Jerzy Jarnuszkiewicz (harcerz)

Jerzy Jarnuszkiewicz był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej w czasie I wojny światowej^[1]. W styczniu 1917 roku będąc jeszcze uczniem i harcerzem został zaprzysiężony w POW w Łomży. Pełnił w niej nieprzerwanie służbę do 11 listopada 1918 roku. Wykonywał w tym czasie zadania wywiadowcze i kurierskie zlecone przez Komendę X Okręgu POW w Łomży. Pełnił funkcję zastępcy komendanta obwodu łomżyńskiego POW^[2].

Brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców w listopadzie 1918 roku. W lipcu 1920 roku, będąc jeszcze uczniem, wstąpił ochotniczo do wojska polskiego. Uczestniczył w walkach w obronie Łomży, później walczył pod Nasielskiem. 23 października 1920 roku został przeniesiony do rezerwy^[3].

W roku 1939, w świetle zbliżającej się wojny, pracując w polskim konsulacie w Buenos Aires, poprosił swego pracodawcę Ministerstwo Spraw Zagranicznych o odesłanie go do Polski. Wrócił w pierwszej połowie września do Warszawy i został dowódcą kompanii ckm w naziemnej obronie przeciwlotniczej ze stanowiskiem na Pałacu Kronerberga i ulicy Mazowieckiej. Walczył na tym stanowisku do kapitulacji Warszawy. Wraz z innymi oficerami (był porucznikiem rezerwy^[1]) dostał się do niewoli, przebywając kolejno w obozach: Nienburg X B, w Spittal an der Drau i Woldenberg II C do 1945 roku^[3].

Od 1914 roku Jerzy Jarnuszkiewicz uczęszczał do Polskiej Szkoły Handlowej w Łomży^[2]. Po ukończeniu szkoły średniej w Łomży w 1921 roku rozpoczął studia w SGGW w Warszawie, które ukończył 1 lipca 1925 roku ze stopniem magistra nauk agrotechnicznych – inżyniera rolnika. W kwietniu 1926 roku rozpoczął pracę w Centralnym Związku Kółek Rolniczych w Warszawie na stanowisku instruktora objazdowego rachunkowości rolniczej. Po roku został skierowany do Ministerstwa Reform Rolnych na stanowisko kierownika wydziału organizacji małych gospodarstw^[3].

Ministerstwo Spraw Zagranicznych od 15 października 1937 roku przydzieliło go do Departamentu Konsularnego Wydziału Polaków za Granicą, a od stycznia 1938 roku został skierowany na stanowisko radcy ds. rolnych w Poselstwie Rzeczypospolitej Polskiej w Buenos Aires^[3].

Po pobytach w oflagach wrócił Warszawy w lutym 1945 roku jako inwalida wojenny trzeciej grupy. Podjął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako referent. Od roku 1954 do listopada 1960 roku był bezrobotny. W ostatnim okresie życia był redaktorem podręczników dla szkół rolniczych w PWRiL w Warszawie^[3].

Jerzy Andruszkiewicz większość życia oddał harcerstwu. Wstąpił do I Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w 1915 roku. Komendantem tej drużyny był wówczas Teodor Kleindienst – organizator harcerstwa łomżyńskiego. W 1917 roku został zastępowym drużyny pozaszkolnej prowadzonej przez Leona Kaliwodę. Po złożeniu egzaminów na II stopień wywiadowcy dowodził drużyną harcerską, pełniąc funkcję drużynowego w II MDH im. Franciszka Grudzińskiego^[3]. Pełnił wówóczas również funkcję zastępcy komendanta hufca powiatu łomżyńskiego^[2].

W latach 1922–1932 był członkiem Mazowieckiej Komendy Chorągwi Harcerzy. W 1925 roku był podharcmistrzem^[4], później został mianowany harcmistrzem. W styczniu 1933 roku zaczął pracować na etacie w Związku Harcerstwa Polskiego jako Inspektor Kresowy. W latach 1933–1934 był komendantem Kresowej Chorągwi Harcerzy. W styczniu 1934 roku rozwiązano Kresową Chorągiew Harcerzy. Drużyny i hufce z chorągwi Białostockiej, Wileńskiej, Poleskiej, Wołyńskiej i Lwowskiej wchodzące uprzednio do Kresowej Chorągwi Harcerzy zostały podporządkowane Inspektoratowi Kresowych Harcerzy Głównej Kwatery Praskiej w Warszawie, którym kierował dotychczasowy komendant chorągwi^[3].

W 1936 i 1937 roku Jarnuszkiewicz brał udział w dwóch wyprawach instruktorów harcerskich do USA. Od 1 lipca do 30 sierpnia 1936 roku był komendantem Wyższego Kursu Samarytanki i Ćwika Harcerstwa Związku Narodowego Polskiego w Cambridge Springs w stanie Pensylwania. W czasie pobytu w Argentynie aktywnie rozwijał ruch harcerski wśród Polonii. Wraz z Władysławem Chełminiakiem zorganizował w styczniu 1939 roku obóz harcerski w Paolo Blanca^[5]. Uczestniczył w wielu międzynarodowych zlotach harcerskich^[3].

Po wojnie wrócił do działalności społecznej w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie. Jako członek GKH, rozkazem Naczelnika ZHP z 30 stycznia 1945 roku został powołany w skład Komisji Zagranicznej i w skład Komisji Normalizacyjnej jako stały delegat Naczelnika Harcerzy. Rozkazem Personalnym Naczelnictwa ZHP z 15 czerwca 1949 roku L3 został zwolniony z Naczelnictwa ZHP.

• Krzyż Walecznych^[1]
• Medal Niepodległości (15 czerwca 1932)^[6]
• Srebrny Krzyż Zasługi (26 października 1938)^[7]
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1947)^[3]
• Krzyż Legionowy (za działalność w POW i za udział w walkach w obronie Ojczyzny w 1920 roku)^[3]
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej^[2].
• Odznaka 25-lecia ZHP (rozkaz Naczelnika ZHP L1 z 25 stycznia 1936 roku)
• Odznaka 20 lat istnienia Harcerstwa Lwowskiego (rozkaz KH Lwów L19 z 24 listopada 1933 roku)
• Pamiątkowa Odznaka Harcerzy Wołyńskich (rozkaz KCh w Równem L2 z 5 lutego 1936 roku)

Jerzy Jarnuszkiewicz był synem Wacława i Adeli z Kraszewskich, był wnukiem Michała Jarnuszkiewicza – nadleśniczego z guberni augustowskiej – naczelnika cywilnego powstania styczniowego w tejże guberni^[2]. Po śmierci ojca w 1907 roku, mieszkał – wraz z matką i młodszą siostrą – w domu rodziców matki w Łomży, przy ulicy Wiejskiej 6. Dom ten znany był jako ośrodek polskości i wszystkich akcji niepodległościowych. Mieściła się w nim komenda Polskiej Organizacji Wojskowej^[3].

Zmarł na zawał serca 16 listopada 1960 roku. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu komunalnym w Łomży^[3].