Ռետրակտոր

Ռետրակտոր, կամ վերքի հետձգիչ, վիրաբուժական գործիք, որն օգտագործվում է վիրաբուժական կտրվածքի/վերքի եզրերը առանձնացնելու կամ որոշ օրգաններ և հյուսվածքներ պահելու համար (այսինքն՝ ապահովելու հյուսվածքների հետքաշում), որպեսզի վիրաբուժական միջամտությունների ժամանակ հասանելի լինեն մարմնի ավելի խոր շերտերը^[1]: Ռետրակտոր տերմինը սովորաբար նկարագրում է պարզ պողպատե գործիք, որն ունի կոր, կեռիկ կամ անկյունային սայր, որը ձեռքով մանիպուլյացիայի է ենթարկվում՝ օգնելու պահել հյուսվածքի ցանկալի դիրքը վիրահատության ընթացքում: Ավելի բարդ ռետրակտորները կարող են ֆիքսվել տեղում (սովորաբար սեղանի շրջանակի վրա) կամ անշարժացվել թևի ծայրից:

«Ռետրակտոր» տերմինն օգտագործվում է նաև ձեռքով աշխատող տարբեր սարքերի նկարագրության համար, ինչպիսիք են կողոսկրերի հետձգիչները (նաև հայտնի են որպես կրծքավանդակի ռետրակտորներ), որոնցում վիրաբույժները կարող են ուժ կիրառել՝ հյուսվածքները բաժանելու համար՝ տեսադաշտի հասանելիություն ստանալու համար: Տարբեր վիրաբուժական մասնագիտություններ կարող են ունենալ հատուկ ռետրակտորներ. օրինակ՝ ողնաշարի վիրահատությունների որոշ տեսակների համար, ինչպիսիք են նվազագույն ինվազիվ տրանսֆորամինալ գոտկային սկավառակների միաձուլումները, որոշ հետաձգիչներ հագեցված են և՛ կլանող, և՛ օպտիկամանրաթելային լույսերով՝ խոր վիրաբուժական վերքերը պարզ և լուսավորված պահելու համար:

Վիրաբույժի օգնականները, լինի դա մեկ այլ վիրաբույժ, վիրաբուժական օրդինատոր կամ մասնագիտորեն պատրաստված պրոցեդուրաների օգնականներ (մասնավորապես հավաստագրված օրդիանտորներ, բուժքույր օգնականներ, բժշկի օգնականներ կամ վիրաբուժական տեխնոլոգներ), կարող են օգնել վիրահատող վիրաբույժին վիրահատման գործընթացում^[2]:

Պատմություն

Վիրաբուժական ռետրակտորները, հավանաբար, առաջացել են քարե դարում օգտագործված շատ պարզ գործիքներից^[3]: Տարբեր ձևերի ճյուղեր կամ եղջյուրներ օգտագործում էին գետնից սնունդ փորելու և հանելու համար։ Երբ գործիքների օգտագործումը զարգանում էր, ի հայտ եկան տարաբնույթ գործիքներ որոնք փոխարինեցին կեռ կամ մանգաղաձև գործիքներին` միս կամ մարմնի որևէ մաս կտրելու համար: Գործիքներ պատրաստելու մեջ մետաղների օգտագործումը մեծ նշանակություն ուներ։ Հնագետները հայտնաբերել են բազմաթիվ հռոմեական մետաղական գործիքներ՝ մանգաղի և ռետրակտորների ընտանիքից: Այս գործիքները սովորաբար կոչվում էին կեռիկներ, եթե ծայրը նույնքան նեղ էր, որքան գործիքի բռնակը: Եթե ծայրը լայն էր, ապա այն կոչվում էր քաշող: Վիրաբուժական ռետրակտորները, հավանաբար, առաջացել են քարե դարում օգտագործված շատ պարզ գործիքներից^[3]: Գործիքների այս խմբից առաջացել են նաև այլ հարակից գործիքներ՝ շարժման (Էլեվատոր և շպատել) և փորելու (գդալներ և կյուրետներ):

4-րդ դարում հնդիկ բժիշկ` Սուսրուտան օգտագործել է վիրաբուժական գործիքներ, ինչպիսիք են ռետրակտորները: Մեր թվարկության 7-րդ դարում նշագեղձերի հեռացման ընթացակարգի նկարագրության մեջ Պավել Էգինացին փաստում է լեզվի շպատելի օգտագործումը, որպեսզի չխանգարի լեզվին, մինչդեռ նշագեղձի կեռիկը օգտագործվում է նշագեղձը առաջ տանելու համար՝ հեռացնելու համար: 1000 թվականին Աբու ալ-Քասիմ ալ-Զահրաուին, որը նաև հայտնի է որպես Ալբուկասի անունով, նկարագրել է բազմաթիվ վիրաբուժական գործիքներ, այդ թվում՝ ռետրակտորներ, իր հայտնի տեքստում՝ «Ալ-Թասրիֆ»: Վեսալիուսը նկարագրել է 16-րդ դարում բազմաթիվ կեռիկներ և ետբերիչներ: Յան Միկուլիչ-Ռադեցկու 1904 թ.-ին հոդակապ կողոսկրերի հայտնագործությունը 20-րդ դարասկզբին հրահրեց ռետրակտորների զարգացման բուռն զարգացում, որն ավարտվեց 1936 թվականին մեր ժամանակակից սարքի տեսքով՝ հիմնված Էնրիկե Ֆինոկիետտոյի դիզայնի վրա^[4]:

Ընթացիկ

Ստորև ներկայացված է օգտագործվող վիրաբուժական ռետրակտորների մասնակի ցանկը^[5]:

Մեխանիկական ռետրակտորներ

Hohmann Retractor
Lahey Retractor
Senn Retractor^[6]
Blair (Rollet) Retractor
Rigid Rake
Flexible Rake
"Cat's Paws" - sharp, wide rakes
Ragnell Retractor
Linde-Ragnell Retractor
Davis Retractor
Volkman Retractor
Farabeuf Retractor
Mathieu Retractor
Jackson Tracheal Hook
Meyerding Finger Retractor
Little Retractor
Love Nerve Retractor
Green Retractor
Goelet Retractor ^[7]
Cushing Vein Retractor
Langenbeck Retractor
Richardson Retractor ^[8]
Richardson-Eastmann Retractor
Deaver Retractor ^[9]
Doyen Retractor
Parker Retractor
Parker-Mott Retractor
Roux Retractor
Mayo-Collins Retractor
"Army-Navy" Retractor^[10]
Ribbon Retractor - malleable, able to be bent as the surgeon desires

Անշարժացվող ռետրակտորներ

Rultract Skyhook Retractor System
Alms Retractor
Lone Star Retractor
Galaxy II retractor
Gelpi Retractor
Gutow Retractor
Weitlaner Retractor
Beckman-Weitlaner Retractor
Beckman-Eaton Retractor
Beckman Retractor
Balfour Retractor - typically used in lower abdomen and pelvic surgery ^[11]
Finochietto Retractor or Rib spreader
Travers Retractor
West Retractor
Norfolk & Norwich Retractor

Պատկերասրահ

Կեռ ռետրակտոր
Ստոմատոլոգիական ռետրակտոր
Ամպուտացիայի ռետրակտոր

Ծանոթագրություններ

↑ «Retractor - an overview | ScienceDirect Topics». www.sciencedirect.com. Վերցված է 2022-02-22-ին.
↑ «Home». www.surgicalassistant.org. Վերցված է 2022-02-22-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 Kirkup, John (2006-05-15). The Evolution of Surgical Instruments – An Illustrated History from Ancient Times to the Twentieth Century. Norman Publishing. ISBN 978-0-930405-86-1.
↑ Bonfils-Roberts, E.A. (May 1972). «The Rib Spreader: A Chapter in the History of Thoracic Surgery». Chest. 61 (5): 469–474. doi:10.1378/chest.61.5.469. PMID 4558402.
↑ «General Instrument Sourcebook – KMedic» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) November 12, 2006-ին. Վերցված է 2008-04-22-ին.
↑ Meals, Clifton G.; Meals, Roy A. (September 2007). «A History of Surgery in the Instrument Tray: Eponymous Tools Used in Hand Surgery». The Journal of Hand Surgery. 32 (7): 942–953. doi:10.1016/j.jhsa.2007.05.007. PMID 17826545.
↑ «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.
↑ «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.
↑ «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.
↑ «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.
↑ Powell, John L. (November 1999). «The Balfour Retractor: Donald Church Balfour (1882–1963)». Female Pelvic Medicine & Reconstructive Surgery. 5 (6): 363–364.

Famous Canadian Physicians: Dr. Norman Bethune Արխիվացված 2007-03-23 Wayback Machine at Library and Archives Canada

[1] «Retractor - an overview | ScienceDirect Topics». www.sciencedirect.com. Վերցված է 2022-02-22-ին.

[2] «Home». www.surgicalassistant.org. Վերցված է 2022-02-22-ին.

[ESI-3] 3,0 ^3,1 Kirkup, John (2006-05-15). The Evolution of Surgical Instruments – An Illustrated History from Ancient Times to the Twentieth Century. Norman Publishing. ISBN 978-0-930405-86-1.

[4] Bonfils-Roberts, E.A. (May 1972). «The Rib Spreader: A Chapter in the History of Thoracic Surgery». Chest. 61 (5): 469–474. doi:10.1378/chest.61.5.469. PMID 4558402.

[5] «General Instrument Sourcebook – KMedic» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) November 12, 2006-ին. Վերցված է 2008-04-22-ին.

[6] Meals, Clifton G.; Meals, Roy A. (September 2007). «A History of Surgery in the Instrument Tray: Eponymous Tools Used in Hand Surgery». The Journal of Hand Surgery. 32 (7): 942–953. doi:10.1016/j.jhsa.2007.05.007. PMID 17826545.

[7] «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.

[8] «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.

[9] «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.

[10] «Retracting & Exposing Instruments (Cont.)». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-16-ին. Վերցված է 2020-06-16-ին.

[11] Powell, John L. (November 1999). «The Balfour Retractor: Donald Church Balfour (1882–1963)». Female Pelvic Medicine & Reconstructive Surgery. 5 (6): 363–364.

[1]