Прејди на содржината

Оска

Од Википедија — слободната енциклопедија
Декартов или правоаголен координатен систем.
Небесни полови, небесен екватор и еклиптика.

Оска — замислена права спрема која некоја точка или тело има одредена положба или одредени математички, физички или други својства. На пример:

  • координатните оски го одредуваат просторот во кој секоја точка има строго дефинирана положба (на Декартов или правоаголен координатен систем);
  • оската на симетрија на вртежно симетрично тело е геометриската место на средиштето на концентричните и меѓусебно паралелни кругови на кои лежат сите точки на телото;
  • оската на ротација на тело е права на која точките на телото мируваат, додека сите останати се движат по кружни патеки со средишта на таа права (на пример, жироскопот има 3 оски на ротација);
  • оптичката оска е права што ги поврзува жариштата (фокусите) на леќите на оптичкиот систем (двоглед, микроскоп, итн.);
  • во кристалографијата, оптичката оска е правецот во дволомен кристал во кој брзините на двата зраци се еднакви, односно правец во кој нема дволом (еднооснииот кристал има една таква оска, двоаксијалниот две);
  • небесната или светската оска се совпаѓа со оската на ротација на Земјата, се протега до бесконечност и го пробива сводот на нејзините полови.[1] Небесната оска е замислена права идентична со Земјината оска на ротација и ја пробива небесната сфера на северниот и јужниот небесен пол. Приближно во точката на северниот небесен пол се наоѓа Северницата. Се чини дека небесната сфера ротира околу небесната оска (привидната ротација е предизвикана од ротацијата на Земјата). Сите небесни тела очигледно ротираат околу небесната оска.[2]
  1. os, "Hrvatska enciklopedija", Leksikografski zavod Miroslav Krleža, www.enciklopedija.hr, 2015.
  2. Vladis Vujnović : "Astronomija", Školska knjiga, 1989.