Pedro I de Rusia

Pedro I de Rusia

Nome orixinal	(ru) Пётр I
Biografía
Nacemento	(ru) Романов Пётр Алексеевич 30 de maio de 1672 (Xuliano) Moscova, Rusia
Morte	28 de xaneiro de 1725 (Xuliano) (52 anos) San Petersburgo, Rusia
Causa da morte	Gangrena
Lugar de sepultura	Catedral de San Pedro e San Paulo de San Petersburgo
Emperador de todas as Rusias
2 de novembro de 1721 – 8 de febreiro de 1725 ← sen valor – Catarina I de Rusia →
Tsar of All Russia (en)
7 de maio de 1682 – 2 de novembro de 1721 ← Teodoro III de Rusia – Supresión do cargo → Xunto con: Iván V de Rusia
Datos persoais
Relixión	Cristianismo ortodoxo e Igrexa ortodoxa rusa
Actividade
Campo de traballo	Política da Rússia (pt)
Ocupación	gobernante, estadista
Membro de	Academia francesa das ciencias
Carreira militar
Rango militar	Xeneral
Outro
Título	Emperador de todas as Rusias
Familia	Dinastía Romanov
Cónxuxe	Catarina I de Rusia (1707–) Eudoxia Lopukhina (1689–)
Fillos	Alexei Petrovich  () Eudoxia Lopukhina Alexander Petrovich  () Eudoxia Lopukhina Pavel Petrovich Romanov  () Eudoxia Lopukhina Katherine Petrovna Romanov  () Catarina I de Rusia Ana Petrovna da Rússia  () Catarina I de Rusia Isabel I de Rusia  () Catarina I de Rusia Natalia Maria Petrovna  () Catarina I de Rusia Margaret Petrovna Romanov  () Catarina I de Rusia Pedro Petrovich da Rússia  () Catarina I de Rusia Paul Petrovich Romanov  () Catarina I de Rusia Natália Petrovna da Rússia  () Catarina I de Rusia
Pais	Alexis I de Rusia   e Nataliya Naryshkina
Irmáns	Natália Alexeivena da Rússia (1673–1716) Tsarevna Yevdokia Alekseyevna of Russia Catherine Alekseyevna of Russia Maria Alekseyevna of Russia Marfa Alekseyevna of Russia Feodosia Alekseyevna of Russia Iván V de Rusia Teodoro III de Rusia Tsarevich Alexei Alexeyevich of Russia Tsarevich Dmitry Alexeyevich of Russia Tsarevich Simeon Alexeyevich of Russia Sofia Alekseievna da Rússia
Premios
(1712)  Order of the White Eagle (en) (1703)  Orde de Santo André  Orde do Elefante  Orde da Aguia Branca
Sinatura
Descrito pola fonte	Encyclopædia Britannica Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Enciclopedia militar Sytin

Este artigo amosa letras cirílicas. Sen o soporte axeitado, o texto pode mostrar símbolos sen sentido, coma caixas, marcas e outros.

Pedro o Grande (en ruso: Пётр Вели́кий, Pyotr Velikiy), Pedro I (en ruso: Пётр I, Pyotr I) ou Pedro Alekséyevich (en ruso: Пётр Алексе́евич, nado o 9 de xuño de 1672 e finado o 8 de febreiro de 1725, foi Tsar de todas as Rusias desde 1682, e o primeiro Emperador de todas as Rusias desde 1721 ata a súa morte en 1725. Reinou conxuntamente co seu medio irmán Iván V ata 1696. A partir deste ano, Pedro foi un monarca absoluto que seguiu sendo a máxima autoridade. Os seus métodos eran a miúdo duros e autocráticos.

A maior parte do reinado de Pedro foi consumido por longas guerras contra os imperios otomán e o sueco. A pesar das dificultades iniciais, as guerras acabaron sendo un éxito e conduciron á expansión cara a os mares Azov e o Báltico, sentando así as bases da Armada Imperial Rusa. A súa vitoria na Gran Guerra do Norte puxo fin á era de Suecia como gran potencia e o seu dominio na rexión do Báltica, á vez que elevou a posición de Rusia ata o punto de que chegou a ser recoñecida como imperio. Pedro liderou unha revolución cultural que substituíu algúns dos sistemas sociais e políticos tradicionalistas e medievais por outros modernos, científicos, occidentalizados e baseados na ilustración radical.^[1]

En 1700, introduciu o calendario gregoriano, pero a Igrexa ortodoxa rusa resistiuse especialmente a este cambio; querían manter a súa identidade propia e evitar parecer influídos polas prácticas católicas.^{[Cómpre referencia]} En 1703, presentou o primeiro xornal ruso, Sankt-Peterburgskie Vedomosti, ordenou a escritura civil, deseñada por el mesmo e converteuse no principal colaborador. Fundou, en maio de 1703, a cidade de San Petersburgo a beiras do Nevá como "xanela a Occidente". En 1712, Pedro trasladou a capital de Moscova a San Petersburgo, onde permaneceu -cunha breve interrupción- ata 1918. Promoveu a educación superior e a industrialización no Imperio ruso.

Pedro tiña un gran interese polas plantas, os animais e os minerais, polas criaturas malformadas ou as excepcións á lei da natureza para o seu gabinete de curiosidades. Fomentou a investigación das deformidades, tratando en todo momento de acabar co medo supersticioso aos monstros.^[2] A Academia Rusa das Ciencias e a Universidade Estatal de San Petersburgo fundáronse en 1724, un ano antes da súa morte.

A Pedro atribúeselle principalmente a modernización do país, transformándoo nunha gran potencia europea. As súas reformas administrativas, a creación dun Senado de Goberno en 1711, o Collegium en 1717 e a Táboa de Rangos en 1722, tiveron un impacto duradeiro en Rusia, e moitas institucións do goberno ruso remontan as súas orixes ao seu reinado.

Pedro foi fillo do tsar Alexis I (Alekséi Mijáilovich) e a boiarda tártara Natalia Narýshkina, segunda muller do tsar, que tiveron cinco fillos. Os fillos do primeiro matrimonio do tsar Alexis I con María Miloslávskaya —Teodoro III (Fiódor Alekséievich), Iván V (Iván Alekséievich) e Sofía (zarevna Sofía Alekséievna)— estaban vivos cando naceu Pedro.

Pedro debe o seu nome ao apóstolo San Pedro. Creceu na propiedade de Izmaylovo (ruso: Усадьба Измайлово ) e foi educado desde moi novo por varios titores encargados polo seu pai, o tsar Alexis I, entre os que destacan Nikita Zotov, Patrick Gordon e Paul Menesius. O 29 de xaneiro de 1676, Alexis morreu, deixando a soberanía ao medio irmán maior de Pedro, o débil e enfermizo Teodoro.^[3] Ao longo deste período, o goberno foi dirixido en gran medida por Artamon Matveev, un ilustrado amigo de Alexis, xefe político da familia Naryshkin e un dos maiores benefactores da infancia de Pedro.

Esta situación cambiou coa morte de Teodoro en 1682. Como Teodoro non deixou fillos, xurdiu unha disputa entre a familia Miloslavsky (Maria Miloslavskaya foi a primeira esposa de Alexis I) e a familia Naryshkin (Natalya Naryshkina foi a súa segunda esposa) sobre quen debía herdar o trono. Iván era o seguinte na liña de sucesión, pero padecía unha enfermidade crónica e tiña a mente débil tampouco tiña fillos. En abril-maio de 1682, Sofía, unha das fillas do primeiro matrimonio de Alexis, liderou unha rebelión dos Streltsy (corpo militar de elite de Rusia). No conflito posterior, algúns familiares e amigos de Pedro foron asasinados, entre eles Artamon Matveyev, e Pedro foi testemuña dalgúns destes actos de violencia política, chegándolle a causar un importante trauma, tal e como teñen afirmado algúns expertos.^[4] A Streltsy fixo posible que Sofía, os Miloslavskys (o clan de Iván) e os seus aliados insistisen en que Pedro e Iván fosen proclamados tsares conxuntos, con Iván aclamado como o maior. En consecuencia, a Duma de Boiardos (un consello de nobres rusos) declarou a Iván e Pedro como co-gobernantes, cun goberno de rexencia ata que os rapaces chegaron á maioría de idade. Este acordo foi levado ante o pobo de Moscova, como esixía a antiga tradición, e foi ratificado. Sofía Alekseyevna, que fora influente na corte durante o reinado do seu irmán Teodoro, foi nomeada rexente.^[5] Sofía actuou entón como rexente durante a minoría de idade dos soberanos e exerceu todo o poder completo sobre Rusia. Durante sete anos gobernou como unha autócrata. Fíxose un gran buraco na parte posterior do trono de dobre asento utilizado por Iván e Pedro. Sofía sentaba detrás do trono e escoitaba mentres Pedro conversaba cos nobres, á vez que lle daba información e respostas ás súas preguntas e problemas. Vivía no Preobrazhenskoye. Este trono pode verse na Armería do Kremlin de Moscova.

Aos 16 anos, Pedro descubriu un barco inglés na leira, fíxoo restaurar e aprendeu a navegar. Recibiu un sextante, pero non sabía como utilizar o instrumento. Por iso, iniciou a procura dun experto estranxeiro no barrio alemán. Fíxose amigo de dous carpinteiros holandeses, Frans Timmerman e Karsten Brandt, e doutros estranxeiros ao servizo de Rusia. Pedro estudou aritmética, xeometría e ciencias militares. Non lle interesaba a educación musical, pero parece que lle gustaban os fogos artificiais e tocar o tambor.

A Pedro non lle preocupaba especialmente que outros gobernasen no seu nome. Dedicábase a pasatempos como a construción naval e a navegación, así como a simulacros de batallas co seu exército de xoguete. A nai de Pedro tentou obrigarlle a adoptar un enfoque máis convencional e concertou o seu matrimonio con Eudoxia Lopukhina en 1689.^[6] O matrimonio foi un fracaso, e dez anos despois Pedro obrigou á súa esposa a facerse monxa e así liberouse da unión.

No verán de 1689, Pedro planeaba arrebatar o poder á súa media irmán Sofía, cuxa posición viuse debilitada por dúas infrutuosas campañas en Crimea contra o khanato de Crimea nun intento de deter as devastadoras Incursións de tártaros de Crimea nas terras do sur de Rusia. Ao decatarse dos seus designios, Sofía conspirou con algúns líderes da Streltsy, que non cesaban de suscitar desordes e disensións. Pedro, advertido por outros da Streltsy, escapou en metade da noite ao impenetrable mosteiro de Laura da Trindade e San Sergio; alí foi reunindo aos poucos adeptos que percibiron que gañaría a loita polo poder. Sofía foi finalmente derrocada, e Pedro I e Iván V continuaron actuando como co-tsares. Pedro obrigou a Sofía a ingresar nun convento, onde renunciou ao seu nome e á súa posición como membro da familia real.^[7]

Aínda así, Pedro non puido adquirir o control real sobre os asuntos rusos. O poder exercíao a súa nai, Natalia Naryshkina. Só cando Natalia morreu en 1694, Pedro, que entón tiña 22 anos, converteuse en soberano independente. Formalmente, Iván V era cogobernante con Pedro, aínda que sen poder. Pedro converteuse no único gobernante cando Iván morreu en 1696 sen descendencia masculina, dous anos despois.

Pedro chegou a ser extremadamente alto, especialmente para a época, e dise que medía 2.03 m.^[8] Pedro tiña tics faciais notables, e puido sufrir de convulsións de epilepsia, unha forma de epilepsia.^[9] Mentres tanto, era hóspede frecuente no barrio alemán, onde coñeceu a Anna e Willem Mons.

Pedro levou a cabo amplas reformas destinadas a modernizar Rusia..^[10] Moi influído polos seus conselleiros de Europa Occidental, Pedro reorganizou o exército ruso seguindo liñas modernas e soñaba con converter a Rusia nunha potencia marítima. Enfrontouse a unha gran oposición a estas políticas no seu país, pero reprimiu brutalmente as rebelións contra a súa autoridade, incluídas as dos Streltsy, Bashkirs, Astrakán e o maior levantamento civil do seu reinado, a rebelión de Bulavin.

Pedro levou a cabo a modernización social de forma absoluta introducindo na súa corte códigos de vestimenta franceses e vestimenta occidental e esixindo aos cortesáns, funcionarios do Estado e militares que se afeitasen a barba e adoptasen estilos de vestimenta modernos.^[11] Un dos medios para lograr este fin foi a introdución do impostos por barbas e túnicas longas en setembro de 1698.^[12]

No seu proceso de occidentalización de Rusia, quería que os membros da súa familia casasen con outros membros da realeza europea. No pasado, os seus antepasados foran desairados ante a idea, pero agora, estaba a resultar frutífera. Negociou con Federico Guillerme Kettler, duque de Courland, o matrimonio coa súa sobriña, Anna Ivanovna. Aproveitou a voda para estrear a súa nova capital, San Petersburgo, onde xa encargara proxectos de construción de palacios e edificios occidentalizados. Pedro contratou a arquitectos italianos e alemáns para que a deseñasen.^[13]

Como parte das súas reformas, Pedro iniciou un esforzo de industrialización que foi lento pero finalmente exitoso. As manufacturas rusas e as súas principais exportacións baseábanse nas industrias mineira e madeireira. Por exemplo, a finais de século Rusia chegou a exportar máis ferro que ningún outro país do mundo.^[14]

Para mellorar a posición da súa nación nos mares, Pedro buscou máis saídas marítimas. A súa única saída naquel momento era o mar Branco en Arkhangelsk. O mar Báltico estaba entón controlado por Suecia no norte, mentres que o mar Negro e o mar Caspio estaban controlados polo Imperio Otomán e o Imperio Safávida respectivamente no sur.

Pedro tentou facerse co control do mar Negro, para o que sería necesario expulsar aos tártaros das zonas circundantes. Como parte dun acordo con Polonia que cedía Kíiv a Rusia, Pedro viuse obrigado a librar unha guerra contra o Khanato de Crimea e contra o señor do Khan, o sultán otomán. O principal obxectivo de Pedro era capturar a fortaleza otomá de Azov, preto do río Don. No verán de 1695, Pedro organizou as campañas de Azov para tomar a fortaleza, pero os seus intentos acabaron en fracaso.

Pedro regresou a Moscova en novembro de 1695 e comezou a construír unha gran armada en Voronezh. Lanzou unha trintena de barcos contra os otománs en 1696, capturando Azov en xullo dese ano.

Pedro sabía que Rusia non podía enfrontarse soa ao Imperio Otomán. En 1697, viaxou "de incógnito" (inscribiuse anonimamente, co nome de Pedro Mikhailov) a Europa Occidental nunha viaxe de 18 meses cunha gran delegación rusa, a chamada "Gran Embaixada". Utilizaba un nome falso, o que lle permitía eludir os actos sociais e diplomáticos, pero como era moito máis alto que a maioría, non podía enganar a ninguén. Un dos seus obxectivos era buscar a axuda dos monarcas europeos, pero as esperanzas de Pedro víronse frustradas. Francia era un aliado tradicional do sultán otomán, e Austria desexaba manter a paz no leste mentres levaba a cabo as súas propias guerras no oeste. Pedro, ademais, elixira un momento inoportuno: os europeos da época estaban máis preocupados pola Guerra de Sucesión Española sobre quen sucedería ao rei Carlos II de España sen fillos que por loitar contra o sultán otomán.^[6]

En Kaliningrado, o tsar foi aprendiz durante dous meses dun enxeñeiro de artillaría. En xullo coñeceu a Sofía de Hannover no castelo de Coppenbrügge. Ela describiuno: "O tsar é un home alto e aposto, cun rostro atractivo. Ten unha mente viva e é moi enxeñoso. Só que alguén tan ben dotado por natureza podería ser un pouco máis educado".^[15] Pedro alugou un barco en Emmerich am Rhein e embarcouse rumbo a Zaandam, onde chegou o 18 de agosto de 1697. Estudou serradoiro, manufactura e construción naval, pero marchouse ao cabo dunha semana.^{[16][n. 1]} Grazas á mediación de Nicolaas Witsen, alcalde de Ámsterdam e experto en Rusia por excelencia, o tsar tivo a oportunidade de adquirir experiencia práctica nos estaleiros da Compañía Holandesa das Indias Orientais (VOC), durante un período de catro meses, baixo a supervisión de Gerrit Claesz Pool. O tsar, dilixente e capaz, asistiu á construción dun barco das Indias Orientais, o Pieter e Paul, especialmente disposto para el. Durante a súa estancia, o tsar contratou a moitos traballadores cualificados, como construtores de esclusas, fortalezas, carpinteiros de ribeira e mariñeiros, entre eles Cornelis Cruys, un vicealmirante que se converteu, baixo as ordes de Franz Lefort, en asesor do tsar en asuntos marítimos. Máis tarde, Pedro puxo os seus coñecementos de construción naval ao servizo da armada rusa.^[17]

Pedro consideraba que os carpinteiros de ribeira de Holanda traballaban demasiado a ollo e carecían de planos de construción precisos. O 11 de xaneiro de 1698 (Old Style) Pedro chegou a Victoria Embankment con catro chambelans, tres intérpretes, dous reloxeiros, un cociñeiro, un sacerdote, seis trompetistas, 70 soldados do rexemento Preobrazhensky, catro ananos e un mono. Pedro aloxouse no número 21 da rúa Norfolk de Strand e reuniuse co rei Guillerme III e Gilbert Burnet, asistiu a unha sesión da Royal Society, doutorouse pola Universidade de Oxford, enfocou un telescopio cara Venus no Real Observatorio de Greenwich e presenciou unha revista naval da Royal Navy en Deptford. Estudou as técnicas inglesas de construción de cidades que máis tarde utilizaría con grande éxito en San Petersburgo.^[18] A finais de abril de 1698 marchou tras aprender a fabricar reloxos, carpintería de cadaleitos e pousar para sir Godfrey Kneller.

A continuación, a embaixada viaxou a Leipzig, Dresden, Praga e Viena. Pedro entrevistouse con Augusto II o Forte e Leopoldo I, Emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico.^[18] A visita de Pedro viuse truncada, ao verse obrigado a regresar precipitadamente a casa por unha rebelión dos streltsy. A rebelión foi facilmente esmagada antes de que Pedro regresase a casa; das tropas do tsar, só morreu un. Con todo, Pedro actuou sen piedade cos amotinados. Máis de mil douscentos dos rebeldes foron torturados e executados, e Pedro ordenou que os seus corpos fosen exhibidos publicamente como advertencia a futuros conspiradores.^[19] Os streltsy foron disoltos, algúns dos rebeldes foron deportados a Siberia, e a persoa á que pretendían colocar no Trono -a medio irmán de Pedro, Sofía- foi obrigada a converterse en monxa.

As visitas de Pedro a Occidente inculcáronlle a idea de que os costumes europeos eran superiores en varios aspectos ás tradicións rusas. Ordenou a todos os seus cortesáns e funcionarios que vestisen roupas europeas e cortásense as longas barbas, o que causou un gran desgusto aos seus boiardos, moi afeccionados ás súas barbas.^[20] Os boiardos que querían conservar a súa barba debían pagar un imposto anual de cen rublos. Pedro tamén tratou de poñer fin aos matrimonios concertados, que eran a norma entre a nobreza rusa, porque pensaba que tal práctica era bárbara e conducía á violencia doméstica, xa que os cónxuxes adoitaban estar resentidos entre si.^[21]

En 1698, Pedro I instituyó un imposto sobre a barba para modernizar a sociedade rusa. Ese mesmo ano Pedro enviou unha delegación a Malta, baixo o mando do boiardo Boris Sheremetev, para observar o adestramento e as habilidades dos Cabaleiros de Malta e a súa frota. Sheremetev investigou a posibilidade de futuras empresas conxuntas cos Cabaleiros, incluíndo accións contra os turcos e a posibilidade dunha futura base naval rusa.^[22] O 12 de setembro de 1698, Pedro fundou oficialmente a primeira base da armada rusa en Taganrog no mar de Azov, comandada polo almirante Golovin e o vice-almirante Cornelius Cruys, que foi o primeiro gobernador de Taganrog entre 1698 e 1702.

En 1699, Pedro cambiou a data de celebración do aninovo do 1 de setembro ao 1 de xaneiro. Tradicionalmente, os anos contábanse a partir da suposta creación do Mundo, pero tras as reformas de Pedro, debían contarse a partir do nacemento de Cristo. Así, no ano 7207 do antigo calendario ruso, Pedro proclamou que o calendario xuliano estaba en vigor e o ano era 1700.^[23] Á morte de Lefort en 1699, Menshikov sucedeulle como principal favorito e confidente de Pedro.

Aínda que foi recibido amigabelmente ao longo das súas viaxes, non era considerado sempre como un igual das grandes coroas europeas. Un dos obxectivos máis importantes da «Grande Embaixada» era o de recrutar especialistas e profesionais, sobre todo para a mariña de guerra rusa. Cada visita era a ocasión para que se lle suscitasen proxectos diversos. Cando realizou unha estadía no principado de Liexa, en Spa, localidade famosa polo seu balneario, en 1714, para « tomar as augas », comprou unha boa cantidade de obxectos artesáns locais (Jolités de Spa), concibindo o proxecto de abrir un spa ruso en Olonets. Aínda hoxe o manancial máis célebre en Spa, leva o nome de "Pierre le Grand". Un busto do tsar, ofrecido polo príncipe Anatoli Demidoff, foi colocado alí en 1856.

Despois de volver a Rusia, reformou a ciencia, incluíndo os descubrimentos de Isaac Newton (dos que tivo coñecemento na Europa occidental) e reprimiu a rebelión dos Streltsy (os gardas imperiais rusos), que tentaran axudar a súa media irmá Sofía, que tentaba eliminalo.

Pedro asinou unha paz temporal co Imperio Otomán que lle permitiu conservar o forte capturado de Azov e centrou a súa atención na supremacía marítima rusa. Tentou facerse co control do mar Báltico, que fora arrebatado polo Imperio sueco medio século antes. Con isto, quería lavar o que consideraba unha deshonra, pensando en preparar o seu soño dunha Rusia que fose unha potencia naval, para o cal a ocupación sueca desa zona era un obstáculo. Pedro declarou a guerra a Suecia, que naquel momento estaba dirixida polo novo rei Carlos XII. Suecia tamén contaba coa oposición de Dinamarca-Noruega, Saxonia e a Mancomunidade Polaco-Lituana. O rexemento Preobrazhensky participou en todas as batallas importantes da Gran Guerra do Norte.

Suecia, que tiña un exército importante e estaba conducida por un xove e brillante estratego, Carlos XII, mantivo unha guerra que foi máis longa e máis dura do que pensara Pedro.

Rusia estaba mal preparada para loitar contra os suecos, e o seu primeiro intento de apoderarse da costa báltica acabou en desastre na batalla de Narva de 1700. No conflito, as forzas de Carlos XII, (á cabeza de 8.000 suecos, venceu a 80.000 rusos) no canto de empregar un lento e metódico asedio, atacaron inmediatamente aproveitando unha cegadora tormenta de neve. Tras a batalla, Carlos XII decidiu concentrar as súas forzas contra a Mancomunidade Polaco-Lituana. o que deu tempo a Pedro para reorganizar o exército ruso. Convidou a Nicolaas Bidloo a organizar un hospital militar. En 1701, Pedro o Grande asinou un decreto sobre a apertura da Escola de Matemáticas e Navegación de Moscova.

Mentres os polacos loitaban contra os suecos, Pedro fundou a cidade de San Petersburgo o 29 de xuño de 1703, en Ingermanland (unha provincia do Imperio sueco que capturara). Levaba o nome do seu santo patrón San Pedro. Prohibiu a construción de edificios de pedra fóra de San Petersburgo, que pretendía que se convertese na capital de Rusia, para que todos os canteiros puidesen participar na construción da nova cidade. Pedro trasladou a capital a San Petersburgo en 1703. Mentres se construía a cidade ao longo do río Nevá viviu nunha modesta cabana de madeira de tres habitacións (con estudo pero sen cheminea) que tivo que deixar sitio á primeira versión do Palacio de Inverno. Os primeiros edificios que apareceron foron a Fortaleza de Pedro e Paulo, un estaleiro no Almirantado e o Mosteiro de Alexandre Nevski.

Tras varias derrotas, o rei polaco Augusto II o Forte abdicou en 1706. O rei sueco Carlos XII dirixiu a súa atención cara a Rusia, invadíndoa en 1708. Tras cruzar Rusia, Carlos derrotou, en xullo, a Pedro en Golovchin. Na batalla de Lesnaya, Carlos sufriu a súa primeira derrota despois de que Pedro esmagase a un grupo de reforzos suecos que marchaban desde Riga. Privado desta axuda, Carlos viuse obrigado a abandonar a súa proposta de marcha sobre Moscova.^[24]

Carlos XII negouse a retirarse a Polonia ou de volta a Suecia e no seu lugar invadiu Ucraína. Pedro retirou o seu exército cara ao sur, empregando o método de terra queimada, destruíndo polo camiño todo o que puidese axudar aos suecos. Privado de subministracións locais, o exército sueco viuse obrigado a deter o seu avance no inverno de 1708-1709. No verán de 1709, renovaron os seus esforzos para capturar a Ucraína gobernada por Rusia, culminando na Batalla de Poltava o 27 de xuño. A batalla foi unha derrota decisiva para as forzas suecas, que puxo fin á campaña de Carlos en Ucraína e obrigoulle a buscar refuxio no Imperio Otomán. Rusia derrotara ao que se consideraba un dos mellores exércitos do mundo, e a vitoria anulou a opinión de que Rusia era militarmente incompetente. En Polonia, Augusto II foi restaurado como rei.

Pedro, sobrestimando o apoio que recibiría dos seus aliados balcánicos, atacou o Imperio Otomán, iniciando a Guerra Ruso-Turca de 1710^[25] A campaña de Pedro no Imperio Otomán foi desastrosa, e no subseguinte Tratado do Pruth, Pedro viuse obrigado a devolver os portos do mar Negro dos que se apoderou en 1697.^[25] A cambio, o sultán expulsou a Carlos XII.

Os otománs chamábanlle "Pedro o Tolo". (turco: deli Petro), pola súa vontade de sacrificar a gran número das súas tropas en tempo de guerra.^[26] Pedro I amaba todo tipo de rarezas e curiosidades. En 1704 foille presentado Abram Petrovich Gannibal, un neno de orixe etíope; en 1716 Pedro levouno a París.

En 1711, Pedro estableceu por decreto un novo órgano estatal coñecido como Senado de Goberno.^[27] Normalmente, a duma boiar exercería o poder durante a súa ausencia. Pedro, con todo, desconfiaba dos boiardos; no seu lugar, aboliu a Duma e creou un Senado de dez membros. O Senado fundouse como a máis alta institución do Estado para supervisar todos os asuntos xudiciais, financeiros e administrativos. Establecido nun principio só para o tempo de ausencia do monarca, o Senado converteuse nun órgano permanente tras o seu regreso. Un alto funcionario especial, o Procurador Xefe, servía de ligazón entre o soberano e o Senado e actuaba, en palabras do propio Pedro, como "o ollo do soberano". Sen a súa firma, ningunha decisión do Senado podía entrar en vigor; o Senado converteuse nunha das institucións máis importantes da Rusia Imperial.^[28]

Pedro decidiu que todos os fillos da nobreza debían recibir unha educación temperá, especialmente no campo das ciencias. Por iso, o 28 de febreiro de 1714 promulgou un decreto que establecía a obrigatoriedade da educación, segundo o cal todos os fillos da nobreza rusa de entre 10 e 15 anos, os empregados do goberno e os funcionarios de menor rango debían aprender matemáticas básicas e xeometría, e ser examinados destas materias ao final dos seus estudos.^[29]

Os exércitos do norte de Pedro tomaron a provincia sueca do Livonia (a metade norte da actual Letonia, e a metade sur da actual Estonia), expulsando aos suecos da Finlandia. En 1714, a frota rusa gañou a Batalla de Gangut. A maior parte de Finlandia foi ocupada polos rusos.

En 1716, o tsar visitou Riga, e Danzig en xaneiro, Stettin, e obtivo a axuda do Electorado de Hannover e do Reino de Prusia librando unha guerra contra Suecia en Wismar. Viuse obrigado a abandonar Mecklemburgo. En Altona reuniuse con diplomáticos daneses? Pasou a Bad Pyrmont en maio/xuño, debido a unha enfermidade permaneceu neste balneario. Chegou a Ámsterdam en decembro, onde comprou algunhas coleccións interesantes: as de Frederik Ruysch, Levinus Vincent e Albertus Seba e cadros de Maria Sibylla Merian para o seu Kunstkamera. Visitou unha fábrica de seda e unha de papel, e aprendeu a crear papel e a fiar seda. Visitou a Herman Boerhaave e Carel de Moor en Leiden e encargou dous termómetros de mercurio a Daniel Gabriel Fahrenheit e instrumentos a Musschenbroek. En abril de 1717 continuou a súa viaxe desde Flushing a Bruxelas nos Países Baixos austríacos e Dunkerque, Calais, París, onde obtivo moitos libros e propuxo un matrimonio entre a súa filla e o rei #Luis XV. Saint-Simon describiuno como "alto, ben formado e esvelto... cunha mirada á vez desconcertada e feroz". A través de Reims e Spa Peter viaxou a Maastricht, naquela época unha das fortalezas máis importantes de Europa, onde foi recibido polo comandante da fortaleza. Volveu a Ámsterdam e visitou o Hortus Botanicus e abandonou a cidade a principios de setembro.^[30]

The Tsar's navy was powerful enough that the Russians could penetrate Sweden. Still, Charles XII refused to yield, and not until his death in battle in 1718 did peace become feasible. After the battle near Åland, Sweden made peace with all powers but Russia by 1720. In 1721, the Treaty of Nystad ended the Great Northern War. Russia acquired Ingria, Estonia, Livonia, and a substantial portion of Karelia. In turn, Russia paid two million Riksdaler and surrendered most of Finland. The Tsar retained some Finnish lands close to Saint Petersburg, which he had made his capital in 1712.^[31] Between 1713 and 1728, and from 1732 to 1918, Saint Petersburg was the capital of imperial Russia.

Tras a súa vitoria na Gran Guerra do Norte, adoptou o título de emperador de todas as Rusias, título que lle outorgara o 2 de novembro de 1721, o senado de Rusia, sendo recoñecido como tal, con rapidez, polos reis de Polonia, de Prusia e de Suecia.^[32]

Pola graza de Deus, o excelentísimo e gran emperador soberano Piotr Alekseevich, soberano de todas as Rusias: de Moscova, de Kíiv, de Vladimir, de Nóvgorod, tsar de Kazán, tsar de Astrakán e tsar de Siberia, soberano de Pskov, gran príncipe de Smolensk, de Tver, de Yugorsk, de Perm, de Vyatka, de Bulgaria e outros, soberano e gran príncipe das Novgorod Terras baixas, de Chernigov, de Riazán, de Rostov, de Yaroslavl, de Belozersk, do Udora, de Kondia e soberano de todas as terras do norte, e soberano das Terras de Iveria, do Kartli e do Reino de Xeorxia, das terras de Kabardia, dos príncipados de Circasia e Gran Cáucaso, e o sucesor soberano e gobernante, de moitos outros estados e terras occidentais e orientais de aquí e de alá.

En 1724, coroou a súa segunda muller, Catarina, con título de emperatriz. A parella levaba unida desde 1703, ano no que Pedro a coñecera na casa do seu mellor amigo, Aleksandr Menshikov (1673-1729). Naquela altura era coñecida como Marta Skavronskaya, e era unha ex-campesiña de 20 anos, doméstica e ama de chaves de Menshikov. Namoráranse de contado e casaron en 1712. Marta tomou entón o nome de Catarina, dando ao futuro emperador dous fillos, dos cales un morreu ao pouco do seu matrimonio. Despois da morte de Pedro en 1725, a dona subiu ao trono como Catarina I de Rusia, falecendo apenas dous anos logo.

En 1717, Alexander Bekovich-Cherkassky dirixiu a primeira expedición militar rusa a Asia Central contra o Khanato de Khiva. A expedición terminou nun completo desastre cando toda a forza expedicionaria foi masacrada.

En 1718, Pedro investigou por que a antiga provincia sueca de Livonia era tan ordenada. Descubriu que os suecos gastaban tanto en administrar Livonia (300 veces máis pequena que o seu imperio) como el en toda a burocracia rusa polo que viuse obrigado a desmantelar o goberno da provincia.^[33]

A finais de 1717 completouse a fase preparatoria da reforma administrativa en Rusia. A partir de 1718, Pedro estableceu colexios en lugar dos antigos organismos centrais de goberno, entre eles os de asuntos exteriores, guerra, mariña, gastos, rendas, xustiza e inspección. Máis tarde engadíronse outros para regular a minería e a industria. Cada colexio estaba formado por un presidente, un vicepresidente, varios conselleiros e asesores, e un procurador. Algúns estranxeiros foron incluídos en varios colexios, pero non como presidentes. Pedro non tiña suficientes persoas leais, talentosas ou educadas para poñelas a cargo dos diversos departamentos. Pedro preferiu confiar en grupos de individuos que se controlasen entre si.^[34] As decisións dependían do voto da maioría.

Os últimos anos de Pedro estiveron marcados por novas reformas en Rusia. O 22 de outubro de 1721, pouco despois de asinar a paz con Suecia, foi proclamado oficialmente "Emperador de todas as Rusias". Algúns lle propuxeron o título de Emperador de Oriente, pero el negouse. Gavrila Golovkin, chanceler do Estado, foi o primeiro en engadir "o Grande, Pai da súa Patria, Emperador de Todas as Rusias" ao título tradicional de tsar de Pedro tras un discurso do arcebispo de Pskov en 1721. O título imperial de Pedro foi recoñecido por Augusto II de Polonia, Frederico Guillerme I de Prusia e Frederico I de Suecia, pero non polos demais monarcas europeos. Na mente de moitos, a palabra emperador connotaba superioridade ou preeminencia sobre os reis. Varios gobernantes temían que Pedro reclamase autoridade sobre eles, do mesmo xeito que o Emperador do Sacro Imperio Romano Xermánico reclamara soberanía sobre todas as nacións cristiás.

En 1722, Pedro creou un novo orde de precedencia coñecido como táboa de rangos. Anteriormente, a precedencia determinábase polo nacemento. Para privar aos boyardos das súas altas posicións, Pedro ordenou que a precedencia determinásese polo mérito e o servizo ao emperador. A Táboa de Rangos continuou en vigor ata que a monarquía rusa foi derrocada en 1917.

O outrora poderoso Imperio safávida persa, situado ao sur, estaba en profunda decadencia. Aproveitando a proveitosa situación, Pedro lanzou a guerra ruso-persa de 1722-1723, tamén coñecida como "A Expedición Persa de Pedro o Grande", que aumentou drasticamente a influencia rusa por primeira vez na rexión do Cáucaso e o Mar Caspio, e impediu que o Imperio Otomán gañase territorio na rexión. Tras un éxito considerable e a captura de moitas provincias e cidades no Cáucaso e o norte de Persia continental, os safávidas víronse obrigados a ceder territorio a Rusia, que comprendía Derbent, Shirvan, Gilan, Mazandarán, Bakú e Gorgán. En doce anos todos os territorios foron cedidos de novo a Persia, dirixida agora polo carismático xenio militar Nader Shah, como parte do Tratado de Resht, o Tratado de Ganja e como resultado dunha alianza ruso-persa contra o Imperio Otomán, inimigo común de ambos.^[35]

Pedro introduciu novos impostos para financiar melloras en San Petersburgo. Aboliu o imposto sobre a terra e o imposto doméstico e substituíunos por un imposto de capitación. Os impostos sobre a terra e os fogares eran pagaderos unicamente polos individuos que posuían propiedades ou mantiñan familias. Os novos impostos por cabeza eran pagaderos polos servos e os indixentes. En 1725 finalizou a construción do palacio de Peterhof, preto de San Petersburgo. Peterhof (holandés por "Corte de Pedro") era unha gran residencia, que chegou a ser coñecida como o Versailles.

• 
  Un retrato de Pedro o Grande de Maria Giovanna Clementi
• 
  Pedro I vestido de ruso durante a Gran Embaixada
• 
  Pedro I polo pintor favorito da corte Ivan Nikitin
• 
  Pedro I, copia de Andrey Matveyev sobre Carel de Moor (1724)

No inverno de 1723, Pedro, cuxa saúde xeral nunca foi robusta, comezou a ter problemas co seu tracto urinario e vexiga. No verán de 1724, un equipo de médicos operouno para liberar máis de catro libras de ouriños obstruida. Peter permaneceu prostrado en cama ata finais de outono. Na primeira semana de outubro, inquieto e seguro de que estaba curado, Pedro iniciou unha longa xira de inspección de varios proxectos. Segundo a lenda, en novembro, en Lakhta, xunto ao golfo de Finlandia para inspeccionar unhas obras de ferro, Pedro viu a un grupo de soldados afogándose preto da beira e, vadeando ata case a cintura, acudiu a rescatalos.^[36]

Dise que este rescate en auga xeada agravou os problemas de vexiga de Pedro e causoulle a morte. Con todo, algúns historiadores mostráronse escépticos respecto diso, sinalando que o cronista alemán Jacob von Staehlin é a única fonte da historia, e parece improbable que ninguén máis documentase semellante acto de heroísmo. Isto, sumado ao intervalo de tempo entre estas accións e a morte de Pedro, parece excluír calquera relación directa.^{[Cómpre referencia]}

A principios de xaneiro de 1725, Peter volveu sufrir uremia. A lenda conta que, antes de caer inconsciente, Peter pediu papel e pluma e garabateó unha nota inacabada que dicía: "Deixádeo todo a..." e logo, esgotado polo esforzo, pediu que chamasen á súa filla Anna.^{[n. 2]}

Peter morreu entre as catro e as cinco da madrugada do 8 de febreiro de 1725. Unha autopsia revelou que a súa vexiga estaba infectada con gangrena.^[9] Tiña cincuenta e dous anos e sete meses cando morreu, reinando corenta e dous anos. Está enterrado na Catedral de San Pedro e San Paulo de San Petersburgo, Rusia.

Tras a morte de Pedro I, inmediatamente acudiron estudantes ao Colexio Militar coa petición de "abandonar a ciencia" baixo o pretexto de "inconsciencia e incomprensibilidade". ^[37]

.Pedro non cría nos milagres e fundou, cando tiña dezaoito anos, O Sínodo dos Parvos e os Bufóns, todos bromistas e todos bébedos,^[38] unha organización que se burlaba da Igrexa ortodoxa e católica. En xaneiro de 1695, Pedro negouse a participar nunha cerimonia tradicional ortodoxa rusa a da Epifanía, e a miúdo programaba actos para O sínodo dos parvos e bufóns, que todo o chanceaban e todo o corrompían, para entrar en conflito directo coa Igrexa.^[39] A miúdo utilizaba o alcume de Pakhom Mikhailov (Пахом Михайлов) entre os ministros de relixión que formaban o seu círculo relativamente estreito de compañeiros de bebedeira de longa duración. Bebía menos que os demais, aos que emborrachaba deliberadamente para escoitar as súas conversacións de borrachos.

Pedro foi educado na fe ortodoxa rusa, pero tiña en pouca estima á xerarquía eclesiástica, á que mantiña baixo un férreo control gobernamental. O líder tradicional da Igrexa era o patriarca de Moscova. En 1700, cando o cargo quedou vacante, Pedro negouse a nomear un substituto, permitindo que o coadxutor (ou adxunto) do patriarca desempeñase as funcións do cargo. Pedro non podía tolerar que o patriarca exercese un poder superior ao do tsar, como ocorrera nos casos do Filareto (1619-1633) e o Nikon (1652-66). En 1716 convidou a Theophan Prokopovich a vir á capital. En 1718 ordenou traducir a "Introdución á historia europea" (obra de Samuel Pufendorf); nela baséanse as Ordenanzas eclesiásticas de 1721. Por iso, a reforma eclesiástica de Pedro o Grande aboliu o patriarcado, substituíndoo por un Santo Sínodo que estaba baixo o control dun procurador, e o tsar nomeaba a todos os bispos.^{[Cómpre referencia]}

En 1721, Pedro seguiu o consello de Prokopovich ao deseñar o Santo Sínodo como un consello de dez clérigos. Para dirixir a Igrexa, Pedro recorreu cada vez máis aos ucraínos, máis abertos á reforma, pero pouco queridos polo clero ruso. Pedro implantou unha lei que estipulaba que ningún home ruso podía ingresar nun mosteiro antes dos cincuenta anos. Consideraba que demasiados homes rusos capaces desperdiciábanse no traballo clerical cando poderían estar a se alistar no seu novo e mellorado exército.^[40][41]

A carreira clerical non era un camiño elixido pola sociedade de clase alta. A maioría dos párrocos eran fillos de sacerdotes e estaban moi mal educados e pagos. Os monxes dos mosteiros tiñan un status lixeiramente superior; non se lles permitía casar. Politicamente, a Igrexa era impotente.^[42]

Pedro o Grande tivo dúas esposas, coas que tivo quince fillos, tres dos cales chegaron á idade adulta. A nai de Pedro elixiu á súa primeira esposa, Eudoxia Lopukhina, cando el só tiña 16 anos.^[43] Isto era coherente coa tradición anterior dos Romanov ao elixir á filla dun nobre menor. Isto fíxose para evitar pelexas entre as casas nobres máis fortes e para traer sangue fresco á familia.^[44] Ao regresar da súa viaxe por Europa en 1698, Pedro tratou de pór fin ao seu infeliz matrimonio. Divorciouse da tsarina e obrigouna a ingresar nun convento. Ela deulle tres fillos, aínda que só un, Alexei Petrovich, sobreviviu á súa infancia.

Menshikov presentoulle a Marta Helena Skowrońska, filla dun campesiño polaco-lituano, e tomouna como amante nalgún momento entre 1702 e 1704.^[45] Marta converteuse á igrexa ortodoxa rusa e recibiu o nome de Catarina.^[46] Aínda que non existe ningún rexistro, Catarina e Pedro casaron en segredo entre o 23 de outubro e o 1 de decembro de 1707 en San Petersburgo.^[47] Pedro valorou a Catarina e casaron oficialmente, na Catedral de San Isaac o 19 de febreiro de 1712.

Para cambiar os vellos costumes rusos, Pedro aplicou con frecuencia medidas draconianas. Impuxo, por exemplo, desde o 5 de setembro de 1698, un imposto particular sobre os rusos máis ricos. Estes, salvo os sacerdotes, debía pagar cen rublos anuais, entanto que o resto da poboación só debería apeitar un kópeck por persoa. Esta taxa, como outras medidas, serviu para a modernización de Rusia, porén foran de tal alcance, que se creou un abismo entre a elite rusa e o campesiñado abrumadoramente maioritario, até o punto que a servidume foi reinstaurada.

Unha das mudanzas importantes que introduciu Pedro foi a creación dunha Tabela de rangos. Mentres os tsares anteriores conferían, cada certo tempo, nobreza a plebeos, Pedro instaurou unha base de concesión dese status, regular e formalizada: a xente común poderían mellorara a súa posición social en base aos méritos achegados no servizo do emperador.

Animou así mesmo a industria, o comercio e a instrución - enviou a mocidade a Europa Occidental, a fin de que mellorase os seus coñecementos -. O seu reinado é ben coñecido pola adopción do calendario xuliano, a simplificación do alfabeto cirílico, a introdución das cifras árabes e a publicación do primeiro xornal en lingua rusa.

Ordenou, desde 1703, a construción dunha cidade sobre o río Neva. En inicio, semella que só tiña en mente crear unhas fortificacións destinadas ao exército, durante a guerra contra Suecia. Mais a idea de erguer unha cidade sobre unha marisma, como facían os holandeses, pareceulle un desafío a cumprir. A nova cidade, San Petersburgo, converteuse na súa capital, virada resoltamente cara a modernidade e cara Occidente. Un total de cen mil obreiros foran engulidos nos pantanos sobre os que se levantara a urbe.

A Igrexa ortodoxa rusa opúñase fortemente ás reformas de Pedro. Consideraba que eran nefastas para a supervivencia das vellas tradicións rusas e perigosas para o seu poder (Pedro non dubidou en desmantelar as campás das torres das igrexas, recuperando o cobre para fabricar canóns). Logo da morte do patriarca Hadrián en 1700, Pedro non nomeou un sucesor, estabelecendo en 1721, o Santo Sínodo para rexer a Igrexa rusa, o que foi, por outra banda, o final de etapa das súas reformas.

Referencias

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Pedro I de Rusia

A Galipedia ten un portal sobre: Rusia

• Bushkovitch, Paul. Peter the Great: The Struggle for Power, 1671–1725 (Cambridge University Press, 2001); 485pp online edition
• Bushkovitch, Paul A. (1990). "The Epiphany Ceremony of the Russian Court in the Sixteenth and Seventeenth Centuries". Russian Review 49 (1): 1–17. JSTOR 130080. doi:10.2307/130080. 
• Cracraft, James. The Revolution of Peter the Great (Harvard University Press, 2003) online edition
• Graham, Stephen Peter the Great: A Life of Peter I of Russia called The Great 367 pages
• Grey, Ian. Peter the Great: Emperor of All Russia (1960) online edition
• Kelly, Walter Keating (1854). The history of Russia from the earliest period to the Crimean war. H. G Bohn. Consultado o 17 de outubro do 2023. 
• Hughes, Lindsey. Russia in the Age of Peter the Great. (Yale University Press, 1998) ISBN 0-300-08266-5
• Hughes, Lindsey. Peter the Great and the West: New Perspectives (Palgrave Macmillan, 2001) ISBN 0-333-92009-0
• Hughes, Lindsey. Peter the Great: A Biography (Yale University Press, 2002) 0-300-10300-X
• Massie, Robert K. (1981). Peter the Great: His Life and World. New York City: Ballantine Books. ISBN 0-345-29806-3. 
• Raeff, Mafrc, ed. Peter the Great, Reformer or Revolutionary? (1963), essays by scholars; 110 pages; online edition
• Riasanovsky, Nicholas (2000). A History of Russia (6th ed.). Oxford, Inglaterra: Oxford UP.  online
• Troyat, Henri. Peter the Great. Nova York: E.P. Dutton, 1987 ISBN 0-525-24547-2
• Zitser, Ernest A. "Post-Soviet Peter: New Histories of the Late Muscovite and Early Imperial Russian Court," Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History, Volume 6, Number 2, Spring 2005 (New Series), pp. 375–392 Review of recent books.

• Peter the Great, a Tsar who Loved Science by Philippe Testard-Vaillant