Մասնակից:Յան/Ավազարկղ 13

Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 9-րդ հոդվածը նախատեսում է մտքի ազատության, խղճի և հավատքի ազատության իրավունք։ Սա ներառում է կրոնը, համոզմունքները, դավանելու ազատությունը երկրպագության, դասավանդման, պրակտիկայի և կրոնական ծեսերի կատարման մեջ՝ հաշվի առնելով որոշակի սահմանափակումներ, որոնք համապատասխանում են օրենքին և անհրաժեշտ են ժողովրդավարական հասարակության մեջ։

Հոդված 9 – մտքի, խղճի և կրոնի ազատություն 1. Յուրաքանչյուր ոք ունի մտքի, խղճի և կրոնի ազատության իրավունք։ Այս իրավունքը ներառում է կրոնը կամ համոզմունքները փոխելու ազատությունը և իր կրոնը կամ համոզմունքները արտահայտելու ազատությունը ինչպես միանձնյա, այնպես էլ ուրիշների հետ միասին, ինչպես հանրային, այնպես էլ մասնավոր կարգով, երկրպագության, կրթության, կրոնական և ծիսական արարողությունների կատարման մեջ։ 2. Սեփական կրոնը կամ համոզմունքները դավանելու ազատությունը ենթակա է միայն այնպիսի սահմանափակումների, որոնք նախատեսված են օրենքով և անհրաժեշտ են ժողովրդավարական հասարակության մեջ՝ ի շահ հասարակական անվտանգության, հասարակական կարգի, առողջության կամ բարոյականության պաշտպանության կամ այլոց իրավուքների և ազատությունների պաշտպանության։

• Ում թագավորությունը, նրա կրոնը եվրոպական միջազգային իրավունքի սկզբունք է, որն առաջացել է 16-րդ դարում ռեֆորմացիայից հետո և հաստատել կրոնական ազատություն պետությունների, բայց ոչ անհատների համար։
• ԱՄՆ Սահամանդրության Առաջին փոփոխությունը դարձավ կրոնական ազատության առաջին իրավական երաշխիքներից մեկը՝ առանց որևէ կոնկրետ կրոնի հետ կապ ունենալու։
• X հոդվածը Մարդու և քաղաքացու իրավունքների դեկլարացիայի ազդեցություն է ունեցել Եվրոպական կոնվենցիայի վրա, որը կրոնական համոզմունքների ազատությունը հռչակում է համըդհանուր իրավունք։

• Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան
  • Բուսկարինին ընդդեմ Սան Մարինոյի (պետական պաշտոն զբաղեցնելու համար կրոնական երդումներ պահանջելը չի թույլատրվում)
  • Կոկկինակիսն ընդդեմ Հունաստանի (թույլատրվում է հոգեորսության քրեականացումը, ինչպես սահմանված է Հունաստանի օրենսդրությամբ)
  • Լեյլա Շահին ընդդեմ Թուրքիայի (համալսարանը կարող է արգելել իսլամական շարֆը)
  • Պիշոնը և Սաժուն ընդդեմ Ֆրանսիայի (կրոնական դրդապատճառներով հակաբեղմնավորիչների տրամադրումը մերժելու իրավունքի բացակայություն)
  • Լիլա Ֆերդերկրայս է․Վ․ և ուրիշներն ընդդեմ Գերմանիայի (կրոնական շարժման վերաբերյալ պետական տեղեկատվական արշավների վերաբերյալ)
  • Մարդու իրավունքների եվրոպական միությունը ընդդեմ Գերմանիայի (պետական տեղեկատվական արշավները կրոնական շարժման մասին)
  • Լաուտս ընդդեմ Իտալիայի (օրենքը թույլ է տալիս խաչ կախել դպրոցական դասարաններում)
  • Ս․ Ա․ Ս․ ընդդեմ Ֆրանսիայի (Ֆրանսիան կարող է արգելել դիմակներ կրելը)
  • Օսմանողլուն և Քոքաբաշն ընդդեմ Շվեյցարիայի (թույլատրվում է պաահնջել երեխաներից մասնակցել լողի դասերին և սահմանել տուգանքներ)
• Անգլիայի և Ուելսի բարձրագույն դատարան
  • Քոնոլին ընդդեմ շրջանի դատավորի (9-րդ հոդվածի համաձայն՝ ոչ պարկեշտ կամ կոպիտ վիրավորական նյութեր, մասնավորապես՝ պատկերներ ուղարկելու համար, դատապարտյալը չի կարող բողոքարկել իր դատավճիռը)

• Մարդու իրավունքների եվրոպական հանձնաժողով

• Murdoch J. Freedom of thought, conscience and religion. A guide to the implementation of Article 9 of the European Convention on Human Rights Strasbourg, Council of Europe, 2007
• Freedom of religion, a factsheet of ECtHR case law
• The Protections for Religious Rights: Law and Practice, a textbook on Article 9 and international law on the right to freedom of thought, conscience and religion