Wikipedia

Jałówka (gmina Michałowo)

dawne miasto, dzisiaj wieś na Podlasiu
Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie białostockim, w gminie Michałowo. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Jałówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Michałowo[8][7].

Jałówka
wieś
Ilustracja
Cerkiew prawosławna pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

białostocki

Gmina

Michałowo

Sołectwo

Jałówka[2][3]

Liczba ludności (2011)

305[4][5]

Strefa numeracyjna

85

Kod pocztowy

16-050[6]

Tablice rejestracyjne

BIA

SIMC

0034312[7]

Położenie na mapie gminy Michałowo
Mapa konturowa gminy Michałowo, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Jałówka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jałówka”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Jałówka”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Jałówka”
Ziemia53°00′19″N 23°54′19″E/53,005278 23,905278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Nieoficjalny herb wsi Jałówka
Droga przez wieś

Wieś jest siedzibą sołectwa Jałówka w skład którego wchodzą: Jałówka, Kondratki, Kituryki, Mostowlany-Kolonia, Dublany, Gonczary[9].

Jałówka uzyskała lokację miejską w 1545 roku, zdegradowana przed 1897 rokiem[10]. W II RP siedziba gminy Jałówka w powiecie wołkowyskim.

W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jałówka, po jej zniesieniu w gromadzie Szymki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa białostockiego.

Historia

edytuj

Prawa miejskie (magdeburskie) otrzymała w 1545 roku, za czasów króla Zygmunta I Starego. Miasto królewskie położone w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym jałowskim w powiecie wołkowyskim województwa nowogródzkiego[11].

W czasie powstania styczniowego miejsce zgrupowań powstańców – patriotów. Przed II wojną światową miasteczko, zamieszkiwane przez ok. 4000 osób, z tego połowę stanowiła ludność żydowska. Funkcjonowały dwie parafie (dwa kościoły) rzymskokatolickie – Przemienienia Pańskiego i św. Antoniego (obecnie w ruinie), dwie synagogi oraz cerkiew prawosławna. Od sierpnia 1941 do lipca 1944 roku znajdował się tam areszt niemieckiej żandarmerii, w którym przetrzymywano mieszkańców Jałówki i okolicznych wsi, których następnie wywożono na roboty przymusowe do III Rzeszy, obozów koncentracyjnych i więzień[12]. Jesienią 1942 roku ludność żydowską wywieziono do obozu przejściowego w Wołkowysku[13].

Po 1945 roku w Jałówce znajdowała się strażnica WOP.

Do dziś zachował się miejski układ przestrzenny Jałówki z rynkiem – parkiem w centrum.

Zabytki

edytuj
  • rozplanowanie przestrzenne d. miasta – obecnej wsi, XVI, nr rej.: A-345 z 19.06.1986
  • ruiny kościoła pw. św. Antoniego, 1910–15, nr rej.: j.w.
  • cmentarz grzebalny, XIX, nr rej.: j.w.
  • kościół par. pw. Przemienienia Pańskiego, ul. Kościelna 1, 1859, 1922, nr rej.: A-5 z 25.11.1999
  • zespół cerkwi prawosławnej, nr rej.:A-69 z 20.07.2002 :
    • cerkiew par. pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, 1956–1960
    • dzwonnica – kaplica pw. Świętych Równych Apostołom Konstantyna i Heleny, 1990
    • cmentarz cerkiewny
    • ogrodzenie (mur) z bramą i furtką[14]

Obiekty sakralne

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43544
  2. ↑ Uchwała nr VI/25/90 Rady Gminy w Michałowie z dnia 28 grudnia 1990 r. w sprawie podziału Gminy Michałowo na sołectwa, 28 grudnia 1990.
  3. ↑ Uchwała nr VII/66/07 Rady Gminy Michałowo z dnia 18 kwietnia 2007 r. w sprawie połączenia sołectw. „Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego”. Nr 120, poz. 1094, s. 10729, 2007-05-24. Wojewoda Podlaski. [dostęp 2014-10-30]. 
  4. ↑ Wieś Jałówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-24], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  5. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  6. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2014, s. 363 [zarchiwizowane 2014-10-31].
  7. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 692, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-10-09]. 
  8. ↑ GUS. Wyszukiwarka TERYT
  9. ↑ Strona gminy, sołtysi
  10. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 34-35.
  11. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 97.
  12. ↑ Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 202. ISBN 83-01-00065-1.
  13. ↑ Yitzak Arad: Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington: Indiana University Press, 1999, s. 397. ISBN 978-0-253-21305-1.
  14. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 8 [dostęp 2014-10-09].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jałówka_(gmina_Michałowo)&oldid=75081819”