Ջոսայա Ուորեն

Ջոսայա Ուորեն;
Ծնվել է	հունիսի 26, 1798[…]
Ծննդավայր	Բոստոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Մահացել է	ապրիլի 14, 1874 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Բոստոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Գերեզման	Մաունթ Օբերն գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մայրենի լեզու	անգլերեն
Մասնագիտություն	երաժիշտ, գյուտարար, գրող, տնտեսագետ, լրագրող, գործարար և սոցիալական բարեփոխիչ
	Ստորագրություն;
	Josiah Warren Վիքիպահեստում

Ջոսայա Ուորեն (անգլ.՝ Josiah Warren, հունիսի 26, 1798(1798-06-26)^[1]^[2]^[3]^[…], Բոստոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ^[4] - ապրիլի 14, 1874(1874-04-14)^[5], Բոստոն, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ^[4]), ամերիկացի անարխիստ–անհատապաշտ, գյուտարար և երաժիշտ։ Հայտնի է որպես առաջին ամերիկացի անարխիստ, որը հիմնադրել է համապատասխան պարբերականը․ 1833 թվականին թողարկել է չորսէջանոց «Խաղաղ հեղափոխական» (անգլ.՝ The Peaceful Revolutionist) շաբաթաթերթը, ինչի համար հիմնել է իր սեփական տպարանը^[6]։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1798 թվականի հունիսի 26-ին Մասաչուսեթս նահանգի Բոստոն քաղաքում^[7]։

Պատանեկան տարիներին տաղանդ է դրսևորել երաժշտության մեջ։ Եղել է Old Boston Brigade Band երաժշտական խմբի անդամ։ 20 տարեկան հասակում ամուսնացել է Ֆանի Կիսների հետ (անգլ.՝ Fanny Kisner) և 1821 թվականին տեղափոխվել է Օհայո նահանգի Ցինցինատի քաղաք, որտեղ աշխատել է որպես երաժշտության ուսուցիչ և նվագախմբի ղեկավար։ Այստեղ նվագախմբի համար հորինել է լամպ, որտեղ որպես լույսի աղբյուր օգտագործվել է այրվող ճարպը։ Այս լուսավորման սարքը մի քանի տարիների ընթացքում արտադրվել է Ցինցինատիում։

1825 թվականին Ուորենը, գտնվելով սոցիալիստ փիլիսոփա Ռոբերտ Օուենի գաղափարների ազդեցության տակ, սկսել է համախոհներ փնտրել, որպեսզի Ցինցինատիում կազմակերպի գաղութ-կոմունա։ Վաճառելով իր բիզնեսը՝ նա և ևս 900 օուենիստներ Ինդիանա նահանգում հիմնադրել են Նյու Հարմոնիի բնակավայրը (անգլ.՝ New Harmony)։ Այնուհետև Ջոսայա Ուորենը տարվել է անարխիզմի գաղափարներով։ Հայտնի է նրանով, որ 1827 թվականին դարձել է Ցինցինատիում ստեղծված Cincinnati Time Store խանութի համահիմնադիրը, որտեղ ապրանքները կարելի էր գնել ոչ մեծ գնով (շատ ավելի էժան, քան մրցակիցներից) և դրա հետ մեկտեղ վճարել ոչ թե փողով, այլ նշված գումարին համարժեք կատարել որևէ աշխատանք։ Օրինակ՝ 5 կգ հացահատիկի համար պետք էր աշխատել մեկ ժամ^[8]։

1864-1869 թվականներին՝ ծերության տարիներին, Ուորենը բնակվել է Մասաչուսեթս նահանգի Կլիֆթոնդեյլ քաղաքում։ Այնուհետև վերադարձել է Բոստոն քաղաք, որտեղ էլ 1874 թվականի ապրիլի 14-ին մահացել է այտուցից։ Թաղված է Մասաչուսեթս նահանգի Քեմբրիջ քաղաքի Մաունթ Օբերնի գերեզմանոցում (Mount Auburn Cemetery)^[9]։ Ուներ դուստր՝ Սառա Ուորենը, որի գերեզմանը հոր կողքին է^[10]։

Կատալոնացի պատմաբան Խավիեր Դիեսը (անգլ.՝ Xavier Diez) գրել է, որ կոմունայի կազմակերպման գծով Ուորենի խմբի սոցիալական փորձարկումները ազդել են 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի Եվրոպայի անհատ անարխիստների վրա, որոնց թվում եղել է նաև Էմիլ Արմանը^[11]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Swartz A. Open Library — 2007.
↑ ^2,0 ^2,1 Faceted Application of Subject Terminology
↑ ^3,0 ^3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #1017968578 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Howlett C. F. Warren, Josiah (c. 1798–14 April 1874), social reformer, inventor, musician, and America's first philosophical anarchist — 2005. — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1101217
↑ William Bailie — Josiah Warren: The First American Anarchist—A Sociological Study, Boston: Small, Maynard & Co., 1906, p. 20 Արխիվացված 2012-02-04 Wayback Machine (անգլ.)
↑ «Biography». Josiah Warren and His Time Store (անգլերեն). 2013 թ․ հուլիսի 8. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 16-ին.
↑ «Дорогие ретейлеры, с праздником!». SHOPOLOG.RU. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
↑ Josiah Warren (անգլ.)
↑ Sarah Warren (անգլ.)
↑ Xavier Diez, L’anarquisme individualista a Espanya 1923—1938 Արխիվացված 2015-02-09 Wayback Machine (իսպ.)

Արտաքին հղումներ

Josiah Warren (1798—1874) — reformer, inventor, musician, writer (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոսայա Ուորեն» հոդվածին։

[_52ec23f2e5bb5f1f-1] 1,0 ^1,1 Swartz A. Open Library — 2007.

[_57dda0b53dba306f-2] 2,0 ^2,1 Faceted Application of Subject Terminology

[_772e53b0db5828fb-3] 3,0 ^3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_aa7699a3671eae3f-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #1017968578 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_8d44f0c3745625b6-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Howlett C. F. Warren, Josiah (c. 1798–14 April 1874), social reformer, inventor, musician, and America's first philosophical anarchist — 2005. — doi:10.1093/ANB/9780198606697.ARTICLE.1101217

[6] William Bailie — Josiah Warren: The First American Anarchist—A Sociological Study, Boston: Small, Maynard & Co., 1906, p. 20 Արխիվացված 2012-02-04 Wayback Machine (անգլ.)

[7] «Biography». Josiah Warren and His Time Store (անգլերեն). 2013 թ․ հուլիսի 8. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 16-ին.

[8] «Дорогие ретейлеры, с праздником!». SHOPOLOG.RU. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

[9] Josiah Warren (անգլ.)

[10] Sarah Warren (անգլ.)

[11] Xavier Diez, L’anarquisme individualista a Espanya 1923—1938 Արխիվացված 2015-02-09 Wayback Machine (իսպ.)

[1]