Црква „Св. Илија“ - Грнчари

Свети Илија
Поглед на црквата
македонска православна црква
Епархија	Преспанско-пелагониска
Архијерејско намесништво	Ресенско
Парохија	Подмочанско-љубојнска
Местоположба
Координати	41°0′41.7″N 21°4′51.8″E / 41.011583° СГШ; 21.081056° ИГД / 41.011583; 21.081056
Место	Грнчари
Општина	Ресен
Држава	Македонија
Општи податоци
Покровител	Пророк Илија
Изградба	XIII век
Архитектонски опис
Архит. тип	еднокорабен

Св. Илија — средновековна црква и манастир во ресенското село Грнчари. Му припаѓа на Ресенското архијерејско намесништво во Преспанско-пелагониската епархија на МПЦ - ОА. Прогласена е за културно наследство на Македонија.^[1]

Црквата „Св. Илија“ е сместена на 3 км југоисточно од селото и има улога на главен храм на Грнчарскиот манастир. Се претпоставува дека првично го носела името „Св. Никола“. Претставува мала еднокорабна градба, изградена од камен и тули и засводена со полукружен свод. На исток завршува со тристрана апсида однадвор.^[2][3] Покривната конструкција е калканска, а единствениот влез е од запад. Меѓу камените партии има хоризонтални и вертикални редови од тули.^[2]

Со времето направени се редица архитектонски промени врз градбата.^[2] Од северната и јужната страна се поставени потпорки (контрафосрси).^[4]

Во внатрешноста на црквата има живопис од два периода. Постариот е изработен во времето на изградба на храмот, што се смета дека е во првата половина на XIII век. Од него е зачуван фрагмент од композицијата „Успение Богородичино“ и од композицијата „Преображение Христово“. Втората фаза на зографисување е изработена при обновувањето на црквата. На натпис во композицијата „Дејсис“ се спомнуваат попот Димитар и син му Рајко како обновувачи на црквата „Св. Никола“. Зад иконостасот на јужниот ѕид е претставен св. Ахил, чиј култ е својствен за Преспа.^[3][5][6]

Освен црквата, манастирскиот комплекс вклучува нови конаци, манастирска трпезарија, фурна, камбанарија и чешма со лековита вода.^[2]

• 
  Иконостасот во црквата
• 
  Фрагмент од средновековните фрески
• 
  Конаците
• 
  Камбанаријата
• 
  Икони на ѕид, изработени во разни техники
• 
  Чешма подарена од мештанин
• 
  Чешма подарена од прекуокеански преселници од Грнчари
• 
  Чешмата со лековита вода

• Подмочанско-љубојнска парохија
• Прилепско архијерејско намесништво

• Црква „Св. Илија“ - Грнчари на Ризницата ^?

п р у Културно наследство во Општина Ресен Археолошко наоѓалиште „Ружин Гроб“ (Асамати)  • Куќа на Мите Богоевски (Болно)  • Црква „Св. Петка“ (Брајчино)  • Црква „Св. Петар“ (Голем Град)  • Црква „Св. Илија“ (Грнчари)  • Куќа (Јанковец)  • Село Коњско  • Црква „Св. Ѓорѓи“ (Курбиново)  • Ресенски сарај (Ресен)  • Татарчева куќа (Ресен)  • Сливнички манастир (Сливница)