Wikipedia

Gene Hackman

amerykański aktor

Gene Hackman, właśc. Eugene Allen Hackman (ur. 30 stycznia 1930 w San Bernardino) – amerykański aktor i pisarz.

Gene Hackman
Ilustracja
Gene Hackman (2008)
Imię i nazwisko

Eugene Allen Hackman

Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 1930
San Bernardino

Zawód

aktor, pisarz

Współmałżonek

Faye Maltese (1956–1986; rozwód)
Betsy Arakawa (od 1991)

Lata aktywności

1961–2004 (aktor)
1999–2013 (pisarz)

Odznaczenia
Medal za Dobre Zachowanie Piechoty Morskiej (USA) Medal Służby Obrony Narodowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jeden z najwybitniejszych aktorów w historii amerykańskiego kina. W trakcie kariery stworzył skrajnie różne postacie – zarówno szlachetnych bohaterów, jak i tzw. „czarne charaktery”, przy czym ze względu na aparycję nie był obsadzany w rolach amantów. Jego postacie to głównie dojrzali mężczyźni, profesjonaliści w jakimś fachu, o złożonej psychice, często stawiani w sytuacjach z dylematami moralnymi[1]. Często grał funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa (policjantów, detektywów, agentów)[2]. Stworzył szereg legendarnych kreacji, m.in. niezłomnego detektywa Jimmy’ego „Popeye'a” Doyle’a we Francuskim łączniku, bohaterskiego pastora w Tragedii „Posejdona”, speca od podsłuchów w filmie Rozmowa czy gen. Stanisława Sosabowskiego w O jeden most za daleko, Lexa Luthora w serii filmów o Supermanie[3].

W karierze, która trwała ponad sześć dekad, zdobył dwa Oscary, cztery Złote Globy, Nagrodę Gildii Aktorów Ekranowych, dwie nagrody BAFTA i Srebrnego Niedźwiedzia. Był pięciokrotnie nominowany do Oscara; otrzymał nagrodę dla najlepszego aktora pierwszoplanowego jako niezłomny detektyw Jimmy „Popeye” Doyle dramacie kryminalnym Williama Friedkina Francuski łącznik (1971) i dla najlepszego aktora drugoplanowego jako „Mały” Bill Daggett w westernie Clinta Eastwooda Bez przebaczenia (1992). Ponadto był trzy razy nominowany do tej nagrody; za rolę pierwszoplanową Bucka Barrowa, starszego brata Clyde’a (Warren Beatty) w biograficznym dramacie kryminalnym Arthura Penna Bonnie i Clyde (1967), rolę drugoplanową profesora college’u Gene’a Garrisona w dramacie Gilberta Catesa Nigdy nie śpiewałem dla mojego ojca (1970) i agenta Ruperta Andersona w dramacie kryminalnym Alana Parkera Missisipi w ogniu (1988)[4].

Życiorys

edytuj

Rodzina i edukacja

edytuj

Urodził się w San Bernardino w Kalifornii jako syn Ann Lydii Elizabeth (z domu Gray) i Eugene’a Ezry Hackmana[5]. Jego ojciec był Amerykaninem, a matka – Kanadyjką, urodzoną w hrabstwie Lambton w Ontario[6]. Jego przodkowie to Anglicy, Niemcy, Szkoci i Holendrzy[6]. Wychowywał się w Danville w Illinois. Pochodzi z rodzimy robotniczej[7].

Kiedy miał 15 lat, został wyrzucony ze szkoły, a następnie trafił do United States Marine Corps[7], w której służył w latach 1947–1950 jako disc jockey i prezenter wiadomości dla stacji radiowej jednostki[8]. Przez sześć miesięcy studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Illinois w Urbanie[8]. Studiował w nowojorskiej szkole radiowej[8]. Uczył się aktorstwa w Pasadena Playhouse[9].

Kariera aktorska

edytuj

W 1958 zadebiutował na scenie off-Broadwayu w przedstawieniu Chaparral[5]. W 1959 wystąpił jako John Kempe w produkcji off-broadwayowskiej Świętość Margery Kempe[10]. Po raz pierwszy wystąpił na ekranie w niewielkiej roli policjanta w biograficznym dramacie kryminalnym Mad Dog Coll (1961) z Tellym Savalasem i jako Joe Lawson w serialu kryminalnym Tallahassee 7000 (1961) z Walterem Matthau. W 1963 trafił na Broadway jako Charles Widgin Rochambeau w sztuce Irwina Shawa Dzieci z ich gier[11].

Pierwszą znaczącą rolę jako Norman zagrał w dramacie Roberta Rossena Lilith (1964). Gwiazdą tego filmu był Warren Beatty, który namówił Arthura Penna do obsadzenia Hackmana w filmie Bonnie i Clyde. Aktor za rolę Bucka, wspólnika tytułowej pary gangsterów, otrzymał swoją pierwszą nominację do Oscara, a jego kariera nabrała rozpędu. Prawdziwą gwiazdą stał się po zagraniu detektywa Popeye’a Doyle’a we Francuskim łączniku (1971), za rolę w którym otrzymał Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Następnie zagrał m.in. włóczęgę w Strachu na wróble (Scarecrow, 1973), człowieka uwikłanego w mafijne porachunki w Zasadzie domina (Domino Principle, 1977), ojca poszukującego syna zaginionego podczas wojny wietnamskiej w Niespotykanym męstwie (Uncommon Valor, 1983) i trenera koszykówki w Mistrzowskim rzucie (Hoosiers, 1986)[12].

W latach 80. należał do grona najbardziej zapracowanych aktorów – tylko w latach 1987–1988 nakręcił dziewięć filmów[2]. Za rolę agenta FBI w dreszczowcy kryminalnym Missisipi w ogniu (Missisipi Burning, 1988) był nominowany do Oscara[7]. Za występ jako szeryf „Mały” Bill Daggett w westernie Clinta Eastwooda Bez przebaczenia (1992) otrzymał Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego.

 
Hackman (1972)

Z aktorstwa wycofał się w 2004, kiedy to pojawił się po raz ostatni na ekranie w filmie Witamy w Mooseport, gdzie wcielił się w rolę byłego prezydenta USA, który kandyduje na urząd burmistrza małego miasteczka.

Pisarstwo

edytuj

Wspólnie z archeologiem podwodnym Danielem Lenihanem napisał trzy powieści: Wake of the Perdido Star (1999), Justice for None (2004) oraz Escape from Andersonville (2008).

Życie prywatne

edytuj

1 stycznia 1956 zawarł związek małżeński z Filipą „Faye” Maltese[13], z którą ma syna Christophera (ur. 1960) oraz dwie córki – Elizabeth Jean i Leslie Anne. W 1986 doszło do rozwodu[13]. W latach 1973–1974 był związany z Cloris Leachman[13]. W grudniu 1991 ożenił się z Betsy Arakawą[13].

Filmografia

edytuj

Nagrody

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jason Ankeny: Gene Hackman Biography. AllMovie. [dostęp 2022-07-14]. (ang.).
  2. ↑ a b Krzysztof Logan Tomaszewski: Supergwiazdy na walizkach. Polska Oficyna Wydawnicza Logan, 1993, s. 22. ISBN 83-900770-1-9.
  3. ↑ Gene Hackman. Rotten Tomatoes. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  4. ↑ Gene Hackman Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  5. ↑ a b Gene Hackman Biography (1930-). Film Reference. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  6. ↑ a b Gene Hackman What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 2012-09-19. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  7. ↑ a b c Krzysztof Logan Tomaszewski: Supergwiazdy na walizkach. Polska Oficyna Wydawnicza Logan, 1993, s. 23. ISBN 83-900770-1-9.
  8. ↑ a b c Gene Hackman - Actors and Actresses. Film Reference. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  9. ↑ Gene Hackman Biography (1930-). Biography.com. [dostęp 2022-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-10)]. (ang.).
  10. ↑ Gene Hackman. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  11. ↑ Gene Hackman. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
  12. ↑ Krzysztof Logan Tomaszewski: Supergwiazdy na walizkach. Polska Oficyna Wydawnicza Logan, 1993, s. 23–25. ISBN 83-900770-1-9.
  13. ↑ a b c d Gene Hackman Relationships. FamousFix.com. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gene_Hackman&oldid=74771117”