چلچله دمگاه‌سفید
| چلچله دمگاه سفید | |
|---|---|
| |
| یک نقاشی از دو چلچله دمگاه سفید | |
| وضعیت حفاظت | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | |
| شاخه: | |
| رده: | |
| راسته: | |
| تیره: | |
| سرده: | |
| گونه: | چلچله دمگاه سفید[۵]
|
چلچله دمگاه سفید (نام علمی: Delichon urbicum) یک پرنده مهاجر از راسته گنجشک‌سانان، خانواده پرستو و سرده چلچله‌ایان است که در اروپا، شمال آفریقا و مناطق گرمسیر آسیا زندگی می‌کند و در زمستان‌ها به آفریقای جنوب صحرا و جنوب شرق آسیا مهاجرت می‌کند. این پرنده حشرات را در حال پرواز شکار می‌کند و می‌خورد و معمولاً به مناطقی مهاجرت می‌کند که تعداد زیادی حشره در آن مناطق وجود دارد. قسمت سر این پرنده آبی رنگ و دمگاه و شکم آن کاملاً سفید رنگ است. این پرنده هم در طبیعت و هم در مناطق شهری یافت می‌شود. شکل ظاهری چلچله دمگاه سفید دقیقأ مشابه دو گونه دیگر خانواده چلچله‌یان است که بومی شرق و جنوب شرقی آسیا هستند. این پرنده دارای دو زیر گونه تأیید شده است.[۶] این پرنده لانه‌ای گلی و محصور می‌سازد که سوراخ مدخل آن در بالا قرار دارد. در زیر لبه پشت بامها و روی صخره‌ها آشیانه می‌سازد.[۷] چلچله دمگاه سفید در ایران و شهر تهران نیز وجود دارد.[۸]
این پرنده توسط پرندگان شکاری و بیشتر توسط لیل شکار می‌شود. همچنین توسط انگلهای داخلی و کک و کرم‌ها آسیب می‌بیند ولی با توجه به محدوده وسیع زندگی و جمعیت زیاد آن، در حال حاضر خطر خاصی جمعیت جهانی این پرنده را تهدید نمی‌کند.[۱]
طبقه بندی علمی
[ویرایش]از چلچله دمگاه سفید اولین بار در کتاب سیستما ناتورا در سال ۱۷۵۸ توسط دانشمند علوم طبیعی سوئدی، لینائوس، با نام هیروندو اوبریکا[۹] (پرستوی شهری) نام برده شده‌است.[۱۰]
ولی در سال ۱۸۵۴ توسط توماس هورسفیلد آمریکائی و فردریک مور انگلیسی، نام سرده فعلی آن یعنی دلیکون[۴] (چلچله‌یان) برای این پرنده انتخاب شد.[۱۱] دلیکون در واقع یک واروواژه برای کلیدون[۱۲] است که در زبان یونانی قدیم به معنی پرستو می‌باشد.[۱۳] و نام گونه این جانور، اوربیکوم در زبان لاتین به معنی شهری یا مربوط به شهر است.[۱۴] در نتیجه نام علمی این پرنده، دلیکون اوبریکوم، به معنی چلچله شهری است.
سرده چلچله‌یان یک انشعاب از سرده پرستوی انبار[۱۵] است. سه عضو سرده چلچله‌یان از لحاظ ظاهری در قسمتهای فوقانی تنه آبی رنگ، دمگاه سفید رنگ و قسمتهای زیرین تنه که متمایل به سفید است، مشابه هستند.
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "Northern House-martin - BirdLife Species Factsheet", BirdLife International (به انگلیسی) Retrieved on 2009-12-27.
- ↑ Passeriformes
- ↑ Hirundinidae
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Delichon
- ↑ Delichon urbicum
- ↑ Turner, Angela K (1989), Swallows & Martins: an identification guide and handbook (به انگلیسی), Rose, Chris, Boston, Massachusetts, US: Houghton Mifflin
{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) pp226–233 - ↑ پرندگان ایران
- ↑ همشهری آنلاین[پیوند مرده]
- ↑ Hirundo urbica
- ↑ Linnaeus, C (1758), Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. (به انگلیسی), Holmiae. (Laurentii Salvii)., p. 192
{{citation}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ "ITIS Standard Report Page: Delichon", The Integrated Taxonomic Information System (ITIS) (به انگلیسی) Retrieved on 2008-01-23.
- ↑ chelīdōn
- ↑ "House Martin Delichon urbicum (Linnaeus, 1758)", British Trust for Ornithology (به انگلیسی) (Bird facts ed.) Retrieved on 2008-01-24.
- ↑ Sangster, George; Collinson, J. Martin; Helbig, Andreas J; Knox, Alan G; Parkin, David T. (2004) "Taxonomic recommendations for British birds: second report" Ibis (2004), 146, pp153–157
- ↑ Hirundo
- فهرست سرخ IUCN از گونههای کمترین نگرانی
- پرندگان آسیا
- پرندگان آفریقای سیاه
- پرندگان شمال آفریقا
- پرندگان اروپا
- پرندگان اوکراین
- پرندگان توصیفشده در ۱۷۵۸ (میلادی)
- پرندگان روسیه
- پرندگان سرگردان آفریقا
- پرندگان صحرای غربی
- پرندگان کامرون
- پرندگان مرکز آسیا
- پرندگان مهاجر (نیمکره شرقی)
- پرندگان مهاجر آسیا
- چلچله خانگی
- چلچله‌یان
- آرایه (زیستشناسی) نامگذاریشده توسط کارل لینه
- پرندگان ایران