Qliner

Qliner
Qbuzz Qliner uit de GD-concessie met een Mercedes-Benz Integro uit 2014.
Algemene informatie
Land	Nederland
Eigenaar huisstijl	Arriva Regionale overheden (Noordelijke provincies)
Actief	januari 2003
Materieel
Bussen	Mercedes-Benz Integro Mercedes-Benz Intouro Setra S 419 UL Van Hool Astromega Volvo 8900 Zie Materieel
Portaal    Openbaar vervoer Economie

De Qliner is een snelbusformule die wordt gebruikt in het openbaar vervoer van Nederland. De "Q" staat voor de Engelse woorden Quick (snel) en Quality (kwaliteit). De Qliner-formule wordt voornamelijk gebruikt in het noorden en westen van Nederland. De bussen verbinden grote plaatsen met elkaar. Vaak wordt er alleen gestopt op de belangrijkste haltes, en wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van provinciale en/of snelwegen.

Vervoerder Arriva bedacht de Qliner als alternatief voor de Interliner, de snelbusformule van de VSN-Groep die tot 2003 door vrijwel alle Nederlandse streekvervoerders werd gehanteerd. In januari 2003 gingen de eerste Qliners rijden in een gedeelte van Zuid-Holland, waar Arriva een concessie had gewonnen. Deze vervingen de groene Interliners van Connexxion. Tegelijkertijd werden ook de Arriva ritten op lijn 315 (Groningen-Lelystad) en de Aggloliners in Noord-Nederland voortaan onder de naam Qliner gereden.

In 2005 verkreeg Arriva het streekvervoer in de regio Waterland. Hier werden de bestaande spitsbussen naar Amsterdam-West en Amsterdam-Zuidoost, alsmede de schoolbussen omgedoopt in Qliner. Na het verlies van de concessie aan EBS in 2011 verdween de merknaam weer.

In de eerste jaren was Arriva de enige vervoerder die de naam Qliner hanteerde. Later^{[(sinds) wanneer?]} heeft Arriva de naam Qliner in de noordelijke provincies overgedragen aan de OV-autoriteiten, waar de naam ook door andere vervoerders gebruikt kan worden. Vanaf 1 juli 2005 gebruikte Connexxion de naam voor de snelbuslijn 315 Lelystad - Groningen. Deze lijn werd eerst nog gezamenlijk door Arriva en Connexxion gereden onder de naam Interliner. De lijn werd aanbesteed door de OV-autoriteiten in Friesland, Groningen en Flevoland, waarbij als eis gold dat de naam Qliner gehanteerd moet worden door de nieuwe vervoerder. Sinds 3 juli 2011 is Arriva weer de vervoerder op deze lijn.

In december 2008 werd Qbuzz vervoerder in de concessie Zuidoost-Fryslân en werd dit nieuwe bedrijf verantwoordelijk voor het rijden van Qliner 310 Heerenveen - Drachten - Leeuwarden. Op 13 december 2009 werd Qbuzz ook de vervoerder in de GD-concessie. Deze concessie omvat 10 Qliner verbindingen. Sinds deze datum rijdt Qbuzz alle Qliners in de drie noordelijke provincies, met uitzondering van de bundel 315/325/335 (Groningen - Emmeloord), 350 (Alkmaar-Leeuwarden) en de Qliners 305 (Emmen - Groningen), 314 (Drachten - Groningen) en voormalige 327 (Hoogeveen - Emmen). Sinds 11 december 2016 worden alle Qliners in Friesland gereden door Arriva. Qliner 305 werd tot december 2016 door Arriva Touring gereden om daarna de lijn te ruilen met Qbuzz voor lijn 304 (Groningen, Hoogkerk, Leek A7, Boerakker A7, Marum A7 en Drachten) zodat alle Qliners tussen Groningen en Emmeloord tot december 2019 werden gereden door Arriva / Arriva Touring, daarna heeft Qbuzz de lijnen 304 en 314 overgenomen (lijn 324 is naar Arriva gegaan).

Op 9 december 2012 groeide het Qliner-netwerk aanzienlijk, nadat Arriva het busvervoer had verkregen in Zuid-Holland Noord. Hier werden alle snelbussen naar Den Haag en Schiphol, negen lijnen in totaal, hernoemd naar Qliner. Dit aantal daalde weer nadat een aantal Qliners bij het R-net gingen horen en voortaan onder die naam gingen rijden.

Om in de verschillende productformules toch nog enige uniformiteit aan te brengen, is in 2004 het 'HOV-tarief' ingevoerd op zowel de groene Interliners als de Qliners. Dit tariefsysteem is gebaseerd op het NS-tarief, maar is niet meer uitwisselbaar. Tot eind 2006 waren bij het HOV-tarief de nationale vervoerbewijzen ook geldig in combinatie met in de spitsuren een toeslagkaartje, maar dan alleen op de kortere afstanden, dat wil zeggen een maximum van 18 zones (19 strippen) of 6-sterren. Doordat vanaf 2007 de tarieven voor de lange afstand zijn verlaagd is het plafond voor strippenkaarten en abonnementen opgeheven en kan deze soort vervoerbewijzen ook voor de lange afstand gebruikt worden.

Tot 2 januari 2011 gold er op de Qliners binnen de GD-concessie nog een toeslag voor reizen tot 9 uur. Sinds 2 januari 2011 is deze toeslag vervallen en betaalt men voor een reis met een Qliner hetzelfde tarief als voor een rit met een normale streekbus. Dit met het oog op de invoering van de OV-chipkaart, waarbij de kilometertarieven gelijk aan elkaar zijn. Bij lijn 315 wordt een hogere kilometertarief gevraagd dan bij de normale streekbus.

Door de introductie van de OV-chipkaart is het HOV-tarief komen te vervallen.

Voor de Qliner verbindingen wordt meestal afwijkend materieel gebruikt. De bussen zijn meestal voorzien van een hoge vloer (instap met treden) en hebben comfortabelere stoelen in vergelijking met een streekbus. Een hogevloerbus heeft meestal een betere vering en is ook stiller dan een streekbus. Het comfort is belangrijk omdat reizigers meestal lange afstanden afleggen in een Qliner-bus.

Mercedes-Benz is een populaire fabrikant onder vervoerbedrijven voor het leveren van Qliner-bussen met een hoge vloer.

• De Mercedes-Benz Integro komt het meest voor in het Qliner-wagenpark. De bussen worden ingezet op alle Qliner-verbindingen van Qbuzz, sporadisch op enkele Qliner-verbindingen in Fryslân en de Qliner-bundel Emmeloord - Groningen. Vroeger^{[(sinds) wanneer?]} werden ze ook ingezet op de Arriva Touring-Qliners in Groningen en Drenthe.
• De Mercedes-Benz Intouro is de goedkopere versie van de Integro en wordt door Arriva ingezet in Fryslân en vroeger^{[(sinds) wanneer?]} ook in Groningen en Drenthe.

Een nadeel aan hogevloerbussen is dat de bussen slecht toegankelijk zijn voor mindervaliden, zoals ouderen of mensen in een rolstoel. Om toch iedereen te kunnen vervoeren zijn vrijwel alle bussen voorzien een rolstoellift.

In Zuid-Holland Noord, enkele lijnen in Groningen en Drenthe en het voormalig DAV-gebied worden door de Qliners minder grote afstanden afgelegd. Daarom worden deze lijnen geëxploiteerd door comfortabele lagevloerbussen van het type Volvo 8900. Deze bussen zijn makkelijker toegankelijk voor mindervaliden.

Sinds eind 2017 worden er ook dubbeldekkers van het type Van Hool TDX27 Astromega ingezet. Sinds eind 2019 rijden er hogevloerbussen rond van het type Setra S 419 UL.

Connexxion zette tot juni 2011 de MAN Lion's Regio in op de verbinding Groningen - Lelystad, waarna deze overging naar Arriva. Qbuzz zette dit type bus tussen december 2008 en december 2012 in op de Qliners in Zuidoost-Fryslân. Deze bussen zijn vervangen door Integro's.

In de provincies Groningen en Drenthe verzorgen de Qliners de snelle verbindingen tussen de stad Groningen en de meeste grote plaatsen in de regio, die niet of niet adequaat door treinen verbonden zijn met Groningen-stad. De Qliners verzorgen sneldiensten en maken veel gebruik van de twee grote snelwegen in de regio, de A7 en de A28. De meeste lijnen hebben in Groningen hun eindpunt bij station Groningen, dat tevens het grootste busknooppunt is in de provincie Groningen.

De meeste Qliners in de provincies Groningen en Drenthe vallen onder de concessie GD (Groningen - Drenthe), die wordt geëxploiteerd door Qbuzz. De Qliners 304, 314 en 324 vielen tot december 2019 onder een aparte concessie, die in handen was van Arriva Touring.

Lijn	Route	Via	Exploitant	Concessie	Opmerkingen
300	Groningen - Emmen	Gieten en Borger	Qbuzz	GD
304	Groningen - Drachten	Hoogkerk en Marum	Qbuzz	GD
309	Groningen - Assen		Qbuzz	GD
310	Assen - Veendam	Gieten	Qbuzz	GD
312	Groningen - Stadskanaal	Gieten en Gasselte	Qbuzz	GD
314	Groningen - Drachten		Qbuzz	GD	Rijdt niet 's avonds en in het weekend.
319	Groningen - Assen		Qbuzz	GD	Non-stopversie van lijn 309

Ook door de provincie Friesland lopen Qliner-lijnen. De lijnen 320, 324 en 356 dienen ter ontsluiting van Drachten, de grootste plaats in de provincie zonder station. Qliner 350 is de enige bus die over de Afsluitdijk rijdt, en de enige directe OV-verbinding tussen Leeuwarden en noordelijk Noord-Holland.

Lijn	Route	Via	Exploitant	Concessie	Opmerkingen
315	Groningen - Emmeloord	Heerenveen, Joure, Lemmer en Bant	Arriva	Fryslân	Rijdt het traject samen met lijn 324.
320	Leeuwarden - Heerenveen	Drachten	Arriva	Fryslân
324	Groningen - Emmeloord	Drachten, Heerenveen, Joure, Lemmer en Bant	Arriva	Fryslân	Rijdt alleen 's avonds en in het weekend. Rijdt het traject samen met lijn 315.
350	Alkmaar - Leeuwarden	Heerhugowaard, Nieuwe Niedorp, Den Oever en de Afsluitdijk	Arriva	Fryslân
355	Leeuwarden - Dokkum		Arriva	Fryslân	Rijdt niet 's avonds en in het weekend.
356	Dokkum - Drachten	Feanwâlden, Quatrebras	Arriva	Fryslân	Rijdt niet 's avonds en in het weekend.

Alhoewel in het verleden wel gepland, is er bij de aanleg van de provincie Flevoland geen directe spoorlijn aangelegd tussen Lelystad, Heerenveen, Drachten en Groningen. In plaats van deze zogeheten Zuiderzeelijn heeft er een lange tijd een directe bus gereden over de A6 en de A7. Na de opening van de Hanzelijn op 9 december 2012 is de reistijd per trein tussen Lelystad en Groningen kleiner geworden dan de reistijd van de directe busverbinding. In de plaats daarvan is de voormalige lijn 315 opgeknipt in twee lijnen, Groningen - Emmeloord en lijn 345 Emmeloord - Lelystad, de laatste lijn is sinds 8 december 2013 geen Qliner meer en is in december 2014 lijn 140 geworden. In december 2023 werd laatstgenoemde lijn vernummerd in snelRRReis 214.

Lijn	Route	Via	Exploitant	Concessie	Opmerkingen
315	Groningen - Emmeloord	Heerenveen, Joure, Lemmer en Bant	Arriva	Fryslân	Rijdt het traject samen met lijn 324.
324	Groningen - Emmeloord	Drachten, Heerenveen, Joure, Lemmer en Bant	Arriva	Fryslân	Rijdt alleen 's avonds en in het weekend. Rijdt het traject samen met lijn 315.

Zie Qliner-net Zuid-Holland Noord voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Door de concessie Zuid-Holland Noord lopen veel Qliners, die de streek verbinden met de twee grote economische mainports in de regio: Den Haag en Schiphol. Deze lijnen dienen niet alleen als snelbus, de meeste lijnen hebben ook een gebiedontsluitende functie. In vergelijking met andere regio's worden er weinig snelwegen gebruikt en is de frequentie hoger, tot 12 bussen per uur. De concessie Zuid-Holland Noord is in handen van Arriva.

Lijn	Route	Via	Opmerkingen
361	Sassenheim - Schiphol	Lisse, Hillegom, Hoofddorp, De Hoek	In Sassenheim gekoppeld aan lijn 385.
365	Leiden - Schiphol	Leiderdorp, Roelofarendsveen, Oude Wetering, Leimuiderbrug, Hoofddorp, De Hoek
382	Den Haag - Waddinxveen	Voorburg, Zoetermeer	Rijdt alleen in de spits. 's Ochtends richting Den Haag, 's middags richting Waddinxveen.
383	Den Haag - Rotterdam Capelsebrug	Voorburg, Zoetermeer, Kruisweg, Moerkapelle, Zevenhuizen, Rotterdam, Nieuwerkerk aan den IJssel, Capelle aan den IJssel	Rijdt 's avonds en in het weekend alleen tussen Rotterdam Nesselande en Lansingerland-Zoetermeer.
384	Den Haag - Waddinxveen	Voorburg, Zoetermeer, Moerkapelle	Rijdt alleen in de spits. 's Ochtends richting Waddinxveen, 's middags richting Den Haag.
385	Den Haag - Sassenheim	Wassenaar, Valkenburg, Katwijk aan den Rijn, Katwijk, Noordwijk, Voorhout	In Sassenheim gekoppeld aan lijn 361.
386	Den Haag - Gouda	Voorburg, Zoetermeer, Moerkapelle, Waddinxveen	Rijdt alleen in de spits. 's Ochtends richting Gouda, 's middags richting Den Haag.

Lijn	Route	Via	(Laatste) exploitant	Datum van opheffing	Reden opheffing
301	Groningen - Veendam	Hoogezand	Qbuzz	1 mei 2011	Opgeheven vanwege opening treindienst Groningen - Veendam
303	Assen - Veendam	Gieten	Qbuzz	9 december 2012
306	Groningen UMCG - Leek		Qbuzz	5 januari 2014	Vervallen vanwege nieuwe formule Q-link
308	Groningen - Annen	Zuidlaren	Qbuzz	5 januari 2014	Vervallen vanwege nieuwe formule Q-link
310	Heerenveen - Drachten	Internationale Bedrijventerrein Fryslân (Heerenveen),	Qbuzz	10 december 2016	Vervangen door lijn 320
311	Groningen - Veendam	Hoogezand	Arriva	12 december 2009
315	Groningen - Lelystad	Drachten, Heerenveen, Emmeloord	Arriva	9 december 2012	Opgeheven vanwege opening Hanzelijn, zie hierboven
316	Groningen UMCG - Leek		Qbuzz	5 januari 2014	Vervallen vanwege nieuwe formule Q-link
317	Groningen Meerpaal - Roden	Hoogkerk	Qbuzz	5 januari 2014	Vervallen vanwege nieuwe formule Q-link
318	Groningen - Annen	Zuidlaren	Qbuzz	5 januari 2014	Vervallen vanwege nieuwe formule Q-link
322	Drachten - Oosterwolde	Wijnjewoude, Donkerbroek	Arriva	8 januari 2022	Ritten ingevoegd in lijn 114
327	Emmen - Hoogeveen		Arriva Touring	7 januari 2012
335	Groningen Zernike - Bolsward	Sneek, Joure, Heerenveen	Arriva	8 januari 2022	Aantal reizigers was te laag
345	Lelystad - Emmeloord	Nagele	Connexxion	2 juli 2011	Ritten ingevoegd in lijn 315
345	Lelystad - Emmeloord	Nagele	Arriva Touring	8 december 2013	Losgekoppeld van Qliner 315
351	Harlingen - Heerenveen	Joure, Sneek, Bolsward, Zurich	Connexxion	12 december 2010	Gedeeltelijk vervangen door een streekbus
351	Alkmaar - Harlingen	Heerhugowaard, Nieuwe Niedorp, Den Oever en de Afsluitdijk	Arriva	8 december 2018	Aantal reizigers was te laag

Tussen 2006 en eind 2009 exploiteerde de toenmalige vervoerder in Groningen en Drenthe, Arriva, iQliners, speciale schoolbussen voor rechtstreekse verbindingen naar het Zernikecomplex in Groningen. Deze formule is in december 2009 opgeheven, toen Qbuzz de lijnen van Arriva overnam. Op lijn 504 na zijn alle toenmalige lijnen sindsdien opgeheven.

Lijn	Route	Via	(Laatste) exploitant	Datum van opheffing	Reden opheffing
504	Drachten - Groningen Zernike		Qbuzz		Oorspronkelijke ochtendspitsversterker van lijn 604
604	Drachten - Groningen Zernike		Qbuzz	8 januari 2012	Vervangen door lijn 504, alleen richting Groningen
615	Groningen CS - Groningen Zernike	Groningen	Qbuzz	12 december 2010	Ritten opgenomen in stadsbuslijn 15
671	Veendam - Groningen Zernike	Hoogezand	Qbuzz	8 mei 2011	Opgeheven in verband met de opening van station Veendam
682	Roden - Groningen Zernike	Leek	Qbuzz	8 januari 2012

Per 11 december 2011 is het busvervoer in de regio Waterland overgegaan van Arriva naar EBS. TCR exploiteerde tot die datum in opdracht van Arriva onder de naam Qliner acht spitsbussen vanuit het Waterland naar Amsterdam-West en Amsterdam-Zuidoost, en zeven schoolbussen op verschillende routes in de regio. De spitsbussen zijn overgegaan naar de inmiddels opgeheven formule Bizzliner, die onderdeel uitmaakte van R-net. Sommige scholierenlijnen zijn hernummerd of zijn deels opgeheven/verkort.

Door het zuiden van de provincie Zuid-Holland liepen enkele Qliners, die net als de lijnen in het noorden van Nederland snelle verbindingen vormen tussen provinciesteden en de grote steden in de regio. Deze lijnen werden per 9 december 2018 door Qbuzz in het DMG-gebied uitgevoerd als snelBuzz lijnen 387 en 388.

In de concessie Zuid-Holland Noord (ZHN) reden tot en met 7 december 2012 enkele lijnen rond onder de naam Interliner. Na 8 december 2012 zijn enkele lijnen omgezet tot Qliner en enkele tot R-net. Gedurende de loop van de concessie is het de bedoeling dat de Qliners en enkele sneldienstlijnen omgezet worden naar R-net.

In de concessie Hoeksche Waard en Goeree-Overflakkee is na afloop van de vorige concessieloop per 12 december 2015 het busvervoer overgegaan van Arriva naar Connexxion. De enige Qliner in de concessie is toen hiermee direct overgegaan naar R-net.

Lijn	Route	Via	(Laatste) exploitant	Datum van opheffing	Reden opheffing
366	Station Leiden Centraal - Leiderdorp Alrijne Ziekenhuis		Arriva	9 december 2017	Omgezet naar R-net lijn 410
370	Alphen aan den Rijn - Schiphol Centrum	Woubrugge, Rijnsaterwoude, Leimuiden, Hoofddorp, De Hoek	Arriva	9 december 2017	Omgezet naar R-net lijn 470
380	Den Haag - Alphen aan den Rijn	Voorburg, Zoetermeer, Kruisweg, Hazerswoude, Hazerswoude-Rijndijk	Arriva	8 januari 2022
381	Den Haag - Alphen aan den Rijn	Voorburg, Zoetermeer, Kruisweg, Hazerswoude, Hazerswoude-Rijndijk	Arriva	8 januari 2022
386	Den Haag - Oegstgeest	Wassenaar	Arriva	14 december 2019	Aantal reizigers was te laag
387	Gorinchem - Utrecht	Vianen	Arriva	8 december 2018	Vervangen door nieuwe snelBuzz-formule van Qbuzz met behoud van lijnnummer
388	Dordrecht - Utrecht	Papendrecht, Sliedrecht, Bleskensgraaf, Noordeloos, Vianen	Arriva	8 december 2018	Grotendeels vervangen door nieuwe snelBuzz-formule van Qbuzz met behoud van lijnnummer
389	Papendrecht - Utrecht	Noordeloos, Vianen	Arriva	9 december 2012
396	Dirksland - Rotterdam Zuidplein	Sommelsdijk, Middelharnis, Nieuwe-Tonge	Arriva	12 december 2015	Overgegaan naar Connexxion en daar omgezet naar R-net lijn 436

Zie de categorie Qliner van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.