Leśnik (województwo opolskie)

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 11 km od granicy z Czechami, na Równinie Niemodlińskiej. Należy do Euroregionu Pradziad^[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.

W Leśniku panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Leśnika wynoszą 621 mm. Dominują wiatry zachodnie^[7].

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy las^[8] i związana jest z położeniem, gdyż wieś znajdowała się w środku lasu. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Lesna podając jej znaczenie „Dorf im Walde”, czyli po polsku „Wieś w lesie”^[8]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Leschnig^[8] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Wiese, a także wymienia polską nazwę Leśnik we fragmencie: „Wiese (1383 Prato, polnisch Leśnik)”^[9].

Ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwa Leschnig została zmieniona w okresie nazistowskim na Hegerwalde^[10]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Leśniki^[11]. 9 grudnia 1947 nadano miejscowości nazwę Leśnik^[12] W opracowanej w 1971 przez Powiatowy Inspektorat Statystyczny w Prudniku Statystycznej charakterystyce miejscowości w gromadach powiatu prudnickiego, miejscowość została wymieniona pod nazwami Leśnik i Leśniki^[13]. 1 grudnia 2009 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Leschnig^[14].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Lesnicia (1217), Leschnig (1845), Leśnik, Leschnig (1900), Leśnik (Leschnig) – Hegerwalde (1939), Hegerwalde – Leśnik, -a, leśnicki (1948), Leśnik, -ka (1981)^[10].

Pierwsze wzmianki pochodzą z 1217. Pierwszą nazwą było Leznie. Kolejna wzmianka pochodzi z 1388, kiedy książę Władysław Opolczyk osiedlił paulinów w Mochowie i podarował im wieś Leśnik.

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu grabie w słup, za nimi dwa skrzyżowane cepy, a w otoku napis: LESCHNIG: GEM: SIGL: / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Leśnik / Powiat Prudnicki)^[15].

Do 1900 we wsi działała gorzelnia, a do 1904 funkcjonował młyn wodny, który został zniszczony podczas powodzi w 1903. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 170 mieszkańców Leśnika 20 posługiwało się językiem niemieckim, a 150 językiem polskim^[16]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Leśnik znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[17]. Do głosowania uprawnionych było w Leśniku 106 osób, z czego 80, ok. 75,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 78, ok. 73,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 106 głosów (100% uprawnionych), w tym 106 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 90 osób (ok. 84,9%), a za Polską 16 osób (ok. 15,1%)^[18].

We wsi są dwie kapliczki: pierwsza poświęcona jest św. Urbanowi, druga postawiona została na pamiątkę wygaśnięcia zarazy, która nawiedziła wieś w roku 1649. W Leśnikach stoją 4 krzyże: pierwszy z 1899, drugi z 1906, trzeci z 1913, a czwarty z 1954.

Od 1850 wieś należy do parafii Mochów.

W 1949 we wsi znajdowała się szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku^[19]. Wieś ucierpiała podczas powodzi w lipcu 1997^[20]. W 2009 Leśnik przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej^[21].

Podczas powodzi 14 września 2024 wieś została częściowo zalana^[22].

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[23]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

• 1885 – 168^[24]
• 1905 – 165^[25]
• 1910 – 170^[26]
• 1933 – 159^[27]
• 1939 – 148^[27]
• 1966 – 132^[28]
• 1998 – 82^[29]
• 2002 – 86^[29]
• 2009 – 99^[29]
• 2011 – 93^[29]
• 2013 – 94^[30]

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Leśniku chronione są^[31]:

• kapliczka przy domu nr 3
• dom mieszkalny nr 16A
• szkoła, ob. świetlica wiejska, nr 20

• Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej w Leśniku powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany^[32].

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się droga powiatowa nr 1278O relacji Leśnik – Kierpień^[33].

Leśnik posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy^[34].

W Leśniku działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[35].

Katolicy z Leśnika należą do parafii Trójcy Świętej i Matki Bożej Częstochowskiej w Mochowie (dekanat Głogówek)^[36].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, któr�� zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Leśniku^[37].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[38].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[39]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[40].

• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949 .
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10] .

• Leśnik, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09] .