Վիքիպեդիա

Գատչինա

քաղաք Ռուսաստանի Լենինգրադի մարզի Գատչինսկի շրջանում

Գատչինա (ռուս.՝ Га́тчина), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնության եվրոպական մասի հյուսիս-արևմուտքում, 2021 թվականի ապրիլի 5-ից՝ Լենինգրադյան մարզի պետական իշխանության բարձրագույն մարմինների նստավայրը[3]։ Այդ մարզի ամենամեծ բնակավայրն է և Գատչինայի շրջանի վարչական կենտրոնը։ [4]Բնակչության թվաքանակը 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով եղել է 92.937: Գտնվում է Սանկտ Պետերբուրգից Պսկով տանող եվրոպական E95 ավտոմայրուղու 45-րդ կիլոմետրի մերձակայքում[5]։

Բնակավայր
Գատչինա
ռուս.՝ Троцк
ռուս.՝ Красногвардейск
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
ՀամայնքGatchinskoye urban settlement?[1]
Առաջին հիշատակում1500
Մակերես28,75 կմ²
ԲԾՄ100 մետր
Բնակչություն▼91 719 մարդ (2024)[2]
Հեռախոսային կոդ81371
Փոստային դասիչ188300, 188319, 188301, 188302, 188303, 188304, 188305, 188306, 188307, 188308, 188309 և 188310
Գատչինա (Ռուսաստան)##
Գատչինա (Ռուսաստան)

Պատմություն

խմբագրել

Պատմական փաստաթղթերում առաջին անգամ հիշատակվել է 1499 թվականին, Խոտչինո անվանումով և որպես Նովգորոդի հանրապետության գյուղերից մեկը։ 1796 թվականին ստացել է քաղաքի կարգավիճակ։ Ժամանակի ընթացքում մի քանի անգամ անվանափոխվել է. Խոտչինոն փոխվել է Գատչինայի (մինչև 1923 թվականի փետրվարի 14-ը), ապա՝ խորհրդային կուսակցական և պետական գործիչ Տրոցկու անունով կոչվել է Տրոցկ (մինչև 1929 թվականի օգոստոսի 2-ը), այնուհետև՝ Կրասնոգվարդեյսկ (մինչև 1944 թվականի հունվարի 28-ը)։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ 1942 թվականին գերմանացի զավթիչները քաղաքին տվել են Լինդեմանշտադ (գերմ.՝ Lindemannstadt) անվանումը՝ 18-րդ բանակի հրամանատար Գեորգ Լինդեմանի պատվին, սակայն դա հաշվի չի առնվել ԽՍՀՄ պետական իշխանության մարմինների կողմից[6]։ 1944 թվականի հունվարի 23-ին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության հրամանագրով քաղաքին վերադարձվել է իր պատմական անվանումը՝ Գատչինա[7]։ Բնակավայրին լայն ճանաչում է բերել Գատչինայի մեծ պալատը, որը 18-19-րդ դարերում եղել է ռուսական ցարական ընտանիքի կեցավայրերից մեկը։ Քաղաքի պատմական կենտրոնը՝ մեծ պալատով հանդերձ, մտնում է գեղարվեստա-ճարտարապետական, պալատա-պարտեզային «Գատչինա» թանգարան-արգելոցի մեջ, որն ընդգրված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում[8][9]։

2015 թվականի ապրիլին Գատչինան արժանացել է «Ռուսաստանի ռազմական փառքի քաղաք» պատվավոր կոչմանը[10]։

Քույր քաղաքներ

խմբագրել

Գատչինան բարեկամական սերտ հարաբերություններ ունի հետևյալ քաղաքների հետ[11][12][13].

Բնակչություն

խմբագրել
Բնակչության թվաքանակը
1838[17]1840[18]1856[19]1860[20]1862[21]18931897[22]
3000↗5400↘5200↗9200↗9227↗14 500↗14 824
19201923[23]1926[24]1931[25]1935[26]1939[27]1943[28]
↘14 087↗15 793↗16 600↗19 000↗38 700↘38 201↘22 000
1944[28]1959[29]19671970[30]1973[25]1976[25]1979[31]
↘2500↗36 725↗53 000↗63 292↗68 000↗73 000↗75 153
1982[32]1986[25]1987[33]1989[34]19921996[25]1997[25]
↗77 000↗80 000↗81 000↘79 714↗80 900↗81 000↗81 800
1998[25]2000[25]2001[25]2002[35]2003[25]2005[25]2006[36]
↘81 400↗81 800↘81 700↗88 420↘88 400↗88 500↗89 100
2007[25]2008[37]2009[38]2010[39]2011[25]2012[40]2013[41]
→89 100↗89 900↗90 147↗92 937↘92 900↗93 843↗95 135
2014[42]2015[43]2016[44]2017[45]2018[46]2019[47]2020[48]
↗95 860↗96 334↘95 623↘95 186↘94 447↘93 710↘91 685
2021[49]2023[50]
↗94 377↘92 684

Պատկերասրահ

խմբագրել
  •  
    Ռոշչինսկայա փողոցը
  •  
    Մեծ պալատը
  •  
    Պալատի ներսը
  •  
    Սրբասուրբ Աստվածամոր հովանու տաճարը

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom2_oktmo.rar
  2. ↑ https://78.rosstat.gov.ru/storage/mediabank/ЛО%20числ%20на%2001.01.2024%20по%20МО.pdf (ռուս.)
  3. ↑ Закон Ленинградской области от 05.04.2021 № 32-оз "О внесении изменения в статью 13 областного закона «Устав Ленинградской области»
  4. ↑ «Гатчинский дворец». excurspb.ru. Վերցված է 2024-07-25-ին.
  5. ↑ «Административно-территориальное деление Ленинградской области. — СПб. 2007. С. 24». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-20-ին. Վերցված է 2021-05-21-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 63 (օգնություն)
  6. ↑ В постановлении Президиума Верховного Совета СССР от 23 января 1944 года это название не упоминается, упоминаются только довоенное название «Красногвардейск» и «новое» — Гатчина.
  7. ↑ Постановление Президиума Верховного Совета СССР от 23 января 1944 года
  8. ↑ UNESCO World Heritage Centre. «Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments». unesco.org. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  9. ↑ UNESCO. Historic Centre of Saint Petersburg and Related Groups of Monuments
  10. ↑ Указ Президента Российской Федерации о присвоении г. Гатчине почётного звания Российской Федерации «Город воинской славы»
  11. ↑ «Побратимы Гатчины и Гатчинского района». radm.gtn.ru (ռուսերեն). Gatchinsky District. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 3-ին.
  12. ↑ «Verkostot». espoo.fi (ֆիններեն). Espoo. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 3-ին.
  13. ↑ «MINUTE OF MEETING OF COATBRIDGE AREA COMMITTEE» (PDF). North Lanarkshire Council. 1998 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 8-ին.
  14. ↑ North Lanarkshire Council. «MINUTE OF MEETING OF COATBRIDGE AREA COMMITTEE» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունվարի 8-ին.
  15. ↑ «Города-побратимы». Официальный сайт администрации МО «Город Гатчина». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-05-30-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 25-ին.
  16. ↑ «Города-побратимы Лексингтона». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
  17. ↑ Описаніе Санктпетербургской губерніи по уѣздамъ и станамъ. — Санктпетербургъ, 1838. — С. 28. — 142 с.
  18. ↑ Иван Пушкарёв. Описание Санктпетербурга и уѣздных городовъ С. Петербургской губерніи. Часть третія. — Санктпетербургъ, 1841. — С. 151, 152.
  19. ↑ Статистическія таблицы Россійской Имперіи за 1856-й годъ. — С. Петербургъ, 1858. — С. 116.
  20. ↑ Географическо-статистическій словарь Россійской Имперіи / Составитель П. Семеновъ. — Санктпетербургъ, 1862. — Т. 1. — С. 617.
  21. ↑ Списки населённыхъ мѣстъ Россійской Имперіи. Санктпетербургская губернія. Списокъ населённыхъ мѣстъ по свѣдѣніям 1862 года / Обработанъ редакторомъ И. Вильсономъ. — Санктпетербургъ: Изданъ Центральнымъ статистическимъ комитетомъ министерства внутреннихъ дѣлъ, 1864. — 214 с.
  22. ↑ «Населённые места Российской империи по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г.» СПб, 1905, стр. 196
  23. ↑ [http://leb.nlr.ru/edoc/275645/ «Ленинград и Ленинградская губерния» Краеведческий справочник под ред. Е. Я. Голанта. 1925 г., стр. 45
  24. ↑ «Первая перепись Гатчины» (ռուսերեն). Газета «Вести». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-03-ին. Վերցված է 2008-09-10-ին.
  25. ↑ 25,00 25,01 25,02 25,03 25,04 25,05 25,06 25,07 25,08 25,09 25,10 25,11 25,12 «Народная энциклопедия «Мой город». Гатчина» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-04-05-ին. Վերցված է 2014-06-01-ին.
  26. ↑ Административно-экономический справочник по Ленинградской области. — Л., 1936, стр. 19
  27. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2013-12-24-ին. Վերցված է 2013-11-30-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 Крюковских А. П. «Гатчина (Красногвардейск) в годы Великой Отечественной войны». Цитадель под Ленинградом. Гатчина в годы Великой Отечественной войны (ռուսերեն). Гатчина — вчера, сегодня… Городской культурно-исторический сервер. Վերցված է 2008-09-10-ին.
  29. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  30. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  31. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2021-11-07-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  32. ↑ Народное хозяйство СССР 1922-1982 (Юбилейный статистический ежегодник)
  33. ↑ Народное хозяйство СССР за 70 лет : юбилейный статистический ежегодник : [арх. 28 Հունիսի 2016] / Государственный комитет СССР по статистике. — Москва : Финансы и статистика, 1987. — 766 с.
  34. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-26-ին.
  35. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  36. ↑ «Административно-территориальное деление Ленинградской области: [справ.] / под общ. ред. В. А. Скоробогатова, В. В. Павлова; сост. В. Г. Кожевников. - СПб., 2007. - 281 с.» (PDF) (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-10-17-ին. Վերցված է 2015-04-26-ին.
  37. ↑ «Города Ленинградской области (число жителей - оценка на 1 января 2008 г., тыс. человек)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-05-ին. Վերցված է 2016-07-06-ին.
  38. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  39. ↑ «Всероссийская перепись населения 2010 года. Ленинградская область» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-02-22-ին. Վերցված է 2014-08-10-ին.
  40. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  41. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года» (ռուսերեն). М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат. 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  42. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  43. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-06-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  44. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  45. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  46. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  47. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  48. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  49. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.
  50. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.)» (ռուսերեն). 2023-08-18. Վերցված է 2023-08-23-ին.

Գրականություն

խմբագրել
  • Kючарианц Д. А., Раскин А. Г.: Гатчина: Художественные памятники, 2005
  • Бурлаков А.В.: Легенды и были Старой Гатчины

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գատչինա» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գատչինա&oldid=10169051» էջից