La Grassa
Vilatge d'Occitània |
La Grassa
Lagrasse | ||
---|---|---|
Lo pont vièlh. | ||
| ||
| ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 05′ 30″ N, 2° 37′ 17″ E | |
Superfícia | 32,2 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
586 m 132 m 82 m | |
Geografia politica | ||
País | Lengadòc | |
Estat | França | |
Region 76 |
Occitània | |
Departament 11 |
Aude | |
Arrondiment 113 |
Narbona (2017 ---->) | |
Canton 1107 |
Las Corbièras (caplòc del Canton de La Grassa abans 2015) | |
Intercom 200035863 |
CC de Region Lesinhanenca, Corbièras e Menerbés | |
Cònsol | René Ortega (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
544 ab. 553 ab. | |
Densitat | 17,33 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | Lagrassiens (en francés) | |
Còde postal | 11220 | |
Còde INSEE | 11185 |
La Grassa[1] (Lagrasse en francés) es una comuna lengadociana de las Corbièras, situada dins lo departament d'Aude e la region d'Occitània, ancianament de Lengadòc-Rosselhon.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]La Grassa
[modificar | Modificar lo còdi]Las atestacions ancianas son Ecclesia Beati Michaelis en 1207; Ecclesia Beati Michaelis de Grassa en 1314; Rector ecclesiae de Crassa en 1351; La Grasse en 1781[2].
Dauzat cita autras doás fòrmas ancianas, Crassa en 807 e La Crassa en 1034; La Grassa vendriá del nom latin d'òme Crassus; l'article s'explica per le crosament ambe'l latin gratia « gràcia » [o puslèu sa fòrma populara atestada graça], motivat per la preséncia d'una abadiá [3].
Nahuze
[modificar | Modificar lo còdi]Nahuze es una montanha a l'interior de la Montanha de Laric o del grop de Laric (Antòni Savartés), dins las comunas de Camplong e de la Grassa. Es atestada en 902, Mons Anausa e en 1287, Nemus de Nahusa [4]. L'abat Savartés manda a Saint-Michel de Nahuze e i anam.
Saint-Michel (Sant Miquèl) es una anciana capèla sul Mont Laric, comuna de Ribauta (sus la mapa, es una error per La Grassa), un priorat unit a l'abadiá de La Grassa. Son decimària compreniá Pellat (comprene Puèg lat, puèg larg), Las Ilhas (pas la comuna, mes dins la comuna de Montlaur), Argentièrs e Escudièrs. Las fòrmas ancianas de Sant Miquèl de Nahuze son : Ecclesia sancti Michaelis de Nahuza en 1119, Terra Sancti Michaelis de Anausa en 1157, Sanctus Michael de Nausa en 1251, Sanctus Michael de Nahuse en 1347, Sanctus Michael de Nauza en 1351-1494, Sant Miguel (sic) en 1538, Sant Myquelh en 1538, Camy de Sainct Miquel en 1597, Une montaigne dicte Sainct Michel de Nahuze où est l'hermitage Sainct Michel en 1641, Sainct Michel de Nause en 1665, Sainct Michel d'Aneuze entre 1101 e lo sègle XVII, etc [5].
Vinòsols
[modificar | Modificar lo còdi]Vinòsols es una localitat despareguda entre Montlaur e La Grassa. Las fòrmas ancianas son : Cellula... quae dicitur Vinosolus en 837, Vinazouls al sègle XVIII, Binozouls (cadastre de Montlaur, section A) [6].
Es un dels quatre lòcs d'Aude ambe finala -òsols, que son accentuats sus l'abans-darrèra sillaba finala malgrat una finala consonantica, ambe Artòsols (Sant Martin de Les), Conòsols, Limòsols (Bèlcaire)[7].
Per exemple, Delamarre explica Conòsols per un cuno-ialon, « vilatge del can / gos, o del lop » [8]. La finala -òsols o -òsol es probablament le resultat local de -ialon, « clarièra, al sens de lòc desbosigat per installar un vilatge e donc vilatge[9] », coma endacòm mai -uèjols; lo nom es probablament lo meteis que Vineuil (Endre), Vignoux-sur-Barangeon, de uīno-ialo : « le vinhièr, le vinhal ».
Le Carlar
[modificar | Modificar lo còdi]Le Carlar es una localitat despareguda, ara capèla rurala votiva. Las fòrmas ancianas son : Castrum quod vocatur Castlar in valle de Orbione en 1182, Ecclesia Sancte Marie de Casclars entre 1228 e 1494, Beata Maria de Castelario en 1317, Beata Maria de Caslario entre 1324 e le sègle XV, De Carlario en 1351, Bastida de Caslario entre 1392 e 1494, De Carlato entre 1392 e 1494, Nostre Dame del Carla, église, hermitage et cimetière en 1494, Nostre Dame del Carla, église et cimetière en 1623, Esglise et hermitage Nostre Dame de Carla, simentié et jardin en 1641, Notre Dame du Carlat (cadastre) [10],[11].
Le Carlar es pas exactament dins la val d'Orbiu, mes tresplomba la val d'Alson (del Vilar), dins un site ideal per un castèl fortificat que deviá conta-rotlar un camin important, coma es ara la RD 3. Le nom castelar e noms aparentats ven del latin castellum, derivat de castrum, ambe'l sufixe -are, çò qu'es pus frequent e que se justifica encara mai quand i a un article. Es un nom plan espandit, ambe de variantas, Le Castelar, Le Casterar, fòrma gascona, e de fòrmas sincopadas, derivadas del Castlar, coma Le Carlar o Lo Cailar, ambe rotacizacion o vocalizacion del grop malaisit -st-. Negre, citat per B. Boyrie-Fénié a prepaus del Castelar (Agenés), explica castelar per « residéncia senhorala fortificada » [12] e Astor explica lo sufixe -ar, del neutre latin -are per l'emplaçament, le site d'un castèl [13]. Le sufixe permet pas de saber quora se tracta d'un castèl actual o d'un castèl ancian, a l'epòca de la fixacion del nom, mes l'usatge dona l'impression que le tipe castelar e derivats es emplegat mai que mai per de castels arroïnats e donc sovent despareguts a nòstra epòca.
Puèglat
[modificar | Modificar lo còdi]Puèglat es un castèl modèrne e un ancian priorat del vocable de Sant Martin, unit a l'abadiá de La Grassa. Las fòrmas ancianas son : Ecclesia Sancti Martini de Podiolato en 1119, Podium Latum en 1494, Metterie de Puechlat en 1579, Saint Martin de Pellat, église et cimetière en 1623, Esglize et simentière de Saint Martin, dict Pellat en 1641, Pellat en 1754, Pellat, château et chapelle en 1781 [14].
Le lòc es sus un planòl que tresplomba la val d'Orbiu, mes en dejós d'una montanha de 400 m, çò que motiva le sens de « puèg larg ».
Vilamanha
[modificar | Modificar lo còdi]Vilamanha [situada a l'extremitat occidentala de la comuna, sus la RD 3] es una anciana comunautat unida d'en primièr a Rius en Val, puèi a La Grassa en 1791, un ancian priorat del vocable de Sant Julian. Las fòrmas ancianas son : Villa Magna en 1106, Villula de Villamagna en 1110, Villa Magna, in Valle Aquitania en 1212, Beatus Julianus de Villamagna en 1269, Villare de Villamanha... parochiae Sancti Christophori (de Rius) en 1283, De Villamancgna en 1284, De Villa Magno (sic) entre 1351 e 1494, Une borie appellée Villemaigne al sègle XVIII, etc [15].
Villa designa las grandas proprietats ruralas a partir del sègle IV, puèi pren pauc a pauc lo sens de « vilatge ». Lo determinant es lo latin magna, « granda »[16] (coma pels autres toponimes semblables). Remarcar, en 1110, l'oposicion de sens entre villula e Vilamanha.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]L'istòria del vilatge se confondís amb aquela de l'abadiá Santa Maria de La Grassa que comencèt amb l'installacion dins la val de l'abat Nebridius e sus companhons. Alara fondèron un monastèri. Carlesmanhe creèt una carta en 778 qu'es a l'origina de l'abadiá de La Grassa, que venguèt mai tard une de las mai importantas de França.
A la Revolucion, l'abadiá foguèt separada en dos lòts venduts coma ben nacional, que Barthélémy Darnis comprèt en bona partida. Victor Hannuic, agent general, faguèt destruire totas las estatuas de l'abadiá. Uèi, una partida es publica (Conselh general d'Aude) e l'autra privada amb la preséncia de canonges. La vila abriga fòrça artistas et artesans d'art que fan viure lo vilatge e atiran fòrça visitors.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 316 | 1 299 | 1 275
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | - | - | 1 355 | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- | - | 902 | - | - | - | - | - | -
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
708 |
Cercar |
615 |
603 |
601 |
599 625 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
598 624 |
583 609 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
- En 2018 la populacion èra de 544 abitants e la densitat èra de 16,89 ab/km².
Lòcs e monuments
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo vilatge, una bastida, que demòra son pont del sègle XII, de rèstes de barris e ostals vièlhs.
- La ciutat medievala: barri, carrièras estretas, mercat cobèrt, etc.
- L'abadiá de La Grassa situada sus l'autra riba de l'Orbiu en fàcia del vilatge.
- Lo Pont Vièlh[17] de 1303 retaurat als sègles XVII e XIX.
- La glèisa de Sant Miquèl[18],[19]gotica.
- Las roïnas del priorat de Sant Miquèl de Nahuze suls penjats de la montanha d'Alaric
- La capèla de Nòstra Dama del Carlar.
Personalitats ligadas amb la comuna
[modificar | Modificar lo còdi]Véser tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/11.html
- ↑ «Dictionnaire topographique de la France».
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 378
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 271, legir en linha [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f363.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 408, legir en linha [https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f500.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 34, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f126.item.texteImage
- ↑ L. Alibèrt, Notes de toponymie audoise, revista Folklore-Aude , p. 134-135, octobre de 1938
- ↑ Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 131 e 341
- ↑ Xavier Delamarre, Dictionnaire de la langue gauloise, ed. Errance, 2003, p. 185
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 70, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f162.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 282, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f374.item.texteImage
- ↑ Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes, Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 81-82
- ↑ Jacques Astor, Dictionnaire des Noms de Familles et Noms de Lieux du Midi de la França, Éditions du Beffroi, 2002, p. 207
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 299, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f391.item.texteImage
- ↑ Abbé Sabarthès, Dictionnaire topographique du département de l'Aude, 1912, p. 476, legir en linha https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k110095d/f568.item.texteImage
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 718 e 722, a Ville
- ↑ (fr)Marcel Prade - Les ponts monuments historiques - pp.81 - Brissaud - Poitiers - 1988 - ISBN 2-902170-54-8
- ↑ (fr)Marcel Durliat - L'église paroissiale de Lagrasse - pp.130-133, dans Congrès archéologique de France. 131en session. Pays de l'Aude. 1973 - Société Française d'Archéologie - Paris - 1973
- ↑ Bruno Tollon - Le mobilier de l'église de Saint-Michel de Lagrasse - pp.134-139, dans Congrès archéologique de France. 131en session. Pays de l'Aude. 1973 - Société Française d'Archéologie - Paris - 1973