یوکاتان

یوکاتان
دولت
یوکاتان
پرچم مهر
نام(های) مستعار:  جمهوری خواهر یوکاتان (The sister جمهوری یوکاتان)
موقعیت یوکاتان در نقشه
مختصات: ۲۰°۵۰′ شمالی ۸۹°۰′ غربی / ۲۰٫۸۳۳°شمالی ۸۹٫۰۰۰°غربی / 20.833; -89.000
کشور	مکزیک
پایتخت	مریدا، یوکاتان
بزرگ‌ترین شهر	مریدا، یوکاتان
شهرداری‌ها	۱۰۶
کشور مستقل	۲۳ دسامبر ۱۸۲۳
Order	ایالت‌های مکزیک[a]
حکومت
• Governor	[[رولاندو زاپاتا بلو |رولاندو زاپاتا]]
• Senators	[[دنیل آویلا روئیز ]] PAN آدریانا دیاز PAN [[آنخلیکا آرائوخو لارا |آنخلیکا آرائوخو]] PRI
• Deputies	[[دنیل آویلا روئیز ]] PAN آدریانا دیاز PAN [[آنخلیکا آرائوخو لارا |آنخلیکا آرائوخو]] PRI
مساحت
• کل	۳۹۵۲۴ کیلومتر مربع (۱۵۲۶۰ مایل مربع)
	Ranked 20th
بیشترین ارتفاع	۲۱۰ متر (۶۹۰ فوت)
جمعیت  (۲۰۱۵)
• کل	۲۰۹۷۱۷۵
• رتبه	21st
• تراکم	۵۳/کیلومتر مربع (۱۴۰/مایل مربع)
• رتبه	17th
اهلیت‌نام	Yucateco (a)
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی −۶ (منطقه زمانی مرکزی)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی −۵ (منطقه زمانی مرکزی)
Postal code	۹۷
پیش‌شماره تلفن	یوکاتان • ۹۶۹ • ۹۸۵ • ۹۸۶ • ۹۸۸ • ۹۹۱ • ۹۹۷ • ۹۹۹
کد ایزو ۳۱۶۶	MX-YUC
شاخص توسعه انسانی	الگو:افزایش دادن 0.734 high رتبه 20
GDP	US$ ۹٬۱۹۱٬۱۸۰٫۶۲۵ ۱۰۰۰ (عدد)[b]
وبگاه	Official Web Site
^ الف. با نام "جمهوری فدرال یوکاتان" به فدراسیون ملحق شد که شامل ایالت‌های مدرن یوکاتان، کامپچه و کینتانا رو بود. ^ ب. تولید ناخالص داخلی ایالت ۱۱۷٬۶۴۷٬۱۱۲ هزار پزو مکزیک در سال ۲۰۰۸ بود که معادل ۹٬۱۹۱٬۱۸۰٫۶۲۵ هزار دلار بود که یک دلار به ارزش ۱۲٫۸۰ پزو (ارزش ۳ ژوئن) است.

یوکاتان نام سی‌ویکمین ایالت کشور مکزیک است و در شبه‌جزیره یوکاتان قرار دارد. فرهنگ حاکم بر منطقه پیش از کشف قاره آمریکا از سوی سفیدپوستان، فرهنگ قوم سرخ‌پوست مایا بود. امروزه هم مردم مایاتبار بخش بزرگی از جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند. دانشمندان بر این باورند که شهاب‌سنگ سترگی که باعث برافتادن نسل دایناسورها از روی زمین شد، در همین ناحیه یوکاتان به سطح زمین برخورد کرده‌است، در شمال شبه جزیره یوکاتان واقع شده‌است. این کشور با ایالت‌های کامپچه در جنوب غربی، کوئینتانا رو در جنوب شرقی، و با خلیج مکزیک در ساحل شمالی آن همسایه است. پیش از ورود اسپانیایی‌ها به شبه‌جزیره یوکاتان، نام این منطقه مایاب بود. در زبان یوکاتک مایا، مایاب به «مسطح» ترجمه شده‌است، و منبع خود کلمه «مایا» است. این منطقه بسیار مهمی برای تمدن مایا بود که در اینجا به اوج توسعه خود رسید، جایی که مایاها شهرهای چیچن ایتزا، ایزامال، موتول، مایاپان، اکبالام و ایچکاانزیهو (همچنین به نام T'ho) را تأسیس کردند. مریدا پس از فتح یوکاتان توسط اسپانیایی‌ها، شبه‌جزیره یک واحد اداری و سیاسی واحد بود، کاپیتانی ژنرال یوکاتان. پس از استقلال و فروپاشی امپراتوری مکزیک در سال ۱۸۲۳، اولین جمهوری یوکاتان اعلام شد که سپس در ۲۱ دسامبر ۱۸۲۳ به‌طور داوطلبانه به جمهوری فدرال ایالات متحده مکزیک ملحق شد. در ۱۶ مارس ۱۸۴۱ در نتیجه درگیری‌های فرهنگی و سیاسی پیرامون پیمان فدرال، یوکاتان استقلال خود را از مکزیک اعلام کرد. (تشکیل جمهوری دوم یوکاتان) سرانجام در ۱۴ ژوئیه ۱۸۴۸، یوکاتان مجبور شد دوباره به مکزیک بپیوندد. در سال ۱۸۵۸، در میانه جنگ طبقاتی، ایالت یوکاتان برای اولین‌بار تقسیم شد و کامپچه به عنوان یک ایالت جداگانه (به‌طور رسمی در سال ۱۸۶۳) تأسیس شد. در طول پورفیریاتو، در سال ۱۹۰۲، ایالت یوکاتان دوباره تقسیم شد تا قلمرو فدرال تشکیل شود که بعداً به ایالت فعلی کوئینتانا رو تبدیل شد. امروزه یوکاتان امن‌ترین ایالت مکزیک است و مریدا در سال ۲۰۱۱ جایزه شهر صلح را دریافت کرد.

منشأ اولین سکونت‌گاه‌ها از نظر علمی تأیید نشده‌است، اگرچه بر اساس یافته‌های غارها و غارهای لولتون تولوم، حضور اولین انسان‌ها در این منطقه به اواخر پلیستوسن یا عصر یخبندان (حدود ۱۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال) برمی گردد (زنان نخل). اولین مایاها در حدود سال ۲۵۰ پس از میلاد، از پتن (امروزه شمال گواتمالا) به شبه‌جزیره نقل مکان کردند تا در شبه‌جزیره جنوب شرقی در باکالار مدرن، کوینتانا رو، ساکن شوند. در سال ۵۲۵، چانز (قبیله مایا که قبل از ایتزابود)، به شرق شبه‌جزیره نقل مکان کردند و چیچن ایتزا، ایزامال، موتول، اکبالام، ایچکانزیهو (مریدا امروزی) و شامپوتون را تأسیس کردند. بعدها، توتول شیوئز، تبار تولتک، که از سواحل خلیج مکزیک آمده بودند، در این منطقه مستقر شدند و باعث جابجایی ایتزا و کومز - شاخه‌ای متنوع از ایتزا - شدند و سرانجام پس از سال‌ها و نبردهای فراوان، لیگ مایاپان تشکیل شد. (متشکل از ایتزا، شیوسو می‌آید)، که در نهایت در حدود ۱۱۹۴ تجزیه شد، و جای خود را به دوره‌ای از هرج‌ومرج و تکه‌تکه شدن به حوزه‌های کوچک داد که فاتحان اسپانیایی در قرن ۱۶ یافتند.

تا اواسط قرن بیستم بیشتر تماس یوکاتان با جهان خارج از طریق دریا بود. تجارت با ایالات متحده و کوبا، و همچنین اروپا و سایر جزایر کارائیب، مهم‌تر از تجارت با بقیه مکزیک بود. در دهه ۱۹۵۰ یوکاتان از طریق راه‌آهن به بقیه مکزیک متصل شد و پس از آن در دهه ۱۹۶۰ به بزرگراه متصل شد و به انزوای نسبی منطقه پایان داد. امروزه یوکاتان هنوز فرهنگ منحصربه‌فردی را از بقیه مکزیک نشان می‌دهد، از جمله سبک غذای خود هواپیماهای جت تجاری در دهه ۱۹۶۰ وارد مریدا شدند و فرودگاه‌های بین‌المللی اضافی ابتدا در کوزومل و سپس در جامعه تفریحی برنامه‌ریزی‌شده جدید کانکون در دهه ۱۹۸۰ ساخته شدند و گردشگری را به یک نیروی اصلی در اقتصاد شبه‌جزیره یوکاتان تبدیل کردند. اولین فرماندار مایا در یوکاتان، فرانسیسکو لونا کان، در سال ۱۹۷۶ انتخاب شد. امروزه شبه‌جزیره یوکاتان یک مقصد اصلی گردشگری و همچنین خانه یکی از بزرگ‌ترین جمعیت بومی مکزیک، قوم مایا است.

ایالت یوکاتان در شبه‌جزیره یوکاتان واقع شده‌است. از جنوب غربی با ایالت‌های کامپچه، از شرق و جنوب شرقی با کوئین تانا رو و از شمال و غرب با خلیج مکزیک همسایه است. به‌طورکلی، این ایالت بسیار مسطح با تغییرات توپوگرافی کم‌یا بدون تغییر است، به استثنای تپه‌های Puuc، واقع در بخش جنوبی ایالت.

گیاهان و جانوران یوکاتان
الیکایی یوکاتان	گوزن دم‌سفید	لاک‌پشت پوزه‌عقابی	فلامینگوی آمریکایی	مرغابی اسرائیلی
جگوار	بوقلمون خال‌چشمی	گراز بدبوی لب‌سفید	پلنگچه	بوآی کانستریکتور
کاپوک	درخت گوش میمون	آلوئه‌ورا	عصای چولا، کاکتوسی	درخت آناتو

گسترده‌ترین زبان بومی یوکاتان یوکاتک مایا است که به‌طور بومی توسط تقریباً ۸۰۰۰۰۰ نفر در یوکاتان و کوئینتانا رو و کامپچه مجاور آن به‌ویژه در مناطق روستایی صحبت می‌شود. اسپانیایی که در یوکاتان صحبت می‌شود دارای واژگانی و برخی از واژگان واژگانی از مایا است و بسیاری از واژه‌های منشأ مایا را به کار می‌گیرد، مانند پروکس("چربی")، توچ("ناف") و وخار.

قانون اساسی یوکاتان مقرر می‌دارد که دولت یوکاتان، مانند دولت هر ایالت دیگر در مکزیک، از سه قوه مجریه، مقننه و قضائیه تشکیل شده‌است قدرت اجرایی در اختیار فرماندار یوکاتان است که مستقیماً توسط شهروندان با استفاده از رای‌گیری مخفی انتخاب می‌شود و برای یک دوره شش‌ساله بدون امکان انتخاب مجدد انتخاب می‌شود. قدرت قانونگذاری در کنگره یوکاتان است که یک مجلس قانونگذاری تک مجلسی متشکل از ۲۵ نماینده است. قدرت قضایی در دیوان عالی دادگستری یوکاتان و دادگاه‌های منطقه‌ای آن سرمایه‌گذاری می‌شود.

ایالت یوکاتان به ۱۰۶ شهرداری تقسیم شده‌است که هر کدام توسط رئیس شهرداری (شهردار) اداره می‌شود معمولاً شهرداری‌ها از نام شهری که به عنوان مقر شهرداری عمل می‌کند نامگذاری می‌شوند به عنوان مثال، مقر شهرداری مریدا شهر مریدا است.

آخرین انتخابات محلی در یوکاتان در ۶ ژوئن ۲۰۲۱ برگزار شد.

گردشگری در یوکاتان
چیچن ایتزا	اوکسمال	دزیبیل چالتون	یوکاتک-مایا	کاباح
مریدا	تیزیمین	وایادولید	Progreso	ایزمال

1. "La bandera de Yucatán^[۱]". Diario de Yucatán.^[۲] Archived from the original on December 24, 2009. Retrieved August 30, 2010.
2. Nettie Lee Benson; Colegio de México.^[۳] Centro de Estudios Históricos; Universidad Nacional Autónoma de México (1994^[۴]). La diputación^[۵] provincial y el federalismo mexicano. UNAM. pp. 227–. ISBN 978-968-12-0586-7. Retrieved February 20, 2011.

"Senadores por Yucatán LXIV y LXV Legislatura".^[۶]

"Listado de Diputados por Grupo Parlamentario del Estado de Yucatán".^[۷]

1. "Mexico en Cifras^[۸]". INEGI. Archived from the original on April 20, 2011. Retrieved April 9, 2011.

"Reporte: Jueves 3 de Junio del 2010. Cierre del peso mexicano".^[۹]

1. "Yucatán". Collins English Dictionary. HarperCollins. Retrieved July 26, 2019.^[۱۰]
2. Bricker, Victoria (1998). Dictionary Of The Maya Language: As Spoken in Hocabá, Yucatán. University of Utah Press^[۱۱]. p. 181. ISBN 978-0874805697.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یوکاتان موجود است.

1. ↑ "Oviedo de La Bandera, Juan de". Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 2011-10-31.
2. ↑ España Paredes, Romina Abigail (2018-08-23). "La escritura de viajes y la memoria histórica. El caso del diario de viaje a Yucatán de José Fernando Ramírez". Projeto História: Revista do Programa de Estudos Pós-Graduados de História. 62. doi:10.23925/2176-2767.2018v62p273-304. ISSN 2176-2767.
3. ↑ Goodspeed, Stephen S. (1957-04). "La Diputación Provincial y el Federalismo Mexicano. By Nettie Lee Benson. (Mexico: El Colegio de México, 1955. Pp. 237.)". The Americas. 13 (1): 94–95. doi:10.2307/979223. ISSN 0003-1615. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
4. ↑ Carpio, Claudio; Pacheco-León, Linda; Chaparro, Maricela; Carranza, Jamillet; Narayanam-Rodríguez, Raúl; Pacheco, Virginia (2019-01-01). "Elección entre ayudar vs no ayudar: nivel de dominio en la tarea". Interacciones: Revista de Avances en Psicología. 5 (1): 25–31. doi:10.24016/2019.v5n1.159. ISSN 2411-5940.
5. ↑ Martínez Rueda, Fernando (2016-04-28). "La Diputación de Vizcaya en el siglo XVIII, una institución emergente (1750-1800)". Hispania. 76 (252): 103–128. doi:10.3989/hispania.2016.004. ISSN 1988-8368.
6. ↑ Marín Buendía, María Jazmín. "El proceso de profesionalización Legislativa de los Senadores Mexicanos. El caso de la LXII Legislatura (2012-2015)". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
7. ↑ Congreso de los Diputados, Secretaría General (1994-04-01). "Nota de la Secretaría General del Congreso de los Diputados acerca de la incidencia sobre el grupo parlamentario del cambio de grupo por parte de un señor diputado". Revista de las Cortes Generales: 183–197. doi:10.33426/rcg/1994/31/489. ISSN 2659-9678.
8. ↑ "La OCDE en cifras 2009". La OCDE en cifras. 2009-12-02. doi:10.1787/9789264074040-es. ISSN 2222-3355.
9. ↑ "Reporte de la situación del crédito en Colombia - Junio de 2021". 2021-07-30. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
10. ↑ Turner, Richard (2006-01). "Collins English Dictionary (7th ed.)20064Collins English Dictionary (7th ed.). Glasgow: HarperCollins 2005. 1880 pp. , ISBN 0-00-719153-7. £30.00". New Library World. 107 (1/2): 81–83. doi:10.1108/03074800610639094. ISSN 0307-4803. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
11. ↑ Mora-Marín, David F. (2000-06). "A Dictionary of the Maya Language as Spoken in Hocabá, Yucatán. Victoria Bricker, Eleuterio Po'ot Yah, and Ofelia Dzul de Po'ot. University of Utah Press, Salt Lake City, 1998. xx + 414 pp. , figures, map, dictionary, botanical index, grammatical sketch. $65.00 (paper)". Latin American Antiquity. 11 (2): 211–212. doi:10.2307/971870. ISSN 1045-6635. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help); line feed character in |title= at position 64 (help)