Karel VIII van Frankrijk

Om Frankrijk te beschermen tegen invasies, sloot Karel verdragen met Oostenrijk en Engeland, om zo hun neutraliteit te kopen waarbij grote concessies werden gedaan. Hij legde zich erop toe om Frankrijk van een groot leger te voorzien, met daarbij ondersteuning van grote infanteriegeschutten.

In 1489 bood paus Innocentius VIII, die toen een geschil had met Ferdinand I van Napels, hem het koninkrijk Napels aan. Dit omdat Karel VIII een claim had op het koninkrijk door middel van zijn grootmoeder Maria van Anjou. In 1494 werd Ludovico Sforza, hertog van Milaan bedreigd door Ferdinands opvolger Alfons II van Napels en drong bij Karel aan om Napels in te nemen. Ook drong zijn favoriete hoveling Etienne de Vesc erop aan om een invasie te beginnen. Dit alles overtuigde Karel er van om echt een krijgstocht te beginnen naar Napels.

Karel viel Italië binnen met ca. 25.000 krijgslieden (inclusief 8.000 Zwitserse huurlingen) in 1494 en marcheerde via de Alpen richting Napels, dat bereikt werd op 22 februari 1495^[1]. Het Franse leger plunderde Florence tijdens de tocht en nam Napels in zonder gevecht of belegering. Alfons II was gevlucht en Karel VIII kroonde zich tot koning van Napels.

Er waren er in de republiek Florence die de aanwezigheid van de Franse koning konden waarderen. De beroemde frater Savonarola geloofde dat koning Karel VIII een teken van God was om de corruptie in Florence tegen te gaan. Hij geloofde dat wanneer Karel alle kwade zondaars zou verdrijven uit Florence dat de stad dan het centrum van moraal zou worden. En dus bij uitstek de plek zou zijn om de kerk te hervormen. Deze situatie zou weer overslaan in een ander conflict met paus Alexander VI, die het idee niet kon verdragen dat deze Franse koning zich in Italië bevond en dat ook nog deze Savonarola naar de gunsten van de koning dong. Dit conflict leidde ertoe dat Savonarola werd beschuldigd van ketterij en werd geëxecuteerd door de Pauselijke Staat.

De snelheid, behendigheid en sterkte van de Franse krijgsmacht dwong bij de Italiaanse heersers groot respect af, ze maakten zich zorgen over hun eigen toekomst, inclusief de paus en Ludovico Sforza, hertog van Milaan. Ze vormden een zware anti-Franse coalitie, genaamd het Venetiaans verbond, bestaand uit: Ferdinand van Aragón, Maximiliaan van Oostenrijk, paus Alexander VI, de stadstaten Milaan en Venetië en in 1496 ook Engeland. Zij vormden een leger dat onder het bevel van de condottiero Francesco II Gonzaga kwam te staan.

Karel trok met zijn leger naar Lombardije in het noorden, zodat hij niet vast kwam te zitten. Op 6 juli 1495 vond de Slag bij Fornovo plaats tussen beide legers. Hier versloeg het verbond de Franse koning. Zijn troepen hadden geen grote verliezen geleden, maar hij raakte de buit, het Koninkrijk Napels, deels kwijt. Karel keerde terug naar Frankrijk en de hoge kosten van de oorlog zorgden ervoor dat hij voor zijn dood niet opnieuw een veldtocht naar Italië kon maken. Zijn garnizoen dat achtergebleven was in Napels werd al snel afgezet door Aragonese troepen, bondgenoten van Alfons II.

De militaire strijd liep voor Karel negatief, maar hij nam wel alle indrukken mee van de vele kunstzinnig uitingen die hij in Italië had gezien, Ludovico Sforza was bijvoorbeeld mecenas van Leonardo da Vinci. Karel verbreidde de ideeën van de renaissance in Frankrijk. Hij nodigde Leonardo uit naar zijn residentie in Amboise, waar de kunstenaar woonde en overleed. Hij liet op het koninklijke grondstuk het kasteel Gaillard bouwen, naar voorbeeld van de statige villa's die hij zag in Napels, dat een laboratorium voor Renaissancekunst werd.^[2]

In de jaren erna probeerde Karel zijn leger opnieuw op te bouwen en terug te keren met een nieuwe campagne, maar door zijn grote schulden opgelopen in 1494-95 en zijn vroege dood, kon hij dit niet realiseren.

Kort na zijn dood, op 5 augustus 1498, werd tussen Frankrijk en Spanje het Verdrag van Marcoussis gesloten dat een einde maakte aan de Italiaanse Oorlog. Napels werd hierbij verdeeld tussen Frankrijk en Spanje.