Henryk Kuna

Syn Adama i Leonii z Bywalskich. Początkowo kształcił się na rabina w Grójcu i Ciechanowie. Około 1900 rozpoczął naukę rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Piusa Welońskiego, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Konstantego Laszczki.

W 1912 ożenił się z aktorką Stefanią Ewą Krauze (1889–1963) i przyjął w tym celu chrzest.

Był jednym z założycieli i członków nieformalnego Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm, które istniało w latach 1922–1932.

Wziął udział w paryskiej wystawie art déco w 1925^[1].

Jedna z jego rzeźb – Rytm, z cyklu powstającego na przestrzeni kilku lat, datowana na 1925, a odsłonięta w 1929, znajduje się w parku Skaryszewskim w Warszawie. W 1938 w parku Praskim odsłonięto pomnik Elizy Orzeszkowej jego autorstwa^[2].

W 1931 wygrał kolejny (piąty już od 1925) konkurs na pomnik Adama Mickiewicza w Wilnie. Według koncepcji Kuny, pomnik poety w szacie pielgrzyma, stał na cokole nawiązującym do figury Światowida, którego ściany zdobić miały płaskorzeźby ze scenami z Dziadów. Podobnie jak poprzednie koncepcje, projekt Kuny wzbudził kontrowersje (krytykował go m.in. Konstanty Ildefons Gałczyński), jednak był on realizowany. Prace przerwał wybuch II wojny światowej, którą przetrwało tylko 7 płaskorzeźb. W 1996 sześć z nich umieszczono obok pomnika Mickiewicza autorstwa Gediminasa Jokubonisa z 1984. Siódma płyta znalazła się początkowo w Muzeum Narodowym w Warszawie, a od 1995 jest ustawiona w parku w Radziejowicach^[3].

W Rzymie przy Viale Maresciallo Pilsudski odsłonięto 19 grudnia 1937 popiersie marszałka Piłsudskiego autorstwa Henryka Kuny^[4].

Od 1936 profesor rzeźby na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Przeżył II wojnę światową ukrywając się po aryjskiej stronie, m.in. w budynku SBM „Nowe Domostwo” przy ul. Czerwonego Krzyża 21/23 (obecnie ul. Jaracza 3)^[5]. W 1945 został mianowany profesorem rzeźby na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale zmarł przed objęciem stanowiska. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Św. Jerzego w Toruniu, w 1951 ekshumowany i złożony na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie (kwatera aleja zasłużonych-1-49)^[6].

Jest jednym z bohaterów powieści Jana Parandowskiego Księżyc nad Świdrem.

Na początku swojej drogi twórczej Kuna nawiązywał do sztuki Auguste’a Rodina, podobnie jak jego nauczyciel Konstanty Laszczka. Z tego okresu pochodzi rzeźba Irydion (1906) cechująca się szkicowością i bogatą fakturą. W latach 20. zrezygnował z impresjonistycznej stylistyki i pod wpływem Aristide Maillola i podobnych artystów zbliżył się do nurtu nowego klasycyzmu. Zaczął czerpać ze sztuki dawnej operując dużymi gładkimi powierzchniami i dbając o klarowność kompozycji. W tym czasie zaangażował się w działalność stowarzyszenia „Rytm”. W latach 30. zajmował się głównie rzeźbą portretową i monumentalną (pomnik Adama Mickiewicza). W czasie wojny tworzył akwarele, często o tematyce martyrologicznej.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)^[7],
• Złoty Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[8],
• Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1925).

•  
  Portret Henryka Kuny pędzla Romana Kramsztyka (ok. 1917)
•  
  Rzeźba Rytm (1925) w parku Skaryszewskim w Warszawie
•  
  Rzeźba Trzy Marie w Galerii Rzeźby Polskiej w Starej Oranżerii w Łazienkach Królewskich w Warszawie
•  
  Fragment niezrealizowanego pomnika Mickiewicza w parku pałacowym w Radziejowicach
•  
  Popiersie Elizy Orzeszkowej w parku Praskim w Warszawie

• Henryk Kuna, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .