Kamienica przy ulicy 3 Maja 18 w Katowicach

Jest to jedna z najstarszych kamienic znajdujących się przy katowickiej ulicy 3 Maja^[1]. Została ona wzniesiona w 1872 roku^[2], a zaprojektował ją budowniczy Schwartzer jako jego własny dom^[3]. Pierwotny projekt zakładał, że wszystkie okna parteru i podkreślonych osi centralnych miały mieć kształt łukowy, nadając budynkowi cechy stylu „okrągłych łuków”. Ostatecznie zrealizowano budynek znacznie różniący się od tego projektu. Zmieniono wykrój okien i dekoracje centralnego ryzalitu, przeobrażając jednocześnie cały styl kamienicy^[3].

Jeszcze w 1872 roku właścicielem kamienicy został Czwiklitzer, a po nim jego spadkobiercy^[3]. David Czwiklitzer już w 1867 roku założył on przy późniejszej ulicy Wawelskiej 1 wytwórnię mydła i wód kolońskich. Zmarł on w 1916 roku, a zakład po nim przejął jego syn Adolf^[4].

Pod koniec XIX wieku kamienica została przebudowana^[2].

W 1935 roku właścicielem kamienicy był Czwiklitzer, a w budynku mieścił się jego skład mydła. Ponadto działały tutaj m.in.: skład zegarków Z. Kriegera, hurtownia biżuterii „Bi-Kol” czy pracownia futer^[5][1].

Pod koniec lipca 2023 roku przy ulicy 3 Maja 18 w systemie REGON zarejestrowanych było 11 aktywnych przedsiębiorstw, w tym m.in.: pracownia projektowa, kancelaria adwokacka^[6], katowicka placówka Centrum Edukacji Copernicus^[7], księgarnia Edycji Świętego Pawła^[8] czy kantor^[9].

Kamienica mieszkalno-handlowa położona jest przy ulicy 3 Maja 18 (róg z ulicą Wawelską) w Katowicach, na obszarze dzielnicy Śródmieście^[2], w narożu zwartej zabudowy ulicy^[10].

Jest to budynek murowany z cegły, z tynkowanymi elewacjami, wzniesiony na planie zbliżonym do litery „U”, zwieńczony jednospadowym dachem^[3]. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 330 m². Liczy on 3 kondygnacje nadziemne i 1 podziemną^[2].

Kamienica architektonicznie prezentuje styl eklektyczny^[3] (bądź historyzm^[10]). Elewacja frontowa (od strony ulicy 3 Maja) jest ośmioosiowa i symetryczna, a boczna (od strony ulicy Wawelskiej) czteroosiowa i niesymetryczna^[10]. Elewacje z obydwu stron na parterze są wtórnie przebudowane^[3]. Poziome podziały zostały zaakcentowane gzymsami podokiennymi, a pionowe lizenami biegnącymi na całej wysokości pięter oraz pilastrami^[10]. W części wschodniej kamienicy, do narożnika przylega ryzalit pozbawiony okien^[3]. Elewacja zamknięta jest gzymsem na konsolkach^[10].

Okna kamienicy mają uszate obramienia, nad nimi umieszczono motywy rzeźbionych gryfów oraz kaduceuszy, a pod nimi płyciny. Stolarka okienna jest czterokwaterowa ze ślemieniem^[10].

Brama przejazdowa znajduje się od strony ulicy Wawelskiej, a drzwi wejściowe do kamienicy od strony ulicy 3 Maja, na czwartej osi^[3]. Żelazne schody na klatce schodowej są kręte, na rzucie półeliptycznym, z drewnianymi tralkowanymi balustradami^[10].

Kamienica wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice^[2].