Arborícola

Arborícola, dos elementos latinos arbori-, de arbor, -ǒris, "árbore", e -cŏla, da raíz de cŏlere, "vivir" (tamén "cultivar") é un adxectivo utilizado en bioloxía para cualificar a un animal que vive nas árbores.^[1]

Ás veces emprégase como sinónimo, algo inapropiadamente, o adxectivo arbóreo, que non deixa de ser un 'sinónimo parcial', pero que se utiliza moito na bibliografía internacional.^[2]

Todos os bosques contaron sempre con animais vivindo neles. Estes animais teñen adaptacións que lles permiten vivir e desprazarse nas árbores.^[3]

O tetrápodo máis antigo que se coñece con adaptacións especializadas para rubir ás árbores foi Suminia, un sinápsido do Permiano superior, hai aproximadamente 260 millóns de anos.^[4]

Os animais que viven nun biótopo arborícola presentan xeralmente varias características específicas, que dependen do grupo animal ao que pertencen.

• membros anteriores longos, e flexibilidade da articulación da cintura escapular,
• membros posteriores máis curtos, e flexibilidade da articulación da cintura pelviana,
• polgares opoñíbeis en mans e pés,
• ángulo importante entre o dedo opoñíbel e as outras falanxes, de grande importancia para a prensión,
• falanxes longas.

Ademais, as especies arborícolas teñen comportamentos especializados para moverse nos seus hábitats, principalmente en canto á postura e a marcha.

Especificamente, os mamíferos arborícolas dan pasos máis longos, estenden as súas extremidades máis, os pasos cara a atrás son máis curtos, adoptan unha postura máis 'agachada' para baixar o centro da súa masa corporal e utilizan pasos en secuencias diagonais.

A braquiación é unha forma especializada de locomoción arbórea, utilizada polos primates que se moven moi rapidamente mentres que colgan baixo as ramas. Podería dicirse que este tipo de locomoción implica bambearse cos brazos dunha agarradoira a outra. Só unhas poucas especies de primates son braquiadoras; é un importante medio de locomoción para os monos araña e os xibóns e, ás veces, tamén é utilizado polas femias dos orangutáns. Os xibóns son os maiores expertos deste modo de locomoción, bambeando de rama en rama en distancias de até 15 m e viaxando a velocidades de até 56 km/h.

• presenza de garras en numerosas especies,
• presenza de sedas nos dedos ou na cola,

• cola parcialmente prénsil,
• frecuente presenza dun mimetismo que permite unha camuflaxe eficaz.
• a adhesión ou adherencia é unha alternativa ás garras, que funciona mellor en superficies lisas, e que é empregada por moitos réptiles e anfibios,
  • a chamada adhesión seca está moi ben representada polos dedos especializados das osgas e os Gekkoninae, que utilizan as forzas de van der Waals para adherirse a substratos moi lisos, como paredes e incluso de vidro,
  • a adherencia húmida é común en ras e salamántigas arborícolas e funciona mediante succión ou adherencia capilar.

• á parte dos innumerábeis invertebrados artrópodos (insectos, arácnidos etc.) que viven n as árbores, cómpre mencionar que os caracois e lesmas arborícolas utilizan a súa baba pegañenta para subir ás árbores, xa que carecen de extremidades para facelo.

• Bertram, J. E. A.; Ruina, A.; Cannon, C. E.; Chang, Y. H. & Coleman, M. J. (1999): "A point-mass model of gibbon locomotion" J. Exp. Biol. 202: 2609-2617.
• Cartmill, M. (1974): "Pads and claws in arboreal locomotion", en F. A. J. Jenkins (ed.) Primate Locomotion, pp. 45–83. Nova York: Academic Press.
• Jayne, B. C. & Riley, M. A. (2007): "Scaling of the axial morphology and gap-bridging ability of the brown tree snake (Boiga irregularis)". J. Exp. Biol. 210: 1148-1160.
• Lammers, A. R. & Biknevicius, A. R. (2004): "The biodynamics of arboreal locomotion: the effects of substrate diameter on locomotor kinetics in the gray short-tailed opossum (Monodelphis domestica)". J. Exp. Biol. 207: 4325-4336.
• Lammers, A. R. (2000): "The effects of incline and branch diameter on the kinematics of arboreal locomotion". Amer. Zool. 40: 1094.
• Socha, J. J. (2002): "Gliding flight in the paradise tree snake". Nature 418: 603-604.

• Braquiación