Aleksander Kawałkowski

W 1915 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Od 1 października 1919 roku do 1 czerwca 1920 roku był uczniem 20. klasy Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie^[2]. W latach 1921–1922 był oficerem klasy podchorążych, a w 1923 roku oficerem kompanii kursu doszkolenia. W 1924 roku był komendantem kursu I rocznika Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie^[3]. 1 listopada 1925 roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza VI Kursu Normalnego. 28 października 1927 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przeniesiony do Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie na stanowisko kierownika referatu. Równocześnie wykładał historię wojskowości w Oficerskiej Szkole Inżynierii. Z dniem 1 września 1932 roku został przydzielony do dyspozycji ministra spraw zagranicznych na okres 12 miesięcy^[4][5]. Z dniem 30 września 1933 roku został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do 30 pułku Strzelców Kaniowskich w Warszawie^[6].

Po zwolnieniu z wojska otrzymał stanowisko naczelnika Wydziału Polityki Oświatowej w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a następnie rozpoczął służbę w dyplomacji. 1 marca 1936 roku został konsulem w Konsulacie Generalnym RP w Paryżu, a 1 października 1937 roku konsulem generalnym RP w Lille^[7].

6 września 1941 roku został komendantem Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość kryptonim „Monika”, utworzonej w nieokupowanej przez Niemców części Francji, a następnie kierował pracami pionu cywilnego tej konspiracyjnej organizacji^[8]. Zaangażowany w Akcję Kontynentalną, kierował siecią wywiadowców. Po wyzwoleniu Paryża w 1944 został ministrem pełnomocnym w rządzie na emigracji, 17 maja 1944 otrzymał nominację na reprezentanta polskiego rządu emigracyjnego na Francję, Holandię i Belgię^[9].

Zmarł 19 sierpnia 1965 roku w Genewie. Został pochowany na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency^[10].

Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów ośmiotomowej Encyklopedii wojskowej wydanej w latach 1931–1939 gdzie zredagował hasła związane z historią wojny polsko-rosyjskiej 1918–1920^[11]. Pierwsze publikacje ukazały się w 1925 na łamach „Polski Zbrojnej”, ogółem Aleksander Kawałkowski opublikował kilkaset felietonów, artykułów i opinii na łamach „Kuriera Porannego”, „Gazety Polskiej”. Dotyczyły historii wojskowości, uwarunkowań historycznych działań zbrojnych, dziejów wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. Był autorem:

• „Historia wojen” (skrypt) /1925/;
• „Od rozbiorów do zjednoczenia” /1928/;
• „Z dziejów odbudowy państwa”/1933/;
• „Obrona Lwowa” (współpraca redakcyjna) /1933/.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari^[12] nr 10476^[13]
• Krzyż Niepodległości (28 grudnia 1933)^[14]
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi (1939)^[15]
• Srebrny Krzyż Zasługi (16 marca 1933)^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1938.
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 329. [dostęp 2020-10-22].
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Mieczysław Juchniewicz, Tadeusz Panecki: Polacy w europejskim ruchu oporu. W: Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. T. III: Polski ruch oporu 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.
• Otton Laskowski: Encyklopedia wojskowa. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, 1931.

• Józef Pilsudski Institute of America, Archiwum Podpułkownika Aleksandra Kawałkowskiego