Gerand haarmos

• Synoniem: Polytrichastrum longisetum (Bridel) G. L. Smith (1971)

De botanische naam Polytrichum is afkomstig uit het Oudgriekse πολύς, polus, (veel), en θρίξ, thrix (haar), naar het dicht behaarde sporogoon.

De soortaanduiding longisetum is afgeleid van het Latijnse longus (lang) en saeta (haar).

Gerand haarmos is een zodevormende plant met tot 5 cm lange, onvertakte stengels. De stengelblaadjes zijn lijnlancetvormig, eindigend op een scherpe tand, donkergroen, aan de basis lichter gekleurd en schedevormend. De bladschijf is aan de bovenzijde bedekt met overlappende lamellen en daardoor ondoorzichtig. De bladrand is meer dan 5 cellen breed, doorschijnend (wat duidelijk opvalt wanneer de plant tegen het licht wordt gehouden) en puntig getand. Bij vochtig weer staan de blaadjes alzijdig afstaand, bij droogte plooien ze zich opwaarts rond de stengel.

De sporofyt bestaat uit een sporenkapsel of sporogoon op een 4 tot 7 cm lange kapselsteel, die hoog boven de plant uitsteekt. De sporogonen zijn tot 5 mm lang, slank eivormig, met vier tot zes langse ribben, en gaan bij rijpheid knikken.

Gerand haarmos verschilt van andere haarmossen door de vrij brede, doorschijnende bladrand, met karakteristieke tandjes.

Gerand haarmos groeit voornamelijk op open of licht beschaduwde plaatsen op zwak zure, voedselarme bodems van naaldbossen, vochtige heide, veengebieden, langs vennen en op dood hout.

Gerand haarmos is algemeen voorkomend en wereldwijd verspreid over alle gematigde en koude streken.