Պարոքսիզմալ վերփորոքային հաճախասրտություն

Պարոքսիզմալ վերփորոքային հաճախասրտություն; Paroxysmal supraventricular tachycardia
	ԷՍԳ երկրորդ արտածում, պարոքսիզմալ վերփորոքային հաճախասրտություն 180 զարկ/րոպե արագությամբ
Տեսակ	հիվանդություն
Պատճառ	անհայտ
Հիվանդության ախտանշաններ	սրտխփոց, գիտակցության մթագնում, քրտնարտադրություն, հևոց, ցավ կրծքավանդակում
ՀՄԴ-9	427.0
Հոմանիշներ	վերփորոքային հաճախասրտություն, պարոքսիզմալ նախասրտային հաճախասրտոթյուն
Ախտորոշում	էլեկտրասրտագրություն
Բուժում	Վալսալվայի հնարք, ադենոզին, կալցիումական անցուղիների պաշարիչներ, սինխորնիզացված կարդիովերսիա
Կանխարգելում	կաթետրային աբլյացիա
Հաճախություն	2.3:1000
Սկիզբը	սկսվում և ավարտվում է հանկարծակի

Պարոքսիզմալ վերփորոքային հաճախասրտությունը, վերփորոքային հաճախասրտության տեսակ^[6]։ Հաճախ նման հաճախասրտությամբ մարդիկ ոչ մի գանգատ և ախտանշան չեն ունենում^[3]։ Գանգատների առկայության դեպքում դրանք են` սրտխփոց, գիտակցության մթագնում, ուժեղացած քրտնարտադրություն, հևոց, ցավ կրծքավանդակում^[2]։ Էպիզոդները սկսվում և ավարտվում են հանկարծակի^[1]։

Ռիսկի գործոններին են դասվում ալկոհոլը, կոֆեինը, նիկոտինը, հոգեբանական սթրեսը, Ուոլֆ-Պարկինսոն-Ուայթի համախտանիշը, որը հաճախ ժառանգովի է^[1]։ Առաջացման մեխանիզմի հիմքում ընկած է հավելյալ ուղու առկայությունը, որը բերում է ռե-էնթրիի առաջացման^[1]։ Ախտ��րոշումը դրվում է էլեկտրոսրտագրության միջոցով, որը ցույց է տալիս նեղ QRS կոմպլեքսների առկայություն և րոպեում 150-240 զարկ արագություն^[1]։

Վագալ մանևրերը, ինչպիսին է օրինակ` Վալսալվայի մանևրը, հաճախ կիրառվում են որպես սկզբնական բուժում^[4]։ Եթե դա արդյունավետ չէ, և անձը նորմալ ճնշում ունի, ապա կարելի է տալ ադենոզին^[4]։ Եթե ադենոզինը էֆեկտիվ չէ, ապա կիրառվում են կալցիումական անցուղիների պաշարիչներ կամ բետա պաշարիչներ^[4]։ Բուժման այլ տարբերակ է սինխրոնիզացված կարդիովերսիան^[4]։ Կանխարգելման տարբերակ է կաթետրային աբլյացիան^[1]։

Ամեն 1000 մարդուց 2.3-ը ունի պարոքսիզմալ վերփորոքային հաճախասրտություն։ Այն սովորաբար սկսում է դրսևորվել 12-45 տարեկան հասակում^[5]։ Կանանց շրջանում առիթմիայի այս տեսակն ավելի հաճախ է հանդիպում։ Հիվանդության ելքը այն անձանց շրջանում, ովքեր պարոքսիզմի էպիզոդներից դուրս սրտի նորմալ ռիթմ ունեն ընդհանուր առմամբ լավ է։ Էխոսրտագրության միջոցով կարելի է ժխտել սրտի կառուցվածքային խնդիրները։

Նշաններ և գանգատներ

Նշաններից են սրտխփոցը, գիտակցության կորուստը, ուժեղացած քրտնարտադրությունը, հևոցը և ցավը կրծքավանդակում։ Էպիզոդները սկսվում և ավարտվում են հանկարծակի։

Տիպերը

AV հանգուցային ռեէնթրանտ հաճախասրտություն, որը բոլոր դեպքերի 56 % է կազմում
AV ռեցիպրոկ հաճախասրտություն, որը բոլոր դեպքերի 27% է կազմում
- Ուոլֆ-Պարկինսոն-Ուայտի համախտանիշ
Նախասրտային պարոքսիզմալ հաճախասրտություն, որը բոլոր դեպքերի 17% է կազմում

Բուժումը

AV հանգույցի պաշարումը կարող է կատարվել երեք եղանակով`

Ֆիզիկական հնարքներ

Որոշ ֆիզիկական հնարքներ բարձրացնում են AV հանգույցի` իմպուլսներ փոխանցելու շեմը (AV հանգույցի պաշարում)` պաշարելով թափառող նյարդով հարուցված պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգի ակտիվացումը։

Վալսալվարի հնարքը պետք է հանդիսանա կիրառվող առաջին վագալ հնարքը^[7] Այն աշխատում է ներկրծքային ճնշումը բարձրացնելու և աորտայի աղեղի բարոռեցեպտորները խթանելու ճանապարհով։ Հնարքը կատարվոմ է հետևյալ կերպ` խնդրում ենք պացիենտին շունչը պահել ուժով արտաշնչման ժամանակ, այնպես ինչպես կղազատման ժամանակ։ Քիթը փակ ժամանակ արտաշնչելու փորձը նույն էֆեկտը կառաջացնի^[8]։

Կան նաև այլ վագալ հնարքներ. շունչը մի քանի վայրկյան պահելը, դեմքը սառը ջրի մեջ ընկղմելը^[8] (խորասուզման ռեֆլեքս^[9]), սառը ջուր խմելը, գլխի վրա կանգնելը։ Կարոտիդի ծոցի մերսումը պարանոցի վրա նույնպես կարող է օգտակար լինել, սակայն հաճախ խորհուրդ չի տրվում ծերերի շրջանում` պայմանավորված քնային զարկերակում աթերոսկլերոտիկ վահանիկների առկայության հետևանքով առաջացող կաթվածով։

Փակ աչքերին մեղմորեն սեղմելը նույնպես կարող է նորմալացնել ռիթմը^[10]։

Դեղորայք

Վերփորոքային պարոքսիզմալ հաճախասրտության դադարեցումը ադենոզինով

Ադենոզինը գերկարճ ազդեցությամբ AV հանգույցը պաշարող նյութ է և ցուցված է, եթե վագալ մանևրերը արդյունավետ չեն^[11]։ Եթե այն արդյունավետ չէ, ապա խորհուրդ է տրվում կիրառել դիլթիազեմ կամ վերապամիլ^[4]։ Ադենոզինի կիրառումը անվտանգ է հղիության ժամանակ^[12]։

Այն վերփորոքային հաճախասրտությունը, որը չի ներառում AV հանգույցը, կարող է պատասխանել սոտալոլին և ամիոդարոնին։

Կարդիովերսիա

Եթե անձը հեմոդինամիկորեն անկայուն է կամ այլ բուժումները արդյունավետ չեն եղել, ապա կարող է կիրառվել սինխրոնիզացված էլեկտրական կարդիովերսիա^[13]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Al-Zaiti, SS; Magdic, KS (September 2016). «Paroxysmal Supraventricular Tachycardia: Pathophysiology, Diagnosis, and Management». Critical care nursing clinics of North America. 28 (3): 309–16. doi:10.1016/j.cnc.2016.04.005. PMID 27484659.
↑ ^2,0 ^2,1 «What Are the Signs and Symptoms of an Arrhythmia?». NHLBI. 2011 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 Ferri, Fred F. (2012). Ferri's Clinical Advisor 2013,5 Books in 1, Expert Consult - Online and Print,1: Ferri's Clinical Advisor 2013 (անգլերեն). Elsevier Health Sciences. էջ 807. ISBN 0323083730. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Neumar, RW; Shuster, M; Callaway, CW; Gent, LM; Atkins, DL; Bhanji, F; Brooks, SC; de Caen, AR; Donnino, MW; Ferrer, JM; Kleinman, ME; Kronick, SL; Lavonas, EJ; Link, MS; Mancini, ME; Morrison, LJ; O'Connor, RE; Samson, RA; Schexnayder, SM; Singletary, EM; Sinz, EH; Travers, AH; Wyckoff, MH; Hazinski, MF (2015 թ․ նոյեմբերի 3). «Part 1: Executive Summary: 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care». Circulation. 132 (18 Suppl 2): S315-67. doi:10.1161/cir.0000000000000252. PMID 26472989.
↑ ^5,0 ^5,1 Katritsis, Demosthenes G.; Camm, A. John; Gersh, Bernard J. (2016). Clinical Cardiology: Current Practice Guidelines (անգլերեն). Oxford University Press. էջ 538. ISBN 9780198733324. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑ «Types of Arrhythmia». NHLBI. 2011 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 7-ին.
↑ «BestBets: Comparing Valsalva manoeuvre with carotid sinus massage in adults with supraventricular tachycardia». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 16-ին.
↑ ^8,0 ^8,1 Vibhuti N, Singh; Monika Gugneja (2005 թ․ օգոստոսի 22). «Supraventricular Tachycardia». eMedicineHealth.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
↑ Mathew PK (January 1981). «Diving reflex. Another method of treating paroxysmal supraventricular tachycardia». Arch. Intern. Med. 141 (1): 22–3. doi:10.1001/archinte.141.1.22. PMID 7447580.
↑ «Tachycardia | Fast Heart Rate». American Heart Association. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 19-ին.
↑ «Adenosine vs Verapamil (calcium channel blocker) in the acute treatment of supraventricular tachycardias». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 16-ին.
↑ Blomström-Lundqvist ET AL., MANAGEMENT OF PATIENTS WITH Supraventricular Arrhythmias. J Am Coll Cardiol 2003;42:1493–531 «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
↑ de Caen, AR; Berg, MD; Chameides, L; Gooden, CK; Hickey, RW; Scott, HF; Sutton, RM; Tijssen, JA; Topjian, A; van der Jagt, ÉW; Schexnayder, SM; Samson, RA (2015 թ․ նոյեմբերի 3). «Part 12: Pediatric Advanced Life Support: 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care». Circulation. 132 (18 Suppl 2): S526–42. doi:10.1161/cir.0000000000000266. PMID 26473000.

[Al2016-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Al-Zaiti, SS; Magdic, KS (September 2016). «Paroxysmal Supraventricular Tachycardia: Pathophysiology, Diagnosis, and Management». Critical care nursing clinics of North America. 28 (3): 309–16. doi:10.1016/j.cnc.2016.04.005. PMID 27484659.

[NIH2011Syn-2] 2,0 ^2,1 «What Are the Signs and Symptoms of an Arrhythmia?». NHLBI. 2011 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.

[Fer2012-3] 3,0 ^3,1 Ferri, Fred F. (2012). Ferri's Clinical Advisor 2013,5 Books in 1, Expert Consult - Online and Print,1: Ferri's Clinical Advisor 2013 (անգլերեն). Elsevier Health Sciences. էջ 807. ISBN 0323083730. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[AHA2015-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Neumar, RW; Shuster, M; Callaway, CW; Gent, LM; Atkins, DL; Bhanji, F; Brooks, SC; de Caen, AR; Donnino, MW; Ferrer, JM; Kleinman, ME; Kronick, SL; Lavonas, EJ; Link, MS; Mancini, ME; Morrison, LJ; O'Connor, RE; Samson, RA; Schexnayder, SM; Singletary, EM; Sinz, EH; Travers, AH; Wyckoff, MH; Hazinski, MF (2015 թ․ նոյեմբերի 3). «Part 1: Executive Summary: 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care». Circulation. 132 (18 Suppl 2): S315-67. doi:10.1161/cir.0000000000000252. PMID 26472989.

[Kat2016-5] 5,0 ^5,1 Katritsis, Demosthenes G.; Camm, A. John; Gersh, Bernard J. (2016). Clinical Cardiology: Current Practice Guidelines (անգլերեն). Oxford University Press. էջ 538. ISBN 9780198733324. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.

[NIH2011Type-6] «Types of Arrhythmia». NHLBI. 2011 թ․ հուլիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 7-ին.

[7] «BestBets: Comparing Valsalva manoeuvre with carotid sinus massage in adults with supraventricular tachycardia». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 16-ին.

[vagal-8] 8,0 ^8,1 Vibhuti N, Singh; Monika Gugneja (2005 թ․ օգոստոսի 22). «Supraventricular Tachycardia». eMedicineHealth.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 28-ին.

[pmid7447580-9] Mathew PK (January 1981). «Diving reflex. Another method of treating paroxysmal supraventricular tachycardia». Arch. Intern. Med. 141 (1): 22–3. doi:10.1001/archinte.141.1.22. PMID 7447580.

[10] «Tachycardia | Fast Heart Rate». American Heart Association. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 19-ին.

[11] «Adenosine vs Verapamil (calcium channel blocker) in the acute treatment of supraventricular tachycardias». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 16-ին.

[12] Blomström-Lundqvist ET AL., MANAGEMENT OF PATIENTS WITH Supraventricular Arrhythmias. J Am Coll Cardiol 2003;42:1493–531 «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)

[13] Caen, AR; Berg, MD; Chameides, L; Gooden, CK; Hickey, RW; Scott, HF; Sutton, RM; Tijssen, JA; Topjian, A; van der Jagt, ÉW; Schexnayder, SM; Samson, RA (2015 թ․ նոյեմբերի 3). «Part 12: Pediatric Advanced Life Support: 2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care». Circulation. 132 (18 Suppl 2): S526–42. doi:10.1161/cir.0000000000000266. PMID 26473000.

[1]