Diego Velázquez

Diego Rodríguez de Silva y Velázquez, koart Velázquez (Sevilla, 6 juny 1599 - Madrid, 6 augustus 1660) wie in Spaanske keunstskilder dy't oan it hof fan kening Filips IV wurke dêr't er in protte portretten fan leden fan de keninklike famylje makke. Teffens produsearre er inkelde religieuske- en sjenrewurken.

Yn begjin 19e iuw stie it wurk fan Velásquez model foar de realistyske en impresjonistyske skilders, foaral Édouard Manet stie ûnder de ynfloed fan syn wurk. Sûnt hawwe mear moderne keunstners Velásquez ta foarbyld naam. De Spaanske skilder Pablo Picasso en Salvador Dalí, mar ek de Ingelsk-Ierske skilder Francis Bacon hawwe guon fan syn bekend wurk op 'en nij skildere en him sa eare.

Biografy

Velázquez waard yn Madrid ynspirearre troch it wurk fan Titiaan yn de keninklike samling en troch Rubens, dy't er yn 1628 moete. Hy wie yn Itaalje fan 1629 oant 1631 en fan 1648 oant 1651. Yn dy twadde peroade skildere er paus Innocentius X. Velázquez hearde ta de lege Spaanske adel, sûnder titel en waard opnomd yn de Oarder fan Sint Iago.

Skilderstyl

Syn betide wurk yn Sevilla lit in útsûnderlik realisme en weardigens, nocht en wille yn it skilderjen fan beskate struktueren, rikens oan kleuren en kontrasten fan ljocht en skaad sjen.

It oare wurk is tige basearre op it wiernimmen, dêrtroch binne er in soad oerienkomsten mei de Hollânske skildersskoalle fan Barokke keunstskilders. Velázquez hie niget oan in hiele protte kanten fan it bestean: foar it ljocht dat op in krúk, in lapke stof of in karaf mei wetter falt, foar kleurnuanses en skaden - mar foaral foar de blik yn de eagen fan minsken, foar de lytse fâlden om harren mûle, foar de linen yn harren antlit.

De myte bliuwt yn it wurk fan Velázquez hieltyd oanwêzich, mar noait sûnder irony of kommentaar. Bacchus wurdt eare troch fleurige, wyndrikende boeren. De goadinnen Athene en Arachne moatte nei de eftergrûn wike, de ienfâldige arbeidsters fan de spinnerij wurde op de foargrûn fan it skilderij helle.

Bekend wurk

Bacchus en de drinkers (Madrid)
Hofnar (Richmond)
Olivares (New York)
Smidse fan Fulkanus (Madrid)
Oerjefte fan Breda (Madrid)
Filips IV (Madrid)
Don Carlos (Madrid)
Earedames (Madrid)
De Tapytweefsters (Madrid) - tsjintwurdich ek wol De sage fan Arachne neamd.
Oanbidding fan de wizen (Madrid)
Infante Margarethe (Madrid)
Rúterportret fan Olivares (Madrid)
Kristus by Martha en Maria (Londen)
Kristus oan de giselpylder (Londen)
Fenus foar de spegel (Londen)
Portret fan Gongora (Boston)
Portret fan Filips IV (New York)
Infante Maria Theresia (Wenen)
Balthasar (Wenen)
Carlos (Wenen)
Demokritos (Rouen)
Wetterferkeaper (Florense)
It feest fan Bacchus
Twa manlju oan tafel
De wetterferkeaper fan Sevilla
Trije muzikanten
Jozefs mantel by Jakob brocht
De onbevlekte ontvangenis
It miel te Emmaüs
Prins Balthasar Carlos as jager
Alde frou oan 't aaisieden
De naaister
Sint-Antonius Abt en Sint Paulus de Heremyt
Paus Innocentius X
Don Sebastián de Morra

Musea

Museums mei wurk fan Diego Velázquez:

Metropolitan Museum of Art yn New York City
Fine Arts Museums of San Francisco yn San Fransisko
Museo del Prado yn Madrid
Kunsthistorisches Museum yn Wenen
National Gallery yn Londen
Singer Museum yn Laren (Noard-Hollân)

Keppelings om utens