Միշել Սիֆր

Միշել Սիֆր ֆր.՝ Michel Siffre
Ծնվել է	հունվարի 3, 1939(1939-01-03)[1][2] Նիս[2]
Մահացել է	օգոստոսի 25, 2024(2024-08-25)[2] (85 տարեկան) Նիս[3][2]
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	երկրաբան և քարանձավագետ
Գործունեության ոլորտ	speleology?[4]
Ալմա մատեր	Փարիզի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն[5]
Michel Siffre Վիքիպահեստում

Միշել Սիֆր (ֆր.՝ Michel Siffre, հունվարի 3, 1939(1939-01-03)^[1][2], Նիս^[2] - օգոստոսի 25, 2024(2024-08-25)^[2], Նիս^[3][2]), ֆրանսիացի գիտնական, երկրաբան, անձավագետ։ Նա լայն ճանաչում է ձեռք բերել «Ժամանակից դուրս» ժամանակագրական կենսաբանական փորձերի շարքի շնորհիվ, որոնց ընթացքում նա երկար ժամանակ անցկացրել է մենակ և առանց ժամացույցի քարանձավում ՝ ուսումնասիրելով ժամանակի անցման սուբյեկտիվ զգացումը:

Ծնվել է 1939 թվականի հունվարի 3-ին Նիցցայում: 10 տարեկանում Նիցցայի զբոսայգում նա առաջին անգամ էլեկտրական լապտերով միայնակ բարձրացել է քարանձավ և այդ ժամանակվանից սկսել է հետաքրքրվել անձավագիտությամբ՝ իր ընկեր Մարկ Միշոյի հետ բարձրանալով Ալպերի ստորոտում գտնվող բազմաթիվ քարանձավներ։ 17 տարեկանում նա ուսումնասիրել է մոտ հիսուն քարանձավ Ալպեր-Մարիթիմում ՝ հրապարակելով իր հետազոտության արդյունքները երկրաբանական և քարանձավաբանական ամսագրերում: Տասնվեց տարեկանում նա դարձել է ակադեմիկոս Ժակ Բուրկարի աշակերտը՝ ուսումնասիրելով երկրաբանություն և օվկիանոսագրություն։ Նրանք միասին հրապարակել են մի ծավալուն հոդված Նիցցայի շրջակայքում չորրորդական ծովի հատակի նստվածքների մասին: Քսան տարեկանում նա պաշտպանել է իր թեզը երկրաբանությունից Սորբոնում^[6]:

1960 թվականին Սիֆրը շահել է «Կոչումների հիմնադրամի» կրթաթոշակը և կազմակերպել է արշավախումբ՝ ուսումնասիրելու Շրի Լանկայի քարանձավները: 1961 թվականի օգոստոսին ջունգլիներից վերադառնալուց հետո նա գլխավորել է արշավախումբ՝ Ալպերում՝ Ֆրանսիայի և Իտալիայի սահմանի Մարգուարիս կարստային զանգվածը ուսումնասիրելու համար։ Այնտեղ՝ Սկարասսոն քարանձավում, հայ��նաբերվել է ստորգետնյա մեծ սառցադաշտ։ 1962 թվականին Սիֆրը, մեծ թվով քարանձավագետների աջակցությամբ, այս քարանձավում առանց ժամանակային հղումների երկու ամիս առանձնանալու փորձ է կատարել։ Այս փորձը նրան մեծ համբավ բերեց։

1963 թվականին Սիֆրի գլխավորած արշավախումբը շարունակել է ուսումնասիրել Սկարասսոն քարանձավի սառցադաշտերը և Մարգուարիս լեռնազանգվածի խոշոր ու Պիագա Բելա խոր համակարգերը։ 1964-1969 թվականներին Սիֆրը ղե��ավարել է մի շարք մեկուսացման փորձարկումներ։ 1964 թվականին տղամարդը 4 ամիս է անցկացրել է գետնի տակ, կինը՝ 3 ամիս; 1966 թվականին մեկ այլ մարդ 6 ամսով մեկուսացել է քարանձավում^[7]։ Փորձերն իրականացվել են Նիցցայից 80 կմ հեռավորության վրա գտնվող Օդիբերգի ալպյան կարստային զանգվածի քարանձավներում։

1972 թվականին Սիֆրը կրկին փորձարկում է կատարել՝ 205 օրով բանտարկվելով Տեխասի Միդնայթ քարանձավում: Գաղափարը կայանում էր նրանում, որ նա համեմատելու էր 10 տարի առաջ կատարած դիտարկումների արդյունքները՝ ուսումնասիրելու կենսաբանական ժամացույցի վրա օրգանիզմի ծերացման ազդեցությունը:

1974 թվականին Միշել Սիֆրեն գլխավորել է Գվատեմալայի քարանձավները ուսումնասիրող արշավախումբը:

Մահացել է 2024 թվականի օգոստոսի 25-ին Նիցցայում 85 տարեկան հասակում^[8][9]։

1962 թվականին Միշել Սիֆրը համոզել է Նիցցայի Մարտելի անվան անձավագետների իր ընկերներին կատարել մի փորձ, որտեղ նա պետք է երկու ամիս մենակ անցկացներ Սկարասսոն քարանձավում՝ ուսումնասիրելով ստորգետնյա սառցադաշտը և միևնույն ժամանակ դիտարկելով իր մարմնի ֆիզիոլոգիան, առաջին հերթին ժամանակի սուբյեկտիվ գնահատումը։ 1962 թվականի հուլիսի 16-ին Սիֆրը իջել է քարանձավ՝ նախապես պատրաստված ստորգետնյա ճամբար՝ սառցադաշտի վրա, որտեղ բերվել են սնունդ, էլեկտրական մարտկոցներ, գրքեր, սարքավորումներ, և հաստատվել է հեռախոսային կապ։ Մակերեւույթի վրա կազմակերպվել է 24-ժամյա հերթապահություն։ Ըստ փորձի պայմանների՝ Սիֆրը ամեն անգամ արթնանալուց ու քնելուց պետք է զեկուցեր, և կռահեր, թե այդ պահին ժամը քանիսն է։ Բացի այդ, օրական երկու անգամ նա պետք է 2 սուբյեկտիվ րոպեում հաշվեր մինչեւ 120-ը։ Փորձն ավարտվել է սեպտեմբերի 14-ին, մինչդեռ Սիֆրը կարծել է, որ դա ընդամենը օգոստոսի 20-ին է:

Փորձի արդյունքները ցույց են տվել, որ առանց արտաքին տեղեկատվության աստղագիտական ամենօրյա ցիկլի, այնուամենայնիվ, Սիֆրը շարունակել է հետևել դրան արթնության և քնի ժամանակաշրջանները կազմել են 24,5 ժամ ^[10] . Այնուամենայնիվ, ժամանակային ընդմիջումների սուբյեկտիվ գնահատականները՝ և՛ երկար (օրեր), և՛ կարճաժամկետ (120 վ), փորձի ողջ ընթացքում ավելի ու ավելի են շեղվել իրականից:

Հետագայում Սիֆրի ղեկավարած փորձերում, որտեղ մասնակիցները ուրիշներն էին, նկատել են կենսաբանական ժամացույցի անցում 24-ժամյա օրից 48-ժամյա օրվա՝ 36 արթնություն և 12 ժամ քուն: Միդնայթ քարանձավում 205 օրով իր երկրորդ բանտարկության ժամանակ Սիֆրը նույնպես անցում է կատարել 48-ժամյա օրվա: 1966 թվականին անցկացված փորձը կապ է գտել արթնության տևողության և REM քնի փուլ միջև. յուրաքանչյուր 10 րոպե հավելյալ արթնության համար պահանջվում էր 1 րոպե երազային քուն: Դիտարկվել է նաև, որ որքան երկար է արագ փուլի տևողությունը, այնքան ավելի արագ է ռեակցիան հետագա արթնության շրջանում: Դրանով հետաքրքրվել են ֆրանսիացի զինվորականները՝ մտադրվելով գտնել դեղամիջոցներ, որոնք արհեստականորեն մեծացնում են REM քնի փուլը՝ 36 ժամ ակտիվ շրջանով զինվորներ ձեռք բերելու համար^[7]։

Միշել Սիֆրեն քարանձավների ընտրությունը որպես իր փորձերի վայր բացատրել է նրանով, որ իր փորձերի մասնակից քարանձավաբանները, իրենց հարմարվողականության և բարձր մոտիվացիայի շնորհիվ, պատրաստ էին շատ ավելի շատ ժամանակ անցկացնել մեկուսացման մեջ (քարանձավում), քան հետազոտողները։ ովքեր նմանատիպ փորձեր են անցկացրել լաբորատորիայում 1960-1970 թվականներին^[7]։

1. ↑ ^{1,0 1,1} Babelio (ֆր.) — 2007.
2. ↑ ^{2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10} Fichier des personnes décédées mirror
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2} https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2024/08/26/mort-du-speleologue-michel-siffre-specialiste-des-experiences-hors-du-temps_6295679_3382.html
4. ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
5. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
6. ↑ Предисловие к книге М. Сифра «Один в глубинах земли» Արխիվացված է Հոկտեմբեր 16, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով:, Ж. Буркар, М. Блёштейн-Бланше, М., 1966.
7. ↑ ^{7,0 7,1 7,2} Caveman: An Interview with Michel Siffre Արխիվացված է Հունիս 5, 2011 Wayback Machine-ի միջոցով:, Cabinet magazine.
8. ↑ «Rendu célèbre par l'"Expérience hors du temps", le spéléologue niçois Michel Siffre est décédé». Nice-Matin (ֆրանսերեն). 2024-08-25. Արխիվացված օրիգինալից 2024-08-26-ին. Վերցված է 2024-08-26-ին.
9. ↑ «Addio a Michel Siffre, pioniere degli esperimenti di isolamento». Scintilena (իտալերեն). 2024-08-25. Արխիվացված օրիգինալից 2024-08-26-ին. Վերցված է 2024-08-26-ին.
10. ↑ «В безднах Земли» Արխիվացված է Հոկտեմբեր 22, 2009 Wayback Machine-ի միջոցով:, М. Сифр, гл. 2, М., «Прогресс», 1982.