Zentrum – Lübeck-Travemünde dawniej planowano; obecnie stanowi część drogi  
  (Wismar –) Schwerin 32 km dawniej A241, od 2006 r. część  
  Masch(e)ner Autobahn Maschener KreuzLüneburg 28 km dawniej A250, od 3 listopada 2010 część    
  Hafenquerspange Hamburg-Georgswerder (– Waltershof) 2 km 6 października 2019 roku przeklasfyfikowana na  [30]
  Umgehung Harburg (Obwodnica Harburga) Hamburg-Harburg 4 km 6 października 2019 roku przeklasyfikowana na  [30]
  Abzweig Veddel HamburgVeddel 2 km czynna dla ruchu
  Eckverbindung Hamburg-Harburg HamburgBuchholz in der Nordheide 10 km czynna dla ruchu
  SchwarzenbekLüneburg planowano jako część  
  Anbindung Bremen-Nord Bremen 12 km czynna dla ruchu
  Bunde 4 km czynna dla ruchu
  Eckverbindung Bremen Bremen 7 km czynna dla ruchu
  DelmenhorstBremen dawniej planowano; obecnie część drogi  
  WilhelmshavenWittmund dawniej planowano; obecnie stanowi część drogi  
  Stadtautobahn Oldenburg (Oldenburska Autostrada Miejska) AK Oldenburg-NordAD Oldenburg-West 9 km czynna dla ruchu
Łączna długość 103 km

A 300 – A 399

edytuj
Numer Nazwa Przebieg Długość Status Mapa
  (Enschede   –) GronauMünster dawniej planowano; obecnie istnieje jako część    
  Nordumgehung Bad Oeynhausen DehmeAK Bad Oeynhausen dawniej planowano; obecnie istnieje jako część    
  Eckverbindung Hannover / Westtangente Hannover[31] AD Hannover-Nord – AD Hannover-West 17 km istnieje  
  Zubringer Bad Harzburg
Harz-Highway
AD VienenburgAD Bad Harzburg(inne języki) 4 km istnieje  
  Messeschnellweg
Messestutzen
Hannover-Messegelände – AD Hannover-Süd(inne języki) obecnie stanowi część    
  Zubringer Göttingen / Nordumgehung Göttingen[32] Göttingen-Nord – Göttingen-Weende w 2003 roku zdegradowana do  [32]  
  Westtangente Braunschweig[33] Braunschweig-Wenden – AD Braunschweig-Südwest(inne języki) 12 km istnieje  
  Nordtangente Braunschweig[34] WatenbüttelSiegfriedviertel 4 km istnieje  
  Harz-Highway[35] BraunschweigWolfenbüttelGoslar obecnie stanowi część  [35]  
Łączna długość 37 km

A 400 – A 499

edytuj
Numer Nazwa Przebieg Długość Status
  Ruhrschnellweg DuisburgMülheim an der RuhrEssenBochumDortmund  od stycznia 1977 do kwietnia 1992 jako A430, następnie jako wschodni odcinek  
  (Herne –)    dawniej planowano; nigdy nie została zbudowana
  Querspange Unna (Iserlohn) – Unna-SüdAK Unna-OstUnna była autostrada, obecnie fragment   oraz L 679
  (Hamm –)  WerlArnsberg-Neheim (– AD AR-Neheim) 14 km czynna dla ruchu
  Autobahndreieck Bochum-West  Bochum-Laer   10 km w budowie
  (Remscheid –)  GummersbachBergneustadtWaldbröl  dawniej planowano, częściowo zbudowana jako  
  Wetzlar-Północ – Aßlar – Wetzlar-Blasbach

WettenbergGießener Nordkreuz(inne języki) (Gießener Ring) – Reiskirchener Dreieck

19 km czynna dla ruchu

w planach: Wetzlar-Blasbach – Wettenberg

  Osttangente Gießen (Wschodnia Obwodnica Gießen) Gießener Nordkreuz – LindenGießener SüdkreuzLanggöns 20 km czynna dla ruchu
Łączna długość 53 km

A 500 – A 599

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Abzweig Oberhausen / Zubringer Oberhausen AK Oberhausen – Oberhausen-Eisenheim 5 km istnieje
  AD Breitscheid – AK Duisburg-Süd 7 km istnieje

w budowie: AK Duisburg-Süd – Duisburg-Huckingen


planowane: Duisburg-Huckingen – AK Krefeld-Zentrum

  Brühler Autobahn,
„Phantasialand-Autobahn” / -highway”
AK BliesheimBrühl zaplanowano jako  
  Sonnborner Kreuz – Wuppertal-Dornap – Velbert 13 km istnieje
  Grevenbroicher Abzweig / Zubringer Grevenbroich JüchenGrevenbroich 7 km istnieje
  MonheimLangenfeld 6 km istnieje
  Aachener Zubringer / Abzweig Aachen Aachen-Europaplatz – AK Aachen 5 km istnieje
  AachenBad Münstereifel dawniej planowano
  Köln-Roggendorf/ThenhovenKöln-Niehl dawniej planowano; częściowo istnieje jako miejska droga
  Brühler Autobahn,
„Phantasialand-Autobahn” / -highway”
AK Bliesheim – Brühl 13 km istnieje
 
  Kölner Stadtautobahn,
Köln-Bonner Autobahn,
„Diplomatenrennbahn”
KölnBonn 20 km istnieje
 
  FrechenRodenkirchen dawniej planowano
  Abzweig Köln-Deutz / Eckverbindung Köln,
Östliche Zubringerstraße
Köln-Deutz – AK Köln-Gremberg – AD Köln-Porz 7 km istnieje
 
  Südliche Umgehung Siegburg Sankt AugustinSiegburgHennef 13 km istnieje
 
  Südumfahrung Bonn / Abzweig Bonn-Süd,
Ennertaufstieg
Bonn-Friesdorf – AK Bonn-Ost 4 km istnieje
 
  Bonner Stadtautobahn Dreieck Bonn-Nordost – Meckenheim 27 km istnieje
 
  Abzweig Sinzig Ehlingen – AD Sinzig 3 km istnieje
  Abzweig Bad Neuenahr–Ahrweiler Grafschaft – Bad Neuenahr 3 km istnieje
  Aachener Zubringer / Abzweig Aachen Aachen-Europaplatz – AK Aachen zaplanowano jako  
Łączna długość 133 km

A 600 – A 699

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Trierer Zubringer / Abzweig Trier / Moseltalautobahn[36] TrierAD Moseltal 10 km istnieje  
    Idar-ObersteinBad Kreuznach dawniej planowano; częściowo istnieje jako    
  Saarautobahn
Stadtautobahn Saarbrücken[37]
SaarlouisSaarbrücken 32 km istnieje  
    SaarlouisÜberherrn dawniej planowano; istnieje jako    
  Grühlingsstraße[38] FriedrichsthalSaarbrücken 10 km istnieje  
  Mainzer Ring[39] Wiesbaden-Dotzheim – AD Mainz(inne języki) 8 km istnieje  
  Taunusautobahn[40] Frankfurt-HöchstKönigstein im Taunus dawniej planowano; częściowo istnieje jako    
  Wiesbadener Straße Eschborner Dreieck(inne języki)Messe Frankfurt 5 km istnieje  
    Bad DürkheimLudwigshafen am Rhein 14 km istnieje  
  Abzweig Wörth
Nordtangente Karlsruhe[41]
KandelWörth am Rhein dawniej planowano; częściowo istnieje jako   i    
    Ludwigshafen am RheinSpira dawniej planowano; istnieje jako   i    
    Wörth am RheinMalsch dawniej planowano  
  Ost-West-Spange[42] Ludwigshafen am RheinSpira dawniej planowano; częściowo istnieje jako  ,   i    
    MannheimHeidelberg 12 km istnieje  
    WeinheimViernheim 7 km istnieje  
  Osttangente Frankfurt[43]
Taunusschnellweg
OberurselFrankfurt am MainOffenbach am MainEgelsbach 37 km istnieje  
  Ostring Mainz / Südmainschnellweg[44]
Mainzer Ring
WiesbadenMainspitz-Dreieck(inne języki) 12 km istnieje  
  Querspange / Zubringer Darmstadt[45]
Mainzer Ring
GriesheimDarmstadt 2 km istnieje  
    DarmstadtDieburg zdegradowana do    
  Rodgauautobahn[46] DieburgHanau zdegradowana do    
  Langes Handtuch[47] Stockstadt am MainObernburg am Main dawniej planowano; istnieje jako    
Łączna długość 149 km

A 700 – A 799

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Stadtring Süd[48] EstenfeldWürzburg-Heidingsfeld dawniej planowano; obecnie istnieje jako    
  AD Bayerisches Vogtland(inne języki)AD Hochfranken(inne języki) istnieje jako część    
    EstenfeldWürzburg-Heidingsfeld dawniej planowano; częściowo istnieje jako    
    NürnbergSchwabach dawniej planowano; częściowo istnieje jako droga powiatowa N4  
  Südwesttangente Nürnberg[49] NürnbergDiespeck dawniej planowano; częściowo istnieje jako    
    ErlangenNürnberg dawniej planowano; częściowo istnieje jako    

A 800 – A 899

edytuj
A 831
Stuttgart-Vaihingen – Kreuz Stuttgart(inne języki)
A 833
Obwodnica Böblingen/Sindelfingen, obecnie jako droga krajowa B 464
A 861
Karsau – Rheinfelden (Baden)
A 862
Neuenburg am RheinBelfort (łącznik z autostradą A36 we Francji, obecnie jako część A 5)
A 864
DonaueschingenBad Dürrheim

A 900 – A 999

edytuj
Numer Nazwy Przebieg Długość Status Mapa
  Effnerstraße AD Flughafen Franz-Josef-StraußIsmaningMünchen dawniej planowano
  Flughafenzubringer AD Flughafen Franz-Josef-Strauß – AD München-Feldmoching dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako  
  MühldorfSimbach częściowo zbudowano jako   / na etapie planowania
  München – EbersbergWasserburg am Inn dawniej planowano
  Abzweig Starnberg AD StarnbergPercha 5 km istnieje
  Abzweig Waltenhofen / Südumfahrung Kempten WaltenhofenAD Allgäu 5 km istnieje; pierwotnie jako część  
  KemptenOberstdorf dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako  
  FröttmaningSchwabing istnieje jako część  
  AD München-Feldmoching – Olympiapark dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako  
  Töginger Straße München-Steinhausen – AK München-Ost istnieje jako część  
  Ständlerstraße PerlachPutzbrunn dawniej planowano;
częściowo zbudowano jako droga lokalna
  Ramersdorfer Autobahn München-Ramersdorf – AK München-Süd istnieje jako część  
  Südzubringer München / Giesinger Autobahn München-Giesing – Sauerlach – AK München-Süd 11 km istnieje
  Olympiastraße München-Sendling – Forstenrieder Park istnieje jako część  
  Ammerseestraße AD München-Südwest – München-Sendling istnieje jako część  
  AK München-West – München-Obermenzing istnieje jako część  
  München (Mittlerer Ring) dawniej planowano;
istnieje jako  
Łączna długość 21 km

Zobacz też

edytuj
  1. Planowano także budowę autostrad A19 i A20, jednak nigdy one nie powstały[16].

Przypisy

edytuj
  1. BMVI – Infrastruktur [online], bmvi.de [dostęp 2021-01-10].
  2. Verordnung über eine allgemeine Richtgeschwindigkeit auf Autobahnen und ähnlichen Straßen (Autobahn-Richtgeschwindigkeits-V).
  3. a b c d Marta Wa̜sowska, Malte Koppe, Ingrid Müller, Niemieckie abc, 3. Wyd., poprawione, Poczdam: PNWM, 2012, ISBN 978-3-941285-11-8 [dostęp 2024-02-29].
  4. Niemcy: Opłat za autostrady nie będzie. UE powiedziała „stop”.
  5. BMVI – Reform der Bundesfernstraßenverwaltung [online], bmvi.de [dostęp 2021-01-10].
  6. Historia transportu – odc. 43. O tym, jak budowa autostrad przyczyniła się do zwalczenia bezrobocia w Niemczech [online], Trans.INFO [dostęp 2024-02-29] (pol.).
  7. Historia transportu – odc. 43. O tym, jak budowa autostrad przyczyniła się do zwalczenia bezrobocia w Niemczech [online], Trans.INFO [dostęp 2024-02-29] (pol.).
  8. Aktuelle Daten: Bundesamt für Statistik: Verkehr – Straßen des überörtlichen Verkehrs. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-03)]. (niem.).
  9. Deutscher Bundestag (Hrsg.), Verkehrsinvestitionsbericht für das Berichtsjahr 2012, Bundesanzeiger Verlagsgesellschaft mbH, 18 lutego 2014, s. 180–181, ISSN 0722-8333 (niem.).
  10. Bestandsaufnahme der Straßen des überörtlichen Verkehrs [online], Bundesministerium für Digitales und Verkehr, 26 czerwca 2023 [dostęp 2023-08-24] (niem.).
  11. Bauleistungen auf Bundesfernstraßen im Jahre 1972 – Stand 31. Dezember 1972 [online] (niem.).
  12. Der Bundesminister für Verkehr Abteilung Straßenbau, Struktur und Numerierung der Bundesautobahnen – Vorgesehenes Gesamtnetz (Stand: 15.6.1974) [online] (niem.). – cz. I.
  13. Der Bundesminister für Verkehr Abteilung Straßenbau, Struktur und Numerierung der Bundesautobahnen – Vorgesehenes Gesamtnetz (Stand: 15.6.1974) [online] (niem.). – cz. II.
  14. Der Bundesminister für Verkehr Abteilung Strassenbau, Netz der Bundesautobahnen und Bundesstrassen – Stand: 1. Januar 1976, 1976 (niem.).
  15. Autobahnnummern der DDR. eautobahn.de. [dostęp 2019-04-05]. (niem.).
  16. DDR-Autobahnnumern. autobahnen-europa.eu. [dostęp 2017-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-09)]. (niem.).
  17. a b c Patrick Scholl: A38. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  18. a b c Patrick Scholl: A39. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  19. Patrick Scholl: A40. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  20. Patrick Scholl: A40alt. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  21. Patrick Scholl: A41. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  22. Patrick Scholl: A42. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  23. a b Patrick Scholl: A44. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  24. Patrick Scholl: A45. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  25. a b Patrick Scholl: A46. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  26. Patrick Scholl: A47. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  27. Patrick Scholl: A48. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  28. Patrick Scholl: A48 (Koblenz-BadHersfeld). Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  29. Patrick Scholl: A49. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-20]. (niem.).
  30. a b ras: Wilhelmsburger Reichsstraße: Früher eröffnet als geplant. [w:] Hamburger Abendblatt [on-line]. abendblatt.de, 2019-10-06. [dostęp 2019-10-29]. (niem.).
  31. Patrick Scholl: A352. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  32. a b Patrick Scholl: A388. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  33. Patrick Scholl: A391. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  34. Patrick Scholl: A392. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  35. a b Patrick Scholl: A395. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  36. Patrick Scholl: A602. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  37. Patrick Scholl: A620. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  38. Patrick Scholl: A623. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  39. Patrick Scholl: A643. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  40. Patrick Scholl: A647. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  41. Patrick Scholl: A652. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  42. Patrick Scholl: A655. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  43. Patrick Scholl: A661. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  44. Patrick Scholl: A671. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  45. Patrick Scholl: A672. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  46. Patrick Scholl: A683. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  47. Patrick Scholl: A687. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  48. Patrick Scholl: A713. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).
  49. Patrick Scholl: A752. Patricks Autobahnatlas. [dostęp 2019-05-23]. (niem.).

Linki zewnętrzne

edytuj