Harpia gujańska

Harpia gujańska
	Morphnus guianensis
	(Daudin, 1800)
	; Harpia gujańska z upolowanym wężem
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Accipitrini
Rodzaj	Morphnus; Dumont, 1816
Gatunek	harpia gujańska
Synonimy
	Falco guianensis Daudin, 1800; Morphnus taeniatus J.H. Gurney Sr, 1879;
	Falco guianensis Daudin, 1800; Morphnus taeniatus J.H. Gurney Sr, 1879;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Harpia gujańska^[6] (Morphnus guianensis) – gatunek dużego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae); jedyny przedstawiciel rodzaju Morphnus^[6]^[7]. Zamieszkuje Amerykę Centralną i Południową. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Morfologia: Długość ciała wynosi 79–89 cm.

Nie wyróżnia się podgatunków^[3]^[7], ale znane są dwie odmiany barwne:

odmiana jasna – głowa, pierś, szyja jasnoszare, kantar ciemny, brzuch biały, ogon długi, z 3 jasnymi przepaskami; wierzch ciała ciemnobrązowy. Spód skrzydeł biały, lotki prążkowane.
odmiana ciemna – głowa, szyja i pierś ciemnoszare, reszta spodu ciała i spód skrzydeł biało-czarno pręgowane.

Zasięg, środowisko: Od Gwatemali w Ameryce Centralnej do południowej Brazylii, Paragwaju i skrajnie północno-wschodniego krańca Argentyny^[3]^[7]. Rzadki i słabo poznany ptak nizinnych lasów. Jak większość dużych drapieżników, znaczną część dnia spędza na czatowaniu wśród koron drzew.

Rozród: Gniazdo to wielka platforma z patyków z płytkim zagłębieniem centralnym, umieszczona w rozwidleniu pnia dużego drzewa. W zniesieniu 1–2 jaja. Okres inkubacji w jednym ze zbadanych gniazd w Brazylii oszacowano na 40–50 dni. W gnieździe w Gwatemali młode opuściło gniazdo po 109–114 dniach od wyklucia, a w zoo w Oklahoma City po 103–105 dniach^[8].

Pożywienie: W skład diety harpii gujańskiej wchodzą: ptaki, średniej wielkości ssaki (np. małe małpy, dydelfowate), węże i żaby^[8].

Status: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje harpię gujańską za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy głównie ze względu na wylesianie^[5].

Przypisy

↑ Morphnus guianensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Morphnus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-08-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Guiana Crested Eagle (Morphnus guianensis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
↑ D. Lepage: Crested Eagle Morphnus guianensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Morphnus guianensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-15] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-15].
↑ ^a ^b ^c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
↑ ^a ^b Species account: Crested Eagle Morphnus guianensis. Global Raptor Information Network, 2023. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

Bibliografia

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Morphnus guianensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Morphnus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-08-15] (ang.).

[ibc-3] Guiana Crested Eagle (Morphnus guianensis). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).

[avibase-4] D. Lepage: Crested Eagle Morphnus guianensis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

[iucn-5] BirdLife International, Morphnus guianensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-15] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-6] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-15].

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-15]. (ang.).

[gr-8] Species account: Crested Eagle Morphnus guianensis. Global Raptor Information Network, 2023. [dostęp 2023-02-02]. (ang.).

[6]