Kłodawa

Pierwsze ślady osadnictwa we wsi Słupeczka odnotowano już 4000 lat temu, zaś 2500 lat temu takie ślady odnaleziono w Starej Kłodawie. Była to kultura łużycka. Samo miasto Kłodawa położone jest nad rzeką Rgielewką (dopływ Warty), inaczej zwaną Kłodawicą. Nazwa miasta pochodzi od wyrazu "kłoda", które oznaczało legowisko zwierzyny leśnej, zawalone drzewem i pilnowane przez "zakłodników". Nazwy pobliskich miejscowości (Pomarzany, Radzyń) świadczą, że ludność napływała do miasta z północnej Polski. Za Piastów tereny te porośnięte były gęstymi lasami, a królowie chętnie przybywali tu na polowania. Miasto należało do województwa łęczyckiego.

Już w 1085 roku król Władysław Herman nakazał wybudować w Kłodawie kościół, będąc wdzięcznym za narodziny swojego syna, Bolesława. Takie budynki wznoszono również w innych miastach Polski. Kościół otrzymał za patrona świętego Idziego. Jego powstanie znacznie zwiększyło napływ rzemieślników do miasta. Królem, który szczególnie lubił te strony, był Władysław Jagiełło. Na jednym ze zjazdów koronnych w Łęczycy w 1409 roku wydał przywilej, uwalniający mieszkańców Kłodawy od dostarczania podwód dla posłanców i sokolników królewskich. Zastrzegał, że kiedy jego żona, Jadwiga, będzie przebywać w mieście, Kłodawiacy zobowiązani są zapewnić jej kilka wozów oraz kuchnię królewską. W 1429 roku do Kłodawy przybywają kanonicy laterańscy regularni. Monarcha, zanim zmarł, spełnił ogromne marzenie mieszczan i 9 sierpnia 1430 nadał Kłodawie prawa miejskie magdeburskie. Nadał jeszcze jeden przywilej miastu: zapewnił swobody miejskie mieszkańcom, uwalniając ich od ciężarów dawnego prawa polskiego. Miastu nadawano odtąd ustawy magdeburskie, a więc niemieckie. Na czele miasta stanął wójt, który miał za zadanie sądzić mieszczan. Pomagali mu w tym ławnicy. Rozwojowi miasta sprzyjał również kolejny król, Kazimierz Jagiellończyk. W 1455 roku uwolnił miasto od wszelkich ceł i opłat targowych. Było to wtedy jedno z największych miast województwa. Król chętnie przebywał w Kłodawie, gdyż na północy toczono wojnę o brzegi Bałtyku. W 1464 roku wybuchła morowa zaraza. Rok później w Kłodawie wybuchł ogromny pożar, król Kazimierz odwiedził zgliszcza i dopomógł miastu naprawić szkody, wydał również zgodę na wybudowanie szpitala. Nadał Kłodawie wójtowstwo. W mieście zbierały się większe zgromadzenia szlachty i duchowieństwa. Wiece były zwykle spowodowane konfliktami z Turcją. W 1485 roku zwołano sejmik szlachty wielkopolskiej. Punktem kulminacyjnym świetności Kłodawy było panowanie Zygmunta Starego. Zatwierdził on w Krakowie wszystkie dotychczas nadane przywileje, a po kolejnym pożarze uwolnił mieszczan od płacenia czynszu z placów i domów; później także od reszty czopowego. Pozwolił na wykopanie studni pośrodku rynku. W 1535 roku miasto nawiedziła kolejna klęska pożaru, który zniszczył jego znaczną część. Delegacja wybrała się do króla, aby zlitował się nad miejską tragedią. Wszystkie te prawa potwierdził syn monarchy, Zygmunt August. Uwolnił mieszczan od wszelkich "foraliów" i różnych innych opłat. W czasie bezkrólewia znów nawiedził miasto pożar. Zwolnienie od wszelkich opłat (chyba już tradycyjne) nastąpiło zaraz po koronacji kolejnego króla, Stefana Batorego. Pozwolił wsyatwić nowy ratusz, gdy stary uległ znacznemu zniszczeniu. Zygmunt III Waza zezwolił na wybudowanie mostu na rzece Rgielewce. W latach 1516 - 1762 kłodawska szkoła kolegiacka stała się filią Akademii Krakowskiej. W czasie potopu szwedzkiego Kłodawa została doszczętnie zniszczona i mimo pomocy władców nie była w stanie przez bardzo długi okres powrócić do dawnej świetności. Ruinę przypieczętowała zaraza w 1708 roku. W latach 1718 - 1755 budowano w mieście kościół parafialny, obecnie pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kłodawie. Ostatnie łaski nadawał miastu Stanisław August Poniatowski. Według niektórych źródeł, w 1788 roku wybuchło tu 151 pożarów.

W 1818 roku rozebrano kolegiatę Świętego Idziego, a cegły z jego rozbiórki wykorzystano na budowę Ratusza Miejskiego (obecnie Komisariat Policji). Zabytkowa drewniana dzwonnica, znajdująca się przy zlikwidowanym kościele, została przeniesiona na cmentarz parafialny. W 1866 roku nastąpiła kasacja zakonu kanoników regularnych laterańskich, a wkrótce Kłodawa utraciła prawa miejskie. W 1897 roku powstała pierwsza świecka szkoła (obecnie Zespół Szkół Nr 1). W 1901 roku wybudowano kościół pw. Świętego Dominika w Bierzwiennej Długiej, który konsekrowano trzy lata później.

Kłodawa została wyzwolona przez Polską Organizację Wojskową 9 listopada 1918 roku. Trzy lata później w wyniku pożaru spłonęło 130 budynków mieszkalnych, a dach nad głową straciło 85 rodzin. W 1922 roku oddano do użytku linię kolejową Kutno - Strzałkowo, przebiegającą w odległości 4 km od Kłodawy. Trzy lata później Kłodawa odzyskała prawa miejskie. Najważniejszymi inwestycjami okresu międzywojennego była elektryfikacja miasta oraz regulacja Rgielewki. W 1936 roku do Bierzwiennej Długiej przybyły Siostry Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi; do 1940 roku zajmowały się prowadzeniem ochronki dla dzieci, zamkniętej w czasie wojny przez Niemców. Od 1938 roku miasto administracyjnie przyłączono do województwa poznańskiego. We wrześniu 1939 roku w dworku w pobliskiej wsi Leszcze przebywał oddział Armii "Poznań z generałem Tadeuszem Kutrzebą, oczekujący na spotkanie z generałem Bartnowskim. Do spotkania nie doszło, obaj panowie spotkali się wkrótce w Mchówku. W Leszczach zapadła decyzja o zorganizowaniu bitwy nad Bzurą. W kwietniu 1940 dokonano morderstwa w Katyniu, w którym śmierć ponieśli również Kłodawiacy. 1941 - zamordowanie 1500 Żydów kłodawskich w Chełmnie nad Nerem. 1943 - w Dachau zamordowano proboszcza parafii w Kłodawie, księdza Teofila Choynowskiego.

W latach 1945 - 1949 do Kłodawy przybywały Siostry Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi. Rok później otworzono tu pierwszą miejską bibliotekę "Wiedza". Siostry doprowadziły do wybudowania w 1975 roku ich własnego domu przy ulicy Toruńskiej. 27 maja 1990 odbyły się pierwsze w mieście wybory na burmistrza (został nim Józef Chudy). W 1991 roku zmieniono nazwy wielu ulic, m.in. Armii Czerwonej na Świętego Ducha. 23 kwietnia 1997 na Placu Wolności wybuchł pożar, który strawił kamienicę mieszkalną oraz budynek Poczty Polskiej. 21 września 1997 przeprowadzono wybory parlamentarne, w których wzięli udział Kłodawiacy. Kolejne wybory na burmistrza odbyły się 11 października 1998 roku. Wygrał je wtedy Zdzisław Domański, który stoi na czele miasta do dnia dzisiejszego. Od 1999 roku Kłodawa przyłączona jest administracyjnie do województwa wielkopolskiego.

Szablon:Wielkopolskie stub