Ճուռակախոտ
Ճուռակախոտ | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
Hieracium L., 1753
| ||||||||||||
|
Ճուռակախոտ (լատին․՝ Hieracium), բագնիսոտ, աստղածաղկազգիների (բարդածաղկավորներ) ընտանիքի բազմամյա, կաթնահյութ պարունակող խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 2000 և ավելի տեսակներ։
Հայաստանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայաստանում՝ 13 տեսակ։ Տարածված է Արագածոտնի, Շիրակի, Լոռու, Տավուշի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի և այլ մարզերում։ Աճում է լեռան, արոտավայրերում, անտառներում, մարգագետիններում, բացատներում, տրոպիկներում[4]։
Կենսաբանական նկարագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ցողունը բարձրություն՝ 20-100 սմ պարզ է կամ ճյուղավորվող՝ մերկ կամ գեղձային մազիկներով ծածկված, խիտ տերևակալած կամ առանց տերևների (վերջին դեպքում տերևներն արմատամերձ վարդակում են)։ Ծաղկաբույլը մեկական զամբյուղ է, հազվադեպ՝ հուրանանման կամ վահանանման, ծաղիկները՝ դեղին։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին։ Պտուղը գլանաձև սերմնապտուղ է։
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հայտնի է 800-ից մինչև 1000[5] տեսակ։
- Հովանոցանման (Hieracium cymosum),
- Մազմզոտանման (Hieracium piloselloides),
- Ժայռային (Hieracium murorum),
- Մազմզոտ (Hieracium pillosella),
- Փրչոտ (Hieracium pannosum)
Նշանակություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են աղաղանյութեր, ալկալոիդներ, ֆլավոնոիդներ, ներկանյութ։ Պատրաստուկներն օգտագործում են շնչառեույնա օրգանների, լյարդի, ստամոքսաղիքային համակարգի և այլ հիվանդությունների դեպքերում։
Փրչոտ ճուռակախոտը հանդիպում է Շիրակի (Արտենի լեռան), Վայոց ձորի (Արենի գյուղի) մարզերի միջին լեռնային գոտու ժայռոտ վայրերում, գրանցված է ՀՀ Կարմիր գիրք։
Հյուսիսային Ամերիկայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Hieracium albiflorum
- Hieracium × alleghaniense Britt. (pro sp.)
- Hieracium argutum
- Hieracium × atramentarium
- Hieracium atratum Fries
- Hieracium aurantiacum L.
- Hieracium bolanderi Gray
- Hieracium × brachiatum Berth. ex DC.
- Hieracium caespitosum Dumort.
- Hieracium canadense Michx.
- Hieracium carneum Greene
- Hieracium cynoglossoides
- Hieracium × fassettii Lepage
- Hieracium fendleri Schultz-Bip.
- Hieracium × fernaldii Lepage
- Hieracium flagellare Willd.
- Hieracium floribundum Wimmer & Grab.
- Hieracium × fuscatrum Naegeli & Peter (pro sp.)
- Hieracium glomeratum Froel.
- Hieracium gracile Hook.
- Hieracium greenei Gray
- Hieracium greenii Porter & Britt.
- Hieracium × grohii Lepage
- Hieracium gronovii L.
- Hieracium horridum Fries
- Hieracium kalmii L.
- Hieracium lachenalii K.C. Gmel.
- Hieracium lactucella Wallr.
- Hieracium laevigatum Willd.
- Hieracium lemmonii Gray
- Hieracium longiberbe T.J. Howell
- Hieracium longipilum Torr.
- Hieracium maculatum Sm.
- Hieracium marianum Willd.
- Hieracium megacephalon Nash
- Hieracium murorum L.
- Hieracium paniculatum L.
- Hieracium parryi Zahn in H.G.A. Engler
- Hieracium pilosella L.
- Hieracium piloselloides Vill.
- Hieracium praealtum Vill. ex Gochnat
- Hieracium pringlei Gray
- Hieracium robinsonii (Zahn) Fern.
- Hieracium rusbyi Greene
- Hieracium sabaudum L.
- Hieracium scabrum Michx.
- Hieracium schultzii Fries
- Hieracium scouleri Hook.
- Hieracium scribneri Small
- Hieracium triste Willd. ex Spreng.
- Hieracium umbellatum L.
- Hieracium venosum L.
Եվրոպայում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Hieracium lucidum Guss. – Sicilian Sparviere
- Hieracium insolitum (Zahn) Üksip
- Hieracium villosum Jacq.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Natural Resources Conservation Service (2007). «Classification for Kingdom Plantae Down to Genus Hieracium L.». The PLANTS Database. USDA, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
- ↑ International Organization for Plant Information (IOPI). «Vascular Plants of Russia and Adjacent Countries as of 26.10.96». Provisional Global Plant Checklist. International Organization for Plant Information (IOPI). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
- ↑ Germplasm Resources Information Network. «Genus: Hieracium L.». (GRIN) Online Database. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
- ↑ Юксип А. Я., Род Hieracium L. — Ястребинка. // Флора СССР, т. XXX, М. — Л., 1960.
- ↑ «International Organization for Plant Information (IOPI). Hieracium». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- John L. Strother։ Hieracium. In։ Կաղապար:BibISBN, online (engl.) (Abschnitt Beschreibung).
- Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Hieracium. und Pilosella. In։ Կաղապար:BibISBN
- Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Hieracium. In։ Werner Greuter & Eckhard von Raab-Straube (Hrsg.)։ Compositae. Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin, 2007-2009, online.
- Siegfried Bräutigam & Werner Greuter։ Pilosella. In։ Werner Greuter & Eckhard von Raab-Straube (Hrsg.)։ Compositae. Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin, 2007-2009, online.
- David Aeschimann, Konrad Lauber, Daniel Martin Moser, Jean-Paul Theurillat։ Flora alpina. Ein Atlas sämtlicher 4500 Gefäßpflanzen der Alpen. Band 1–3. Haupt Verlag, Bern, Stuttgart, Wien 2004, ISBN 3-258-06600-0.
- Xaver Finkenzeller, Jürke Grau։ Alpenblumen. Mosaik, München 1996, ISBN 3-576-10558-1.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Integrated Taxonomic Information System (ITIS). «Standard Report Hieracium». Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
- Nicklas Strömberg. «Hieracium on GlobalTwitcher.com». Images on Hieracium found in Sweden. GlobalTwitcher.com. Վերցված է 2008 թ․ հունիսի 15-ին.
- Jan Suda, Anna Krahulcová, Pavel Trávnícek, Radka Rosenbaumová, Tomás Peckert and Frantisek Krahulec (2007 թ․ հոկտեմբերի 7). «Genome Size Variation and Species Relationships in Hieracium Sub-genus Pilosella (Asteraceae) as Inferred by Flow Cytometry». Annals of Botany. Oxford Journals. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - College of Agricultural and Life Sciences, University of Idaho, Moscow, ID. «Hawkweeds». Hawkweed Identification, Management and Research. Plant, Soil and Entomological Sciences. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - British Columbia Ministry of Agriculture and Lands. «Orange Hawkweed (Hieracium aurantiacum)». Field Guide to Noxious and Other Selected Weeds of British Columbia. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
- «Hieracium Management Gateway». Tussock Grassland Management Information System. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 12-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճուռակախոտ» հոդվածին։ |
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճուռակախոտ» հոդվածին։ |
|
|