Kamila (królowa Wielkiej Brytanii)

Camilla Rosemary Shand urodziła się 17 lipca 1947 w szpitalu King’s College Hospital w Londynie jako pierwsze dziecko wojskowego Bruce’a Shanda (1917–2006) i jego żony, pracownicy agencji adopcyjnej Rosalind Shand z domu Cubitt (1921–1994), będącej córką Rolanda Cubitta (1899–1962), arystokraty, późniejszego 3. barona Ashcombe^{[11][12][13][14]}. Lekarzem odbierającym Kamilę przy porodzie był sir William Gilliatt, który szesnaście miesięcy później w Pałacu Buckingham przyprowadził na świat jej późniejszego drugiego męża, Karola, od 2022 króla Wielkiej Brytanii pod imieniem Karol III^[11][a]. Kamila ma dwoje młodszego rodzeństwa: siostrę Annabel (ur. 1949) i brata Marka (1951–2014)^[12][11]. Jest prawnuczką Alice Keppel (babka jej matki), która była kochanką Alberta Edwarda, księcia Walii (późniejszego króla Wielkiej Brytanii jako Edward VII)^[14][11].

Mająca po matce arystokratyczne pochodzenie Kamila, w dzieciństwie nazywana Millą, wychowywała się we wsi Plumpton w hrabstwie East Sussex. Wykształcenie odebrała w Dumbrells School w Sussex, Queen’s Gate School w londyńskiej dzielnicy South Kensington^[16] i w szkole Mon Fertile w Tolochenaz. Studiowała na University of London Institute in Paris (fr. Institut de l'Université de Londres à Paris). W 1965 powróciła do Londynu, gdzie przez rok pracowała w firmie dekoratorskiej wnętrz „Sybil Colefax & John Fowler”^[b].

W 1973 poślubiła oficera kawalerii Andrew Parker Bowlesa (ur. 1939)^[17], z którym ma dwoje dzieci: Toma (ur. 1974) i Laurę (ur. 1978)^[16]. Małżeństwo zakończyło się rozwodem w 1995^[18].

Kamila poznała Karola, wówczas księcia Walii, w 1970 na meczu polo^[18][16][19]. Choć oboje przypadli sobie do gustu, wzajemnie się rozumieli i mieli wspólne pasje (konie oraz polowania), Karol przez wzgląd na niedługo wcześniej rozpoczętą służbę wojskową i młody wiek nie był gotowy na ustatkowanie się^[20][18]. Oprócz tego związkowi księcia z Kamilą niechętna była rodzina królewska, która uważała, że kobieta nie wywodzi się z właściwej rodziny i ma bogatą przeszłość w kwestii relacji z mężczyznami^[20]. Mimo zawarcia związku małżeńskiego z Andrew Parkerem Bowlesem Kamila kontynuowała znajomość z Karolem^[18], który polegał na jej radach w kwestiach uczuciowych^[17]. Utrzymywali kontakt w nieokreślonej formie przez kilka pierwszych lat zawartego w 1981 małżeństwa Karola z Dianą Spencer, aż około 1984 relacja przybrała charakter związku uczuciowego (w tym samym czasie Diana rozpoczęła bliższą znajomość z oficerem Jamesem Hewittem)^[18].

Karol był dowódcą Regimentu Księcia Walii, w którym służył kapitan Simon Elliot, mąż młodszej siostry Kamili, Annabel. W połowie lat 70. XX wieku Elliot wraz z żoną (po dwuletnim towarzyszeniu księciu Walii w Londynie) powrócił do swojej jednostki stacjonującej w Osnabrück, gdzie Kamila często odwiedzała siostrę i szwagra, a książę Karol odbywał coroczne podróże do swojego regimentu. Elliotowie pozostali bliskimi przyjaciółmi księcia Walii.

Diana, pierwsza żona Karola, często oskarżała Kamilę o zniszczenie jej małżeństwa. Twierdziła, że Parker Bowles zataiła fakt, że książę Karol chciał się jej oświadczyć. Karol i Kamila mieli również wymieniać się prezentami, używając pseudonimów „Fred” i „Gladys”. Romans księcia Walii wyszedł na jaw dzięki ujawnieniu nagrania prywatnej rozmowy Karola i Kamili z 1989 (tzw. Camillagate), a później był omawiany po opublikowaniu książki Andrew Mortona Diana: Prawdziwa historia z 1993 oraz emisji telewizyjnej wywiadów udzielonych przez księcia i księżną Walii w sprawie ich małżeństwa (odpowiednio w 1994 i 1995)^[21][22]. Wydarzenia te sprawiły, że Kamila stała się bardzo niepopularna w brytyjskim społeczeństwie.

Karol po rozwodzie z Dianą w 1996 stopniowo wprowadzał Kamilę jako swoją partnerkę życiową w oficjalne życie brytyjskiej monarchii, jednak po śmierci Diany w sierpniu 1997 Parker Bowles usunęła się w cień^[18][23]. Około rok później Kamila poznała synów Karola z pierwszego małżeństwa, książąt Wilhelma i Henryka, którzy w kolejnych latach bardzo ją polubili^[18]. 28 stycznia 1999 Karol i Kamila po raz pierwszy pokazali się publicznie razem, wychodząc z londyńskiego Hotelu Ritz, w którym odbywało się przyjęcie z okazji 50. urodzin siostry Kamili, Annabel (na uroczystość przybyli oddzielnie)^[23][18]. W 2000, podczas obchodów 60. urodzin ostatniego króla Grecji Konstantyna II, Kamila została oficjalnie przedstawiona królowej Wielkiej Brytanii Elżbiecie II^[24].

W 2001 została prezesem National Osteoporosis Society (od 2019 Royal Osteoporosis Society)^[25][6]. W 2003 przeprowadziła się do królewskiej rezydencji Clarence House^[26].

10 lutego 2005 podano do publicznej wiadomości, że książę Karol i Kamila Parker Bowles zamierzają się pobrać 8 kwietnia^[27]. Jednakże 4 kwietnia ogłoszono przełożenie ceremonii ślubnej o jeden dzień z powodu śmierci papieża Jana Pawła II, którego pogrzeb został wyznaczony właśnie na 8 kwietnia, a książę Karol miał na nim reprezentować królową Elżbietę II^[28].

Ślub pary (cywilny – kościelny nie był możliwy, gdyż oboje byli rozwodnikami) odbył się 9 kwietnia 2005 w XVII-wiecznym budynku Windsor Guildhall(inne języki) w Windsorze w hrabstwie Berkshire o godzinie 12:30^[29][30]. Przyszli małżonkowie pojawili się w budynku ok. 12:25, wspólnie podjeżdżając pod niego Rolls-Royce’em Phantomem VI^[29]. Na ok. dwie godziny przed ślubem wzdłuż trasy przejazdu zgromadziło się kilka tysięcy ludzi, chcących zobaczyć nową parę książęcą^[30][c]. Karol i Kamila zostali uznani za małżonków przez lokalną urzędniczkę stanu cywilnego Clair Williams podczas prywatnej, nietransmitowanej przez media, 20-minutowej ceremonii w obecności zaledwie 28 specjalnie zaproszonych gości, wśród których nie było rodziców pana młodego: królowej Elżbiety II i księcia Edynburga Filipa^[30][29]. Świadkami na ślubie byli najstarsi synowie pary z poprzednich małżeństw, książę Wilhelm i Tom Parker Bowles^[30]. Obrączki ślubne państwa młodych, za których przekazanie odpowiadał książę Wilhelm, były wykonane z walijskiego złota^[29].

Po ceremonii ślubnej Kamila, już jako „Jej Królewska Wysokość” (ang. Her Royal Highness, HRH), została po raz pierwszy oficjalnie sfotografowana wraz z królową, księciem Filipem, księciem Karolem, książętami Wilhelmem i Henrykiem oraz innymi członkami rodziny królewskiej^[29]. Nowożeńcy następnie wzięli udział w 45-minutowym, transmitowanym przez telewizję nabożeństwie w kaplicy św. Jerzego zamku w Windsorze, prowadzonym przez arcybiskupa Canterbury Rowana Williamsa^[30][29]. Podczas trwającego w ramach liturgii błogosławieństwa uklękli i odczytali z Modlitewnika Powszechnego 1662 słowa zawierające wyznanie „rozmaitych grzechów i niegodziwości”^[29][30]. W nabożeństwie uczestniczyło ok. 800 gości, w tym rodzina (obecni była królowa Elżbieta II z mężem, księciem Filipem) i przyjaciele pary oraz liczne osobistości, m.in. premier Wielkiej Brytanii Tony Blair i celebryci: Rowan Atkinson, Phil Collins, Kenneth Branagh, Joanna Lumley, Richard E. Grant, Jools Holland i Stephen Fry, a także pierwszy mąż Kamili, Andrew Parker Bowles^[29].

Ostatnim punktem dnia ślubu było popołudniowe przyjęcie na zamku w Windsorze^[30]. Później, po godz. 18.00 Karol i Kamila pojechali na miesiąc miodowy do szkockiej rezydencji królewskiej Birkhall, stanowiącej część posiadłości Balmoral^[29][30][31]. Podczas miesiąca miodowego, 14 kwietnia, Kamila odbyła swoją pierwszą publiczną służbę jako członkini rodziny królewskiej dokonując oficjalnego otwarcia placu zabaw w parku Monaltrie Park w Ballater^[31].

Po zawarciu małżeństwa Kamila używała tytułu „księżnej Kornwalii” (w Szkocji – „księżnej Rothesay”). Chociaż jako małżonka księcia Walii miała prawo do tytułu „księżnej Walii”, zdecydowała się przyjąć kolejny z tytułów swojego męża, gdyż opinia publiczna kojarzyła tytuł księżnej Walii z Dianą Spencer^[32][1][33]. Według pierwotnych zapowiedzi po objęciu przez Karola tronu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej Kamila miała nie zostać królową, a otrzymać tylko tytuł księżnej-małżonki.

Kamila wraz z wejściem do brytyjskiej rodziny królewskiej otrzymała wiele obowiązków wynikających z jej pozycji żony następcy tronu. Początkowo ograniczało się to do towarzyszenia księciu Walii w wypełnianiu jego obowiązków (wizyta w szpitalu w Southampton, uczestniczenie w londyńskiej ceremonii Trooping the Colour w czerwcu 2005, po którym Kamila po raz pierwszy pojawiła się na balkonie Pałacu Buckingham).

8 lipca 2005 towarzyszyła mężowi podczas wizyty u rannych w zamachach terrorystycznych w Londynie w szpitalu St Mary’s Hospital w Paddington^[34].

W listopadzie 2005 towarzyszyła Karolowi podczas oficjalnej podróży do Stanów Zjednoczonych – była to jej pierwsza zagraniczna podróż w roli członka rodziny królewskiej^[35]. W marcu 2006 udała się z mężem w dwutygodniową podróż do Egiptu, Arabii Saudyjskiej i Indii^[36][37][38].

Rok po ślubie wciąż nie udawało jej się przełamać niechęci do swojej osoby większej części brytyjskiego społeczeństwa – w ówczesnych sondażach tylko 38% Brytyjczyków chciało Kamilę jako swoją królową. Opinia publiczna coraz przychylniej zaczynała jednak spoglądać wówczas na księcia Karola – 52% badanych uważało, że będzie on dobrym królem.

Kamila została honorowym dowódcą 4. batalionu strzeleckiego (4th Battalion Rifles) i Służb Medycznych Marynarki (Naval Medical Services).

Królowa Elżbieta II dała Kamili czwarte miejsce w kolejności precedencji w Zjednoczonym Królestwie wśród kobiet (po niej samej, księżniczce królewskiej Annie i lady Aleksandrze Ogilvy), jednak oficjalnie, jako żona następcy tronu, zajmowała w precedencji drugie miejsce po swojej teściowej, aż do momentu jej śmierci.

9 kwietnia 2012, przy okazji siódmej rocznicy ślubu z Karolem, została uhonorowana przez królową krzyżem wielkim Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – najwyższą żeńską klasą tego odznaczenia^[39]. W listopadzie tego roku, podczas odbywanej z mężem oficjalnej wizyty w Papui-Nowej Gwinei, otrzymała insygnia Towarzysza Orderu Gwiazdy Melanezji, a ponadto, wspólnie z Karolem, dostała Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II^[40].

Na początku 2022 została odznaczona Orderem Podwiązki. Zgodnie z panującą tradycją – kobiety otrzymują to odznaczenie dopiero w momencie, kiedy ich mąż obejmuje brytyjski tron. Królowa, wręczając order swojej synowej, uczyniła wyjątek, podkreślając przy tym działalność Kamili na rzecz monarchii^[41]. Podłożyło to podwaliny pod późniejsze oświadczenie Elżbiety II, które wydała z okazji 70. rocznicy swojego wstąpienia na tron, w którym oznajmiła, że chciałaby – gdy nadejdzie czas – aby Kamila otrzymała tytuł „królowej małżonki” (ang. Queen Consort), a nie – jak było to zapowiedziane wcześniej – „księżnej małżonki” (ang. Princess Consort)^[42].

Została sportretowana w serialu komediowym The Windsors, w którym zagrała ją Haydn Gwynne^[43], a także w serialu The Crown, gdzie w jej rolę wcieliły się Emerald Fennell i Olivia Williams^[44].

Jako żona nowego monarchy, króla Karola III, po śmierci królowej Elżbiety II otrzymała tytuł „królowej małżonki Zjednoczonego Królestwa”^[45]. Jej dotychczasowe tytuły – księżnej Walii, księżnej Kornwalii i księżnej Rothesay – przypadły żonie pierworodnego syna Karola, Katarzynie.

W marcu 2023 towarzyszyła Karolowi III w rozpoczętej 29 marca trzydniowej wizycie państwowej w Niemczech, będącej jego pierwszą zagraniczną wizytą jako brytyjskiego monarchy^[46][47].

6 maja 2023 w Opactwie Westminsterskim odbyła się koronacja Kamili i jej małżonka Karola III^[48][49]. W następstwie koronacji jej tytuł uległ zmianie na „królowa Zjednoczonego Królestwa”^[9][10].

• Order Podwiązki – 2022^[41]
• Order Ostu – 2023^[50]
• Royal Family Order królowej Elżbiety II – 2007^[51]
• Royal Family Order króla Karola III – 2024^[52]
• Dama Krzyża Wielkiego Królewskiego Orderu Wiktoriańskiego – 2012
• Medal Diamentowego Jubileuszu Królowej Elżbiety II – 2012
• Medal Pamiątkowy 100-lecia Saskatchewanu – Kanada; 2005
• Order Gwiazdy Melanezji – Papua-Nowa Gwinea; 2012
• Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN – Niemcy; 2023^[53][54]

• 2005–2022: Jej Królewska Wysokość Księżna Kornwalii (ang. Her Royal Highness The Duchess of Cornwall)
• 2005–2022 w Szkocji: Jej Królewska Wysokość Księżna Rothesay (ang. Her Royal Highness The Duchess of Rothesay)
• 2022–2023: Jej Królewska Mość Królowa Małżonka (ang. Her Majesty The Queen Consort)^[1]
• od 2023: Jej Królewska Mość Królowa (ang. Her Majesty The Queen)^[55]

• Kamila jako księżna Kornwalii na stronie swojego męża, wówczas księcia Walii (ang.)
• Ilustrowana biografia Kamili jako księżnej Kornwalii (ang.)