Aceh
Aceh (wym. [ʔaˈtɕɛh]) – specjalne terytorium (daerah istimewa) Indonezji, leżące na północnym krańcu Sumatry. Pełna nazwa terytorium brzmi Nanggroe Aceh Darussalam. Dawniej używano także zapisu w postaci: Acheh, Atjeh lub Achin.
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba | |||||
| Data powstania |
7 grudnia 1956, 15 sierpnia 2005 (przyznanie autonomii) | ||||
| Zarządzający | |||||
| Powierzchnia |
58 376 | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
91 | ||||
Położenie na mapie
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Liczba ludności terytorium wynosi około 5,3 mln mieszkańców (2019). Stolicą i centrum administracyjnym terytorium jest miasto Banda Aceh[1].
Ludność terytorium zajmuje się uprawą pieprzu, ryżu, palmy kokosowej, palmy kateszowej, kauczukowca[2]. Ponadto w regionie rozwinął się przemysł rafineryjny[2].
W latach 1976–2005 toczył się konflikt między armią indonezyjską a lokalnymi rebeliantami z Ruchu Wolnego Acehu. Od wieków mieszkańcy Acehu stawiali silny opór, dawniej wobec holenderskich kolonistów, a następnie rządowi w Dżakarcie[3]. 26 grudnia 2004 zachodnie wybrzeże Acehu, w tym także stolica terytorium, została zniszczone przez fale tsunami, które wywołane zostało przez silne trzęsienie ziemi na Oceanie Indyjskim. Niektóre miasta, m.in. Calang i Teunom liczące oba po ok. 12 tys. mieszk., zostały zmiecione z powierzchni ziemi. W czasie operacji wojskowej wprowadzone zostały ograniczenia w poruszaniu się po terytorium. Rząd indonezyjski zdecydował się jednak otworzyć region, by umożliwić dostęp organizacjom humanitarnym. Ruchy separatystyczne zgodziły się na tymczasowe zawieszenie broni na czas akcji. 15 sierpnia 2005 podpisano w Helsinkach porozumienie pokojowe. Separatyści zgodzili się na rezygnację z żądania niepodległości, a rząd Indonezji obiecał zmienić prawo, tak aby lokalne partie polityczne mogły brać udział w wyborach, co było dotychczas niemożliwe. 11 grudnia 2005 odbyły się pierwsze w historii Indonezji wolne wybory na szczeblu regionalnym. W ich wyniku gubernatorem Acehu został Irwandi Yusuf – były rzecznik separatystów, a jego zastępcą – Muhammad Nazar.
Aceh jest jedynym regionem Indonezji, gdzie obowiązuje prawo szariatu[4][5]. Zaludnienie jest rzadkie (większość tworzą Aczinowie), z dużą przewagą muzułmanów[1]. Prowincja jest objęta statusem autonomii[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Encyklopedický ústav SAV, Encyclopaedia Beliana: slovenská všeobecná encyklopédia v dvanástich zväzkoch, wyd. 1, t. 1, Bratysława: Encyklopedický ústav Slovenskej akadémie vied, 1999, s. 37, ISBN 80-224-0554-X, OCLC 44479076 [dostęp 2019-11-04] (słow.).
- ↑ a b Aceh, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Amnesty: Indonesia 'failing to uphold' Aceh peace terms, „BBC News”, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2023-03-14] (ang.).
- ↑ redakcia/DLA, Ochutnal vlastnú medicínu – hlasoval za trest zbičovaním, zbičovali ho na verejnosti [online], Noviny.sk, 1 listopada 2019 [dostęp 2019-11-04] (słow.).
- ↑ a b Pomoc české charity v Indonésii má smysl [online], Církev.cz, 23 kwietnia 2012 [dostęp 2019-11-04] (cz.).
Bibliografia
edytuj- Michał Missala, Perspektywy samostanowienia Acehu, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations, nr 3–4 (t. 34)”, 2006, s. 197–214, ISSN 0209-0961.
- Encyklopedický ústav SAV, Encyclopaedia Beliana: slovenská všeobecná encyklopédia v dvanástich zväzkoch., wyd. 1, t. 1, Bratysława: Encyklopedický ústav Slovenskej akadémie vied, 1999, ISBN 80-224-0554-X, OCLC 44479076 [dostęp 2019-11-04] (słow.).