Վանաձորի քիմիական գործարան

Հիմնադրվել է 1933 թվականին, Ալավերդու կարբիդի արտադրության բազայի վրա։ 1915 թ. ինժեներ Հ. Մելիք-Հայկազյանը, պրոֆեսոր Ս. Ղամբարյանի օգնությամբ, Ալավերդում կազմակերպեց կարբիդի արտադրություն։

Խորհրդային իշխանության տարիներին որոշվեց կարբիդի արտադրությունը փոխադրել Վանաձոր. կառուցվեց Վանաձորի քիմիական գործարանը։ Առաջին արտադրանքը թողարկվել է 1933 թ., սերիականը՝ 1934 թ. ՝ կիր, կարբիդ, էլեկտրոդային զանգված, ցիանամիդ, թթվածին։ Արտադրում է ամոնիակ, ամոնիակային բորակ, ազոտական թթու, կարբամիդ, կարբիդ, ցիանամիդ, սինթետիկ կորունդ, դիցիանդիամիդ, մելամին, ցիանուրաթթու (1977 թ.)։ Ամոնիակը և կորունդ-ռուբինն ունեն որակի պետական նշան։ Հիմնական արտադրամասերն են ՝ ամոնիակի, ազոտական թթվի, ամոնիակային բորակի, սինթեզի, կարբամիդի, դիցիանդիամիդի, մելամինի, ցիանուրաթթվի, կրի, կարբիդի, ցիանամիդի։

Գործարանի արտադրանքն իրացվում էր ԽՍՀՄ-ում, ինչպես նաև առաքվում արտասահմանյան 16 երկրներ։ 1973 և 1977 թթ. ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ ներկայացված ռադիացիոն կոնվեկտիվ օդատաքացուցիչը և արհեստական սուտակը արժանացել են արծաթե ու բրոնզե մեդալների։ Գործարանը գիտահետազոտական կապերի մեջ էր ազոտային արդյունաբերության պետական ԳՀԻ-ի և նրա մասնաճյուղերի, Մոսկվայի քիմիական մեքենաշինության, ՀԽՍՀ ԳԱ օրգանական քիմիայի, Խարկովի մոնո-բյուրեղային համամիութենական ԳՀԻ-ների հետ։

Պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով (1979 թ.)։