Ścinawka Średnia

Ścinawka Średnia powstała w XIII w. przy popularnym szlaku handlowym do Czech i Jeleniej Góry przez Kamienną Górę^[7]. W 1590 dwór dolny kupił Henryk von Stillfried Starszy (1519–1615), który w 1596 sprzedał dobra panu Otto von Ratschin und Arnsdorf (zm. 1601), synowi Jerzego, który w 1575 był właścicielem dworu „Ratschin“ w Gorzanowie. Majątkiem po jego śmierci do 1612 zarządzała wdowa Elizabeth von Schindel^[8] i syn^[9]. Rodzina Ratschin w wojnie trzydziestoletniej poparła wojska duńskie, za co ich majątki w 1622 zostały skonfiskowane^[10]. W XVIII w. własność ziemska uległa rozdrobnieniu i poszczególne fragmenty miejscowości znajdowały się w różnych rękach, między innymi część wsi należała do jezuitów z Kłodzka^[7]. W drugiej połowie XIX w. kiedy w 1879 r. to zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Nowej Rudy, wieś się rozwinęła^[7]. W 1902 r. kiedy przez miejscowość przeprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej powstało tu kilka zakładów przemysłowych, między innymi elektrownia, przędzalnia bawełny i wytwórnia skrzynek^[7]. W czasie II wojny światowej w Ścinawce Średniej znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen^[11].

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) mieszkało tu 2198 osób^[2]. Jest największą miejscowością gminy Radków.

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane Ścinawka^[12]. W roku 1993 po przekształceniu funkcjonuje jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Ścinawka Średnia^[13].

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty^[14]:

• kościół św. Marii Magdaleny w Ścinawce Średniej, parafialny z XIV w., przebudowany w 1738 r.,
• kościół Bożego Ciała w Ścinawce Średniej, filialny z 1517 roku, przebudowany w XVIII wieku,
• zespół pałacowy^[15] prepozytury oo. jezuitów (ul. Wojska Polskiego 13-15-17) z końca XVII wieku, przebudowywany w 1788 i 1925 r.,
  • pałac
  • cztery domy mieszkalne
  • spichrz, obecnie kaplica
  • pawilon ujęcia wody
  • park
• park „Bieganówek”, powstały po 1920 r.,
• wieża mieszkalna - Zamek Kapitanowo, z pierwszej połowy XVI wieku i XVII wieku, wkomponowana w bryłę gotycko-renesansowego dworu obronnego.

•  
  Kościół Bożego Ciała
•  
  Pałac w Ścinawce Średniej
•  
  Zamek Kapitanowo , 2017
•  
  Posąg św. Jana Nepomucena
•  
  Dawny dwór jezuitów w Księżnie
•  
  Kościół ewangelicko-metodystyczny

W Ścinawce Średniej krzyżują się drogi wojewódzkie nr 386 oraz 387^[16].

Stacja kolejowa Ścinawka Średnia stanowi węzeł dla czterech linii kolejowych^[17].

Kolej żelazna dotarła do Ścinawki 15 października 1879 r., wraz z otwarciem przedostatniego Śląskiej Kolei Górskiej, której część stanowi dzisiejsza linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych^[18]. Trasa jest czynna w ruchu towarowym i pasażerskim: przewozy prowadzą Koleje Dolnośląskie^[19].

W latach 1900–1902 główną, państwową linię przecięła prywatna, lokalna kolej dojazdowa, zwana Koleją Sowiogórską (na odcinku Dzierżoniów – Dzikowiec) i Koleją Stołowogórską (na odcinku Dzikowiec – Radków)^[20][21]. Linia została częściowo rozebrana jeszcze przez II wojną światową – pozostawiono bocznicę do stacji Nowa Ruda Słupiec^[22]. Istniejące od 1903 r. połączenie kolejowe Radkowa ze Ścinawką Średnią zostało w 1987 r. zawieszone^[23]. We wrześniu 1999 r. tory w kierunku Radkowa rozebrano^[24].

W 2010 r. odbudowano inną, uprzednio rozebraną w latach 90. XX wieku linię towarową ze Ścinawki Średniej do Tłumaczowa^[25]. Bocznicę odbudowano śladem dawnej transgranicznej linii kolejowej do Otovic, którą doprowadzono do Ścinawki w 1889 r.^[26]

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

• Kościół rzymskokatolicki, parafia św. Marii Magdaleny
• Kościół Ewangelicko-Metodystyczny, parafia w Ścinawce Średniej

• Alois Bartsch (1902–1982), niemiecki nauczyciel, pisarz, dokumentalista ziemi kłodzkiej,
• Adam Bałabuch (ur. 1961), polski duchowny katolicki, biskup świdnicki,
• Dorota Idzi (ur. 1966), polska pięcioboistka, medalistka mistrzostw świata, Europy oraz Polski.

•   czerwony – Główny Szlak Sudecki: Przełęcz Srebrna – Słupiec – Kościelec – Ścinawka Średnia – Wambierzyce – Skalne Grzyby – Karłów

• Na stacji kolejowej kręcone były sceny do filmu Jana Jakuba Kolskiego Afonia i pszczoły^[27].
• W kościele parafialnym kręcone były sceny do teledysku utworu „Fire & Forgive” (ang. ogień i wybaczenie) niemieckiego zespołu Powerwolf^[28].

• Ścinawka Dolna
• Ścinawka Górna

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce

• Historyczne i współczesne obrazy miejscowości ze strony Wratislaviae Amici
• Historia zamku Kapitanowo