Andrzej Zebrzydowski

biskup krakowski, sekretarz Zygmunta I Starego

Andrzej Zebrzydowski herbu Radwan (ur. 1496 w Więcborku, zm. 23 maja 1560 we Wrześni) – biskup krakowski od 25 lutego 1551, kujawski w latach 1546–1551, chełmski od 8 czerwca 1545 do 19 marca 1546, kamieniecki od 1543, sekretarz Zygmunta I Starego, kanonik kapituły katedralnej poznańskiej instalowany w 1525 roku[1].

Andrzej Zebrzydowski
Ilustracja
Andrzej Zebrzydowski – drzeworyt Jana Styfiego wg rys. Jana Matejki z 1876 roku
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

1496
Więcbork

Data i miejsce śmierci

23 maja 1560
Września

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie

Biskup krakowski
Okres sprawowania

1551–1560

Biskup włocławski
Okres sprawowania

1546–1551

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Sakra biskupia

30 marca 1543

Andrzej Zebrzydowski
ilustracja
Herb
Radwan
biskup
Rodzina

Zebrzydowscy herbu Radwan

Data i miejsce urodzenia

1496
Więcbork

Data i miejsce śmierci

23 maja 1560
Września

Ojciec

Wojciech Zebrzydowski

Matka

Elżbieta Krzycka (zm. 1553)

Rodzeństwo

Bartłomiej Zebrzydowski, Kasper Zebrzydowski, Mikołaj Zebrzydowski, starosta raciąski, Katarzyna, Anna, Dorota, Barbara, Małgorzata i Jadwiga

W 1518 rozpoczął studia w Akademii Krakowskiej skąd przeniósł się do Bazylei, gdzie był uczniem Erazma z Rotterdamu, a następnie w 1529 do Paryża, gdzie studiował prawo i teologię. Ostatecznie studia zakończył w 1530 w Padwie. Koszty jego kształcenia pokryli: biskup krakowski Piotr Tomicki oraz prymas Andrzej Krzycki, który był jego wujem.

W 1530 został kanonikiem krakowskim, a rok później płockim. Pełnił także funkcje kapelana królowej Bony. W 1555 już jako biskup krakowski próbował zatrzymać ją w Polsce prosząc by nie wyjeżdżała do Bari.

Był posłem Zygmunta I Starego na sejmik województwa poznańskiego i kaliskiego w Środzie w 1542 i 1543 roku[2].

Sprawowanie przez niego biskupstwa nastąpiło w okresie masowego przechodzenia szlachty na kalwinizm a mieszczaństwa na luteranizm. Oburzony na króla Zygmunta II Augusta, iż ten nie próbuje temu zapobiegać w 1558 opuścił Kraków i przeniósł się do rodzinnego Więcborka. Jednak on sam wyznawał zasadę, cyt. A wierz sobie i w kozła, bylebyś dziesięcinę płacił[3]. Zmuszony do powrotu przez kapitułę krakowską zmarł w trakcie podróży. Został pochowany w katedrze wawelskiej w kaplicy obok zakrystii.

W Krakowie jako kanonik, a później jako biskup, mieszkał przy ulicy Kanoniczej 12.

W krużgankach klasztoru OO Franciszkanów zachował się jego portret, a w katedrze pomnik nagrobny autorstwa Jana Michałowicza z Urzędowa.

Przypisy

edytuj
  1. Kazimierz Miaskowski. Kanonicy katedralni poznańscy instalowani w latach 1524–1532, w: Przegląd Kościelny, T. 6, 1904, s. 277.
  2. Andrzej Wyczański, Posłowie Zygmunta I na sejmiki, w: Władza i społeczeństwo XVI i XVII w., Warszawa 1989, s. 196.
  3. Paweł Jasienica, Polska Jagiellonów, Warszawa 1983, s. 391.

Bibliografia

edytuj
  • Ks. Bolesław Przybyszewski, Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej, t. II, Kraków 1993.

Linki zewnętrzne

edytuj