Teatry w Toruniu

Tradycje teatru w Toruniu sięgają XVI wieku. Wówczas Gimnazjum Akademickie, obok biblioteki, muzeum, drukarni - założyła teatr. Równolegle obok Gimnazjum Akademickiego teatr prowadziło Kolegium Jezuickie. W 1604 roku wystawiono komedię Nawrócony Saul w Dworze Artusa, a w 1650 tragedię o ścięciu króla angielskiego, Karola Stuarta w Ratuszu Staromiejskim. Były to jednak grupy teatralne bez własnej sceny.

Początek stałej sceny teatralnej w Toruniu to 1802. Wówczas wzniesiono Teatr Miejski, w miejscu rozebranego pierwszego Dworu Artusa. Budynek nie zachował się do naszych czasów, gdyż w tym miejscu zbudowano później kolejny, istniejący do dziś budynek Dworu Artusa (również ówczesną siedzibę Teatru Miejskiego).

W 1887 roku wybudowano na Chełmińskim Przedmieściu teatr letni z salą koncertowo-muzyczną Teatr Wiktoria. Inny Teatr Letni istniał w Parku Ludowym. Na Mokrym Przedmieściu, w Toruniu w Kawiarni Wiedeńskiej, od 1884 występowały teatry dramatyczne. Polacy wystawiali swe sztuki także w sali teatralnej Strzelnicy Kurkowego Bractwa Strzeleckiego (ul. Przedzamcze, obecnie Młodzieżowy Dom Kultury), a od 1881 roku - w Muzeum Muzeum Towarzystwa Naukowego w Toruniu (ul. Wysoka).

W 1904 wybudowano istniejący do dziś Teatr im. Wilama Horzycy. W 1945 otwarto Teatr Lalek Baj Pomorski. W 1950 powstał Teatr Lalek Zaczarowany Świat.

W okresie PRL istniało kilka teatrów alternatywnych i eksperymentalnych. W 1963-1965 Teatr Dialogu, od 1961 roku Teatr Propozycji. W środowisku akademickim istniał Studencki Zespół Dramatyczny (1953-1955), Studencki Teatrzyk Poezji (1961-1965) oraz teatr Scena 59 (1960-1965).

Po 1989 oprócz najstarszych scen toruńskich (Teatr im. Wilama Horzycy, Teatr Baj Pomorski) działają też inne zespoły teatralne - Akademia Teatru Młodego Widza, Teatr Wróbli, Teatr Tempestas, Teatr Młodyżywiec, Perpetuum Mobile czy Grupa Teatralna Scena Młodych Studio P w Toruniu.

Corocznie odbywa się w Toruniu kilkanaście festiwali teatralnych, w tym najstarszy w kraju Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt" (od 1991). W 2006 Teatr Baj Pomorski poddano gruntownej rozbudowie i modernizacji, nadając mu formę otwartej księgi, z figurkami bajkowymi w oknach. Fasadę Baja Pomorskiego nagrodzono za najlepszą modernizację w kraju oraz za najładniejszy budynek teatralny 2006 roku^{[potrzebny przypis]}.

W Toruniu jest kilkanaście placówek teatralnych, impresariatów i innych zwartych stałych grup związanych z teatrem.

• Teatr im. Wilama Horzycy - największa i najstarsza scena
• Teatr Wiczy - prywatny teatr alternatywny

• Teatr Baj Pomorski - najstarsza w regionie i jedna z najbardziej znanych w kraju scen dziecięcych
• Teatr Vaśka - teatr prywatny
• Teatr Lalek Zaczarowany Świat - scena lalkowa i aktorska
• Teatr Magma

• Teatr Muzyczny Mała Rewia - kuźnia talentów tanecznych
• Studencki Teatr Tańca
• Teatr Tańca Akro w Toruniu

• Perpetuum Mobile - studencki
• Grupa Teatralna Scena Młodych Studio P - kuźnia talentów teatralnych
• Akademia Teatru Młodego Widza
• Teatr Wróbli
• Teatr Tempestas (studencki)
• Teatr Młodyżywiec

W Toruniu odbywa się kilkanaście cyklicznych festiwali i imprez teatralnych. Do najciekawszych należą:

• Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt" (maj)
• Ogólnopolski Festiwal Teatralny Pobocza Teatru (kwiecień)
• Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych Bulwar (lipiec)
• Europejskie Spotkania Artystyczne - oprócz Torunia w Przysieku i Zamku Bierzgłowskim (maj)

• Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek (październik)

• Akademickie Spotkania Teatralne Klamra (marzec)

• Letnie Spotkania Teatrów Ulicznych (lipiec i sierpień)
• Międzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych (czerwiec)
• Festiwal Folkloru Miejskiego Kapele Podwórkowe (wrzesień)
• Przegląd Teatrów Ogródkowych Międzymurze (sierpień)

• Opis historii i współczesności teatrów w Toruniu