Ստրուվեի աղեղ

Ստրուվեի աղեղը ստեղծվել է Երկիրը բնութագրող մեծությունները, նրա ձևն ու չափերը ճշգրտորեն որոշելու համար։ Շինությունը կրում է հենց ստեղծողի անունը, այն է, ռուս աստղագետ Վասիլի Ստրուվեի։

Ստրուվեի գեոդեզիական աղեղը չափվել է Ստրուվեի, Դորպատի աստղադիտարանի և Պուլկովոյի աստղադիտարանի (Ստրուվեն այս աստղադիտարանի տնօրենն էր) ներկայացուցիչների կողմից շուրջ քառասուն տարիների ընթացքում՝ 1816 թվականից մինչև 1855 թվականն ընկած ժամանակահատվածը։ Չափման երկարությունը կազմել է ավելի քան 2820 կիլոմետր։ Այն սկսվել է Ֆուգլենեսից՝ Նորդկապ հրվանդանից ոչ հեռու, որը Նորվեգիայում է՝ հյուսիսային լայնության 70° 40′11″ զուգահեռականի վրա և ձգվել է մինչև Ստարայա Նեկրասովկա՝ Դանուբի հարևանությամբ՝ հյուսիսային լայնության 45° 20′03″ զուգահեռականի վրա։ Արդյունքում ստացվել է միջօրեականի աղեղ՝ 25° 20′08″ ամպլիտուդով։

1828 թվականին գեոդեզիայի հայտնի մասնագետ և քարտեզագիր, ռուսական կայսերական բանակի ապագա գեներալ-լեյտենանտ Իոսիֆ Խոձկոն մասնակցել է Լիտվայի աստիճանային չափումներին Տարտուի աստղադիտարանի տնօրեն Վասիլի Ստրուվեի հետ։

Այսօր Ստրուվեի աղեղի կետերին կարելի է հանդիպել ներքոհիշյալ երկրների տարածքում

1.   Նորվեգիա
2.   Շվեդիա
3.   Ֆինլանդիա
4.   Ռուսաստան (Գոգլանդ կամ Հոգլանդ կղզում)
5.   Էստոնիա
6.   Լատվիա
7.   Լիտվա
8.   Մոլդովա (Ռուդ գյուղի տարածք)
9.   Ուկրաինա
10.   Բելառուս

Այս երկրները 2004 թվականի հունվարի 28-ին դիմեցին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-յին (Միավորված ազգերի Կրթության, գիտության և մշակույթի կազմակերպություն), որպեսզի Համաշխարհային ժառանգության կարգավիճակ շնորհի 34 պահպանված աղեղային հուշարձան-կետերին։

2005 թվականին Ստրուվեի աղեղը մտավ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության կազմի մեջ^[1]։

• «Ֆուգլենես» Համերֆեսթ 70°40′12″ հս․ լ. 23°39′48″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Ռայպաս» Ալթա 69°56′19″ հս․ լ. 23°21′37″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Լյուվդիիդչոհքա» Կաուտոքեյնո 69°39′52″ հս․ լ. 23°36′08″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Բայելյասվարի» Կաուտոքեյնո 69°01′43″ հս․ լ. 23°18′19″ ավ. ե.^HGЯOL

• 68°15′18″ հս․ լ. 22°58′59″ ավ. ե.^HGЯOL
• 67°16′36″ հս․ լ. 23°14′35″ ավ. ե.^HGЯOL
• 66°38′47″ հս․ լ. 23°46′55″ ավ. ե.^HGЯOL
• 66°01′05″ հս․ լ. 23°55′21″ ավ. ե.^HGЯOL

• «Սթուոր-Օյվի» (ներկայից «Սթուորահանոայվի») Թարվանթովաայի լեռներ, Էնոնթեքիյո 68°40′57″ հս․ լ. 22°44′45″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Ավասակա» Աավասակսա, Յուլիտորնիո 66°23′52″ հս․ լ. 23°43′31″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Թորնեա» Ալատորնիո եկեղեցու զանգակատուն, Թորնիո 65°49′48″ հս․ լ. 24°09′26″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Պուոլակա» Օրավիվուօրի լեռ, Կորպիլախտի 61°55′36″ հս․ լ. 25°32′01″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Պոռլոմ II» Թորնիկալիո լեռ, Պոռլամի, Լալինյարվի 60°42′17″ հս․ լ. 26°00′12″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Սվարթվիրա» Մուստավիիրի կղզի, Պյուխտյաա 60°16′35″ հս․ լ. 26°36′12″ ավ. ե.^HGЯOL

• «Մյակիպյալյուս» — Գոգլանդ կղզի 60°04′27″ հս․ լ. 26°58′11″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Z կետ» — Գոգլանդ կղզի 60°05′09″ հս․ լ. 26°57′37″ ավ. ե.^HGЯOL

• 59°03′28″ հս․ լ. 26°20′16″ ավ. ե.^HGЯOL
• 59°02′54″ հս․ լ. 26°24′51″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Դորպատ» Տարտուի աստղադիտարան 58°22′43″ հս․ լ. 26°43′12″ ավ. ե.^HGЯOL

• 56°50′24″ հս․ լ. 25°38′12″ ավ. ե.^HGЯOL
• 56°30′05″ հս․ լ. 25°51′24″ ավ. ե.^HGЯOL

• 55°54′09″ հս․ լ. 25°26′12″ ավ. ե.^HGЯOL
• 54°55′51″ հս․ լ. 25°19′00″ ավ. ե.^HGЯOL
• 54°38′04″ հս․ լ. 25°25′45″ ավ. ե.^HGЯOL

• Տյուպիշկի, Օշմյանսկի մարզ (54°17′29″ հս․ լ. 26°02′43″ ավ. ե.^HGЯOL, որպես№ 1187 օբյեկտի մաս
• Լոպատի, Շչուչինսկի մարզ 53°33′37″ հս․ լ. 24°52′11″ ավ. ե.^HGЯOL), Լոպատի գյուղի հարավարևելյան հատվածը, P141 ավտոմայրուղու հարևանությամբ
• Օսովնիցա, Իվանովսկի մարզ 52°17′21″ հս․ լ. 25°38′58″ ավ. ե.^HGЯOL
• Շչեկոտսկ, Իվանովսկի մարզ 52°12′30″ հս․ լ. 25°33′25″ ավ. ե.^HGЯOL
• Լյասկովիչի, Իվանովսկի մարզ 52°09′38″ հս․ լ. 25°34′17″ ավ. ե.^HGЯOL
• Դոկուդովո, Լիդսկ մարզ
• Իվացեվիչիշ Բրեստի մարզ 52°43′28″ հս․ լ. 25°19′15″ ավ. ե.^HGЯOL
• Բելին, Դրոգիչինսկի մարզ 52°02′40″ հս․. լ. 25°13′03″ ավ. ե.^HGЯOL
• Բեզդեժ, Դրոգիչինսկի մարզ 52°19′30″ հս․ լ. 25°17′07″ ավ. ե.^HGЯOL

• Կրուպա, գյուղ Կրուպա (գյուղ, Լուցկի շրջան) 50°41′03″ հս․ լ. 25°24′45″ ավ. ե.^HGЯOL
• Կատերինովկա, Խմելնիցկու մարզ 49°33′57″ հս․ լ. 26°45′22″ ավ. ե.^HGЯOL
• Ֆելշտին, Գվարդեյսկոե (գյուղ, Խմելնիցկիի շրջան) 49°19′48″ հս․ լ. 26°40′55″ ավ. ե.^HGЯOL
• «Բարանովկա», գյուղ Բարանովկա (Խմելնիցկու մարզ) 49°08′55″ հս․ լ. 26°59′30″ ավ. ե.^HGЯOL
• «ՍտարոռՆեկրասովկա», գյուղ Ստարայա Նեկրասովկա (գյուղ, Իզմաիլի շրջան) 45°19′54″ հս․ լ. 28°55′41″ ավ. ե.^HGЯOL

• Ռուդ 48°19′05″ հս․ լ. 27°52′35″ ավ. ե.^HGЯOL Մոլդովայի հյուսիսային հատվածումշ որը մտնում է Համաշխարհային ժառանգության կազմի մեջշ քանի որ նրանով է անցնում Ստրուվեի աղեղը։ Նախկինում Մոլդովայում կային 27 կանգնեցված կետեր, որոնք օգտագործվում էին միկջազգային քարտեզագրության նպատակներով։ Այս պահի դրությամբ երկրում մնացել է ընդամենը Ռուդի աղեղը։ Այն տեղադրված է խնձորի այգում, 300 մետր հեռու Սորոկի-Օտաչ ավտոմայրուղուց։
• Բելցի

• Фотография Пункта Мякипяллюс
• Единственная сохранившаяся из 27 измерительных точек Дуги в Молдавии Արխիվացված 2010-01-06 Wayback Machine
• Struve Geodetic Arc
• Struve-Tenner Meridian Arc
• Место тут такое: село Рудь, дуга Струве Արխիվացված 2011-11-14 Wayback Machine
• Фотографии Пункта в Ивацевичах, брестская обл., Республика Беларусь
• Listing on UNESCO website
• A UNESCO article about the chain
• FIG – Proposal to UNESCO for the Struve Geodetic Arc to become a World Heritage Monument
• J.R. Smith. The Struve Geodetic Arc Արխիվացված 2010-12-23 Wayback Machine
• Latvia Struve arc webpage
• Estonian souvenir sheet and first day cover dedicated to Struve and Struve Geodetic Arc (2011)