Jump to content

Հողեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
Հողեր
ԵրկիրԱրցախ Արցախ
ՇրջանՀադրութի
ՀամայնքԵլիզավետպոլի նահանգ, Ֆիզուլիի շրջան և ԼՂԻՄ
Այլ անվանումներԳոգա
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն4 մարդ (2005)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի Հայ ԱԵ
Ժամային գոտիUTC+4
Հողեր (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)##
Հողեր (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
Արցախի Հանրապետության քարտեզը, որտեղ մուգ շագանակագույնով պատկերված են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները, իսկ մարմնագույնով՝ Արցախի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները 2021 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ[1]

Հողեր, գյուղ Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանում։

Գյուղի անվանումը ստուգաբանվում է երկու տարբերակով․ առաջինը ՝ «բերրի հող ունենալ», իսկ երկրորդ տարբերակով գյուղը ունեցել է Ողեր անվանումը, որը վկայում է նաև Մակար Բարխուդարյանցը, ինչը նշանակում է օղակի մեջ առնված բնակավայր։ Հետագայում Ողեր անվանումը տեղացիների բարբառով դարձել է Հողեր։ Արցախյան ազատամարտից հետո գյուղը չի բնակեցվել։ Նախկինում անվանվել է Գոգա, նաև Ողեր, իսկ 1998 թվականին վերանվանվել է Հողեր։

Աշխարհագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գտնվում է Ղարաբաղի Լեռնաշղթայի արևելյան Իշխանասարի լեռնաճյուղերի հյուսիսային կողմում, ձորի ձախ լանջերի հարթավայրային մասում , Իշխանագետի միջին հոսանքի աջ գետահովտում, Գոգա վտակի վրա, Ջրակուս գյուղից 1-2 կմ հեռու, Հադրութ քաղաքից 25 կմ դեպի հյուսիս։

Գտնվում է ծովի մակերևույթից 700մ բարձրության վրա։

Արցախյան ազատամարտի տարիներին գյուղի բնակչությունը լքել է իր պապենական բնակավայրը և բնակություն է հաստատել հարևան Ծաղկավանք գյուղում։ Գյուղը 1923-1936 թվականներին եղել է Դիզակի, ապա Հադրութի շրջանի մեջ։ 1936 թվականին անջատվել է Հադրութի շրջանից և կցվել է Ադրբեջանի Կարյագինոյի (Ֆիզուլու) շրջանին։

Գյուղը Արցախյան ազատամարտին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղի հայ բնակիչները 1988-1989 թվականներին կազմավորել են ինքնապաշտպանական ջոկատ, որն առանձին, իսկ 1992 թվականին Հադրութի Առաջին պաշտպանական շրջանի ստորաբաժանումների կազմում մասնակցել է Հադրութի, Մարտունու և ԼՂՀ այլ րջանների բնակավայրերի ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին[2]։

Հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի հետևանքով գյուղը հայաթափվել է և անցել է Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո[3][4][5]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հողեր գյուղում բնակչության թիվը 19-րդ դարի վերջի տվյալներով կազմել է 130 հայ բնակիչ, 2005 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմել է 4 մարդ, իսկ 2010 թվականի տվյալներով բնակչություն չկար։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[6].

Տարի 2008 2009 2010
Բնակիչ 1 - -

Պատմամշակութային հուշարձաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղում և նրա շրջակայքում պահպանվել են ՝ սբ․Աստվածածին եկեղեցին (վերակառուցվել է 1880 թվականին) , 15-18-րդ դարերի գյուղատեղի մնացորդները, 19-րդ դարի գերեզմանոցը։ Գերեզմանոցին մոտ ձորակում պահպանվել է հայ քարագործների կառուցած աղբյուրը[7]։։

Հասարակական կառույցներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1960 թվականը Հողեր գյուղում գործել է միջնակարգ դպրոց, որտեղ սովորել են նաև հարևան Ծակուռի, Ջրակուս, Քյուրաթաղ (Դուդուկչի.), Ուխտաձոր (Էդիլլու), Ակնաղբյուր, Ծաղկավանք գյուղերի 4-րդ և 7-րդ դասարանի աշակերտները։ 1960 թվականին միջնակարգ դպրոցը դարձել է ութամյա, 1970 թվականին՝ տարրական, 1974 թվականին դպրոցը փակվել է։ 1974-1988 թվականներին Հողեր գյուղի երեխաները սովորել են Ջրակուս գյուղում։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
  2. Մանուկյան, Մարտին (2020). Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղ) Հանրապետության Շրջանները, Քաղաքները, Գյուղերը. Երևան: ԱՍՈՂԻԿ. էջ 209.
  3. «Արցախը հրապարակել է Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը». Ազատություն Ռադիոկայան. 2020 թ․ դեկտեմբերի 10.
  4. «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։
  5. «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը», (արխիվացված
  6. «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին.
  7. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 433, Հողեր

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]